این مقاله با هدف بررسی یکی از مهمترین چالش های صادرات زعفران ایران یعنی ضعف برند می باشد. در این راستا، این مطالعه از یک بررسی سیستماتیک و تجزیه و تحلیل موضوعی برای شناسایی ابعاد مهم قابلیت‌های سبز استفاده می‌کند. شکی نیست که ایجاد برند سبز یک مزیت قدرتمند برای شرکت های کشاورزی است. برای بدست آوردن این مزیت، صادرکنندگان باید بر روی محصولات ارگانیک تمرکز کنند، ذهنیت سبز مثبتی را در بین مدیران ارشد ایجاد کنند، توجه زیست محیطی را در نگرانی های مردم نسبت به مسائل سبز ایجاد کنند و فرهنگ سبز را در سازمان خود ایجاد کنند. برای انجام این کار، پرسشنامه ای طراحی و داده ها از طریق 149 پرسشنامه جمع آوری شده است که توسط نرم افزار PLS و مدل سازی معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که تطبیق استراتژی بازاریابی صادراتی با قابلیت‌های سبز می‌تواند تصویر برند سبز ایجاد کند. با این حال، رابطه بین استراتژی بازاریابی صادراتی و فرهنگ سبز یکسان نبود. این نتایج می‌تواند دستورالعمل‌هایی را برای فعالان بخش کشاورزی برای بررسی محصولات ارگانیک و توسعه منابع انسانی آگاه از محیط زیست فراهم کند. ثابت شده است که برای داشتن استراتژی بازاریابی صادراتی قوی، صادرکنندگان و استراتژیست ها باید بر ابعاد قابلیت سبز تمرکز کنند. در نهایت، محدودیت ها و مشارکت های پژوهشی شرح داده شده است.
ایران در حال حاضر حدود 90 درصد زعفران جهان را تولید و عرضه می کند، اما متاسفانه با وجود این ظرفیت بالا، همچنان در بسته بندی استاندارد صادراتی نقاط ضعف داریم. از سوی دیگر با ظهور زعفران تقلبی در بازار ایران توسط دلالان و کشورهای همسایه، اعتبار جهانی ما اندکی خدشه دار شده است. در حالی که قبل از این مسائل زعفران قائنات مشهد به عنوان مرغوب ترین زعفران از نظر رنگ، عطر و طعم جایگاه ویژه ای در جهان داشت.
زعفران قائنات در شهرستان قاین استان خراسان رضوی کشت می شود. از ۷۰۰ سال پیش که کشت زعفران در ایران باستان آغاز شد، شهرهای مختلف منطقه خراسان در این زمینه پیشرو بودند.
تقریباً دو سوم زعفران صادراتی ایران از استان خراسان است و شغل اصلی اکثر ساکنان آن کشت و برداشت گیاه زعفران است. راه حل همه مشکلات ما در زمینه صادرات زعفران با تلاش بیشتر برای ارائه بسته استاندارد و رعایت اصول جهانی صادرات به سرعت قابل حل است که خوشبختانه در سال های اخیر گام های مثبتی در این زمینه برداشته شده است. با این حال، اسپانیا، امارات و افغانستان همچنان بخش بزرگی از تولید زعفران ما را با کمک دلالان و تاجران غیرحرفه‌ای به صورت فله یا حتی بسته‌بندی می‌خرند و با بسته‌بندی جدید به نام خود به کشورهای دیگر صادر می‌کنند. کشور. اما به راستی چرا در این زمینه نظارتی وجود ندارد؟ در ادامه می توانید با عمده مشکلات صادرات طلای سرخ ایران، استانداردهای لازم برای صادرات زعفران و راهکارهای لازم برای رفع آنها آشنا شوید.
علاوه بر ایران، کشورهایی مانند اسپانیا، افغانستان، هند، یونان، ایتالیا، مراکش و چین از جمله صادرکنندگان جهانی هستند. جالب است بدانید کشوری مانند افغانستان تنها ۴۰ درصد زعفران خود را تولید می کند و مابقی را هم برای مصرف داخلی و هم برای صادرات از کشورمان تامین می کند.
اگرچه سازمان تعاون روستایی برای حمایت از تولیدکنندگان و کشاورزان زعفران را خریداری و ذخیره می‌کند، اما نتیجه معکوس آن قطع کردن دست تاجران و قاچاقچیان است. تحریم ها و نبود تسهیلات بانکی با سایر کشورها، جلب اعتماد مشتریان خارجی را غیرممکن کرده است. در نتیجه کشورهایی مانند اسپانیا، امارات و افغانستان از این فرصت استفاده کرده و زعفران با کیفیت ایرانی را با کمترین قیمت صادر می کنند.
افزایش مداوم قیمت ارز باعث کاهش ارزش صادرات طلای سرخ شده است. در گذشته اگر خریدار برای خرید یک کیلو زعفران 6000 دلار می پرداخت، اکنون 300 دلار می پردازد و آن را به ضعف در بسته بندی زعفران باعث شده است که تجار خارجی بلافاصله پس از خرید طلای سرخ ایران ظاهر خود را تغییر داده و با برند خود به کشورهای دیگر صادر کنند.
بد نیست بدانید که هند و چین سالانه 60 تن زعفران ایرانی را به صورت عمده خریداری می کنند و سپس با برند و بسته بندی خاص خود به کشورهای دیگر صادر می کنند. بنابراین دور از انتظار نیست که بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان از نظر صادرات جایگاه خاصی در جهان نداشته باشد! و صادرات زعفران به چین از ایران به این دلیل رونق به خصوصی گرفته است. زمانی که کشاورز خریدار مناسبی در کشور پیدا نمی کند، قطعا می پذیرد که به صورت عمده به دلالان، قاچاقچیان و خریداران خارجی بفروشد تا محصولش به فروش برسد و مجبور به پرداخت هزینه نباشد.
اگر مسئولان بتوانند با تخصیص اعتبار تعداد شرکت های صادراتی زعفران را افزایش داده و از آنها در کسب استانداردهای لازم برای صادرات جهانی حمایت مالی کنند، قطعاً می توانیم کل حجم تولید سالانه کشور را به گونه ای بسته بندی کنیم که سایر کشورهای واسطه نیز جزو آنها باشند.
اولاً زعفران ارائه شده تقلبی نباشد و یا خلوص آن کمتر از 100 درصد نباشد (که در آزمایشگاه کنترل کیفی بررسی می شود).
نکته دوم اینکه کیفیت ظروف و بسته بندی زعفران صادراتی باید مطابق با استانداردهای بین المللی تجارت زعفران باشد. اخیراً بسیاری از تولیدکنندگان زعفران از شکر، عسل یا چربی در فرآیند تهیه آن برای افزایش وزن رشته آن استفاده می کنند. از طرف دیگر کلاهبرداران از زعفران تقلبی برای تهیه زعفران تقلبی از گیاهان دیگر مانند ذرت استفاده می کنند.
به همین دلیل پس از دم کشیدن زعفران تقلبی و سپری شدن مدت کوتاهی، رشته ها بی رنگ می شوند در حالی که رشته های زعفران اصل تا آخرین لحظه رنگ اصلی خود را حفظ می کنند. از قدیم می‌دانستند که عطر عالی و لذت بخش زعفران باید چیزی شبیه ترکیب عسل و یونجه باشد و هر چه زعفران تازه‌تر باشد، عطر آن قوی‌تر است.
به همین دلیل صادرکنندگان زعفران باید استانداردهای لازم برای صادرات زعفران، گواهی ISO 3632 را از مراجع بین المللی برای صادرات طلای سرخ ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپا دریافت کنند.
وجود این گواهی از تقلب در تولید زعفران جلوگیری می کند و 100% خالص بودن زعفران بسته بندی شده را تضمین می کند. اصولا استاندارد ISO 3632 شامل تمامی نکات از بسته بندی زعفران بدون مواد مضر و خارجی تا آنالیز رنگ، عطر و طعم زعفران می باشد. بنابراین به طور کلی می توان گفت تلاش برای اخذ این گواهینامه گامی مطمئن برای رقابت سالم در زمینه صادرات طلای سرخ در جهان است.
مشخصات استاندارد بسته بندی زعفران صادراتی مطمئناً سود صادرات زعفران در قالب بسته بندی های استاندارد و شکیل بسیار بیشتر از فروش عمده آن است.
به گفته کشورهای واردکننده، نوع بسته بندی زعفران صادراتی نشان دهنده سلامت، اصالت و ارزش آن است. خوشبختانه وزارت بهداشت به تازگی وارد این عرصه شده و در حال حاضر اکثر مراحل بسته بندی و تهیه زعفران نیاز به مجوز و تاییدیه از آن دارد. این موضوع در کنار استاندارد ISO 3632 به رعایت اصول بهداشتی و استانداردهای داخلی و خارجی برای بسته بندی مناسب زعفران تولیدی کمک می کند.
کیفیت اولیه زعفران قبل از بسته بندی بسیار مهم است.
به همین دلیل باید کلاله گل زعفران را پس از استخراج و آسیاب کردن، دور از نور، حرارت و رطوبت و در ظرف شیشه ای نگهداری کرد. در غیر این صورت به سرعت رنگ، عطر و طعم خارق العاده خود را از دست می دهد و حتی ممکن است تا حدودی خواص دارویی آن از بین برود. اصولاً بسته بندی زعفران باید به گونه ای باشد که بتواند کیفیت زعفران را در بهترین حالت خود حفظ کند. در مراحل اولیه اجرای استانداردهای لازم برای صادرات زعفران، ابتدا باید مواد ظروف بسته بندی انتخاب شود.
انواع ظروف بسته بندی از شیشه، فلز، کاغذ، پلاستیک، پلی اتیلن، پی وی سی، پلی پروپیلن، فویل، آلومینیوم و چرم در بازار موجود است که خوشبختانه اکثر آنها با استانداردهای گواهی ISO 3632 مطابقت دارند. معمولاً نوع ظروف بسته بندی صادراتی بر اساس دو اصل، یعنی نوع سلیقه و گرایش کشورهای واردکننده و میزان تأثیر آن در حفظ کیفیت و سلامت زعفران تعیین می شود.
در حال حاضر ظروف کریستالی، جعبه های منبت کاری شده چوبی یا فلزی و بسته بندی بسته بندی سه نوع اصلی بسته بندی زعفران هستند و طبق تجربه حفظ کیفیت زعفران در ظروف پلی اتیلن و شیشه ای به بهترین وجه انجام می شود. بهترین کالا برای واردات از چین همین زعفران میباشد چرا که هم مرغوبیت فراوانی دارد و هم در بسته بندی مناسب قرار میگیرید. با این حال، از آنجایی که ظروف شیشه ای ممکن است در حین صادرات آسیب ببینند، ظروف پلی اتیلن کارآمدتر هستند. علاوه بر فاکتور مهمی مانند جنس بسته بندی، طرح و رنگ آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
ظاهر بسته باید به گونه ای طراحی شود که دسترسی به آن آسان باشد، کار با آن راحت باشد و همچنین به راحتی باز شود و محتوای داخلی بسته قابل مشاهده باشد.
رنگ بسته بندی باید مطابق با برند سازنده و رنگ قرمز زعفران باشد.به همین دلیل اغلب از رنگ های بنفش و قرمز (رنگ های زیبای گل زعفران) برای این منظور استفاده می شود.
قطعا نوع بسته بندی در جلب رضایت مشتریان خارجی به ویژه در کشورهای پیشرفته و افزایش ارزش افزوده زعفران صادراتی بسیار موثر است.
از دیگر مزایای بسته استاندارد در توسعه صادرات زعفران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
انتخاب بسته بندی استاندارد منجر به افزایش ماندگاری زعفران در حین صادرات می شود و از کیفیت بالای طلای سرخ ایران که در دنیا معروف است کم نمی کند.
وجود تنوع در ظروف صادراتی زعفران محبوبیت بیشتری ایجاد می کند و می تواند نیاز مخاطبان مختلف را برطرف کند. تاثیر فوری و ناخودآگاه بسته بندی ظروف تبلیغاتی را نباید نادیده گرفت. اصولاً وقتی تولیدکننده ایرانی حضور ندارد تا از زعفران مرغوب خود در نزد صادرکنندگان صحبت کند، این ظروف صادراتی زعفران است که مردم را به خود جذب می کند و گام مهمی در فروش هر چه بیشتر زعفران صادراتی برمی دارد.
البته فرآیند صادرات زعفران کار ساده ای نیست، اما با رعایت استانداردهای لازم برای صادرات زعفران که شامل استانداردهای جهانی در زمینه تولید، آنالیز کیفی و بسته بندی زعفران می شود، می توان آن را تسهیل کرد.
در این مقاله به طور کامل به نکات لازم در این زمینه اشاره کرده ایم و به صادرکنندگان ایرانی پیشنهاد می کنیم تنها زعفران اصل و با کیفیت منطقه خراسان را خریداری نکنند و در نوع بسته بندی نیز سرمایه گذاری کنند.
و برای مشاوره بازرگانی و صادرات زعفران به چین با شرکت بازرگانی الین تماس بگیرید.
