در تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا ام آر آی از بدن از یک میدان مغناطیسی قدرتمند ، امواج رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از داخل بدن استفاده می شود .
این روش ممکن است برای کمک به تشخیص یا نظارت بر درمان انواع شرایط قفسه سینه ، شکم و لگن استفاده شود .در صورتی که باردار هستید نیز ام آر آی بدن ممکن است برای کنترل کردن ایمنی جنین استفاده شود. به طور کلی می توان گفت ام آر آی از بدن یک آزمایش غیر تهاجمی است که توسط پزشکان برای تشخیص انواع شرایط پزشکی استفاده می شود .در ام آر آی از اشعه ایکس استفاده نشده و به جای آن از یک میدان مغناطیسی قدرتمند، امواج رادیویی و رایانه برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن استفاده می شود.
بررسی تصاویر دقیق حاصل شده از ام آر آی به پزشکان این امکان را می دهد تا بیماری را تشخیص دهند. تصاویر حاصل از ام آر آی را می توان بر روی مانیتور کامپیوتر بررسی نموده ، به صورت الکترونیکی آنها را ارسال نموده و یا آنها را بر روی سی دی یا یک سرور ابر دیجیتال بارگذاری نمود.
تصویربرداری ام آر آی از بدن برای ارزیابی موارد زیر انجام می شود :
- اندام های قفسه سینه و شکم از جمله قلب ، کبد ، مجاری صفراوی ، کلیه ها ، طحال ، روده ، لوزالمعده و غدد فوق کلیوی
- اندام های لگن از جمله مثانه و اندام های تولید مثل مانند رحم و تخمدان در زنان و غده پروستات در مردان
- رگ های خونی از جمله آنژیوگرافی MR
- غده های لنفاوی
پزشکان از MRI برای کمک به تشخیص و نظارت بر درمان بیماری های زیر استفاده می‌کنند:
- تومورهای قفسه سینه ، شکم یا لگن
- بیماری های کبد مانند سیروز و ناهنجاری های مجاری صفراوی و پانکراس
- بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- مشکلات قلبی مانند بیماری مادرزادی قلب
- ناهنجاری عروق خونی و التهاب عروق (واسکولیت)
- قبل از انجام این روش تصویربرداری ، بیمار باید لباس خود را با لباس های بیمارستان تعویض کند.
- برای انجام این روش ممنوعیتی از نظر خوردن و آشامیدن وجود نداشته مگر آن که پزشک دستور دیگری صادر کند.
- در صورتی که این روش همراه با تزریق ماده حاجب تجویز شده باشد ممکن است از بیمار سوال شود که آیا به مواد حاجب ید ، دارو یا غذای حساسیت دارد یا خیر.
- بیمار باید هر گونه بیماری یا احتمال به آسم و آلرژی را به پزشک یا تکنسین خود اطلاع دهد.
در صورتی که بیمار مشکل خاصی در سلامتی خود داشته باشد ، به عنوان مثال اخیراً جراحی کرده و یا مشکلاتی مانند بیماری های شدید کلیوی داشته باشد ممکن است نیاز به استفاده از انواع خاصی از کنتراست گادولینیوم باشد که برای بیماران مبتلا به بیماری کلیوی بی خطر است.
- ام آر آی از دهه ۱۹۸۰ میلادی بر روی زنان باردار انجام شده و هیچ گزارشی در مورد اثرات سوء این روش بر روی این افراد وجود نداشته است ، اما با توجه به اینکه جنین در یک میدان مغناطیسی قدرتمند قرار می گیرد نباید در سه ماهه اول این روش بر روی زنان باردار انجام شود و همچنین زنان لازم است در صورت بارداری و احتمال باردار بودن پزشک و تکنسین را مطلع کنند.
- در صورتی که بیمار مبتلا به کلاستروفوبیا یا ترس از فضای بسته می باشد ممکن است قبل از انجام این روش نیاز به یک داروی آرامبخش ملایم داشته باشد ، بنابراین باید پزشک و تکنسین را از مشکل خود مطلع کند.
- بیمار باید قبل از انجام این اسکن تمام فلزات مانند عینک ، سمعک ، گیره سر، جواهرات و... از خود دور کند . زیرا موارد فلزی و الکترونیکی می توانند در میدان مغناطیسی ام آر آی تداخل ایجاد کنند و باعث ایجاد سوختگی شده یا به پرتابه های مضر داخل اتاق اسکنر تبدیل شوند .
در اکثر موارد انجام این اسکن برای بیماران دارای ایمپلنت های فلزی به جز چند نوع بی خطر است، افرادی که دارای ایمپلنت های زیر هستند ممکن است قادر به انجام ام آر آی نباشند:
- کاشت حلزون گوش برای کم شنوایی
- برخی از انواع گیره ها برای آنوریسم مغز
- برخی از انواع سیم پیچ های فلزی قرار داده شده در رگ های خونی
- برخی از دفیبریلاتور های قلبی و ضربان سازهای قدیمی
برخلاف سایر روش ها مانند رادیولوژی توسط اشعه ایکس و سی تی اسکن در ام آر آی از اشعه استفاده نمی شود ، در عوض امواج رادیویی دوباره اتم های هیدروژن را که به طور طبیعی در بدن وجود دارند ، تراز می کنند.
این امر هیچ گونه تغییر شیمیایی در بافت های بدن ایجاد نمی کند .با بازگشت اتم های هیدروژن به تراز معمول خود بسته به نوع بافت بدن که در آنها وجود دارد مقادیر مختلفی انرژی ساطع می کنند.
اسکنر این انرژی را گرفته و با استفاده از این اطلاعات تصاویر را ایجاد می کند . در بیشتر واحدهای ام آر آی میدان مغناطیسی با عبور جریان الکتریکی از سیم پیچ ها تولید می شود.
سیم پیچ های دیگری در این دستگاه قرار دارند و در بعضی موارد در اطراف قسمت هایی قرار می‌گیرند که که مورد تصویربرداری قرار می گیرد.
این سیم پیچ ها امواج رادیویی را ارسال و دریافت می‌کنند و سیگنال هایی تولید می‌کنند که توسط دستگاه شناسایی می شود . جریان الکتریکی با بدن بیمار تماس نمی گیرد.
رایانه سیگنال ها را پردازش نموده و مجموعه‌ای از تصاویر را ایجاد می‌کند که هر یک از آنها برش نازکی از بدن را نشان می‌دهند و این تصاویر از زوایای مختلف توسط رادیولوژیست قابل بررسی است .
ام آر آی می تواند تفاوت بین بافت بیمار و بافت طبیعی را بهتر از رادیولوژی توسط اشعه ایکس ، سی تی اسکن و سونوگرافی تشخیص دهد.
این نوع اسکن به صورت سرپایی انجام شده و در طی آن بیمار بر روی یک تخت متحرک قرار خواهد گرفت .
ممکن است از کمربند هایی برای کمک به بی حرکت ماندن و حفظ موقعیت بیمار استفاده شود.
دستگاه حاوی سیم‌پیچ هایی است که توانایی ارسال و دریافت امواج رادیویی را دارند و ممکن است در اطراف یا کنار ناحیه در حال اسکن قرار بگیرند. اسکن ام‌آرآی شامل چندین نوبت متوالی است و ممکن است چند دقیقه طول بکشد.در صورت استفاده از ماده حاجب پرستار یا تکنسین قبل از انجام ام آر آی از بیمار رگ گیری نموده و در حین انجام اسکن ماده حاجب را در داخل رگ تزریق می کند.تکنسین در هنگام انجام اسکن از اتاق خارج می شود و در یک اتاق دیگر قرار می گیرد اما می‌تواند از طریق میکروفون با بیمار ارتباط برقرار کند.هنگامی که تصویر برداری به پایان می رسد ممکن است از بیمار خواسته شود صبر کرده تا رادیولوژیست تصاویر را بررسی کند.پس از پایان یافتن تصویربرداری آنژیوکت از داخل رگ بیمار خارج می شود.
- این اسکن یک روش تصویربرداری غیر تهاجمی است که فرد را در معرض تابش اشعه قرار نمی‌دهد.
- تصاویر حاصل از این روش از ساختارهای بافت نرم بدن مانند قلب ، کبد و بسیاری از اندام های دیگر بیشتر از سایر روش های تصویربرداری قادر به شناسایی و توصیف دقیق بیماری ها است.این جزئیات ام آر آی را به ابزاری بی بدیل در تشخیص زود هنگام و ارزیابی بسیاری از ضایعات کانونی و تومورها تبدیل می‌کند.
- ام آر آی در تشخیص طیف وسیعی از شرایط از جمله سرطان ، بیماری های قلبی و عروقی ، ناهنجاری های عضلانی و استخوانی به عنوان روشی بسیار ارزشمند به اثبات رسیده است.
- این روش می توانند توسط سایر روش های تصویربرداری ناهنجاری هایی را که ممکن است توسط استخوان پنهان شوند را تشخیص دهد.
- ام آر آی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا سیستم صفراوی را به صورت غیر تهاجمی و بدون تزریق ماده حاجب بررسی کنند.
- احتمال واکنش آلرژیک ماده حاجب گادولینیوم ام آر آی نسبت به مواد حاجب ید دار که برای رادیولوژی توسط اشعه ایکس و سی تی اسکن استفاده می شود ، کمتر است.
- این اسکن جایگزینی غیر تهاجمی برای اشعه ایکس ، آنژیوگرافی و سی تی اسکن جهت تشخیص مشکلات قلب و عروق می باشد.
منبع : تصویربرداری پزشکی بهار
