تکنولوژی های مدرن و جدید، کم کم جایگاهشان را در زندگی انسان امروز پیدا کرده اند. دنیای امروز دیگر بدون استفاده از این وسایل مدرن مانند گوشی های تلفن همراه، رایانه ها و اینترنت، ممکن نیست.
همه چیز به سمت مکانیزه و هوشمندتر شدن حرکت می کند و کم کم برای هر نیاز و مشکلی، یک محصول تکنولوژیک خلق شده است. اینترنت و فضای مجازی هم در این پیشرفت روز افزون بی تاثیر نیستند. تاثیری که باعث شده است که کاربران زیادی برای جستجوی کسب و کارهای مختلف، خرید کردن، برقراری ارتباط، کسب دانش و یادگیری از اینترنت استفاده کنند.
در روزگار کنونی اینترنت یک منبع آموزش قوی در رسانه ها آموزشی و به شکل کلی قادر به ارزیابی، مطابقت و اصلاح است که با استفاده از کامپیوتر برای تمام اشخاص در هر نقطه از جهان در هر زمان است. محبوبیت استفاده از اینترنت به عنوان یک منبع اطلاعاتی و آموزشی در حال افزایش است. با افزایش سرعت و امنیت و پیشرفت فن آوری و تکنولوژی نیاز به اینترنت در زندگی روزمره افزایش می یابد.
آموزش مجازی یا Virtual Learning و یا به عبارت دیگر آموزش الکترونیکی E-Learning بر بستر اینترنت از راه دور امکان‌پذیر است.
آموزش آنلاین یکی از انواع آموزش مجازی و بی شک برترین نوع آموزش مجازی است که طی آن استاد و دانشجو در یک زمان مشخص وارد کلاس مجازی شده و در یک محیط مجازی با یکدیگر در تعامل قرار میگیرند. در آموزش مجازی آنلاین مدرس می تواند با ارائه فایل های پی دی اف و اسلایدهای پاورپوینت و صدا و تصویر خود مباحث آموزشی مورد نظر را با دانشجویان در میان بگذارد. اشتراک گذاری دسکتاپ کامپیوتر مدرس و نمایش محیط نرم افزارهای مختلف به صورت زنده به فراگیران ، امکان آموزش عملی موضوعات مختلف همچون کار با انواع نرم افزارها را ایجاد می کند.
آموزش آنلاین، یادگیری برنامه ریزی شده ای است که در آن معمولاً یادگیری و آموزش در محیط های جدا از هم صورت می گیرند. به همین دلیل آموزش آنلاین، به تکنولوژی های ارتباطی و نهادی برای طراحی و برنامه ریزی آموزش نیازمند است.یادگیری آنلاین فقط بر روی نیاز های یاد گیرنده برای رابطه با مدرس تمرکز می کند، درحالی که آموزش آنلاین باید شامل دو طرف ارتباط، یعنی مدرس و یاد گیرنده باشد.
کلاس آنلاین یا سامانه آموزش مجازی یک محیط آموزش و یادگیری است که در آن به شرکت کننده ها آموزش از راه دور ارائه می شود و آن ها می توانند تنها در یک سیستم اینترنتی باهم ارتباط برقرار کنند، تعامل داشته باشند، سخنرانی ها و ارائه ها را مشاهده کنند و در مورد آن بحث کنند و با کار گروهی با منابع آموزشی درگیر شوند. این محیط اغلب با یک سیستم وب کنفرانس کار می کند که به چندین کاربر اجازه می دهد که در زمان مشابهی به اینترنت متصل شوند که به کاربران اجازه می دهد که از هر نقطه ای که هستند در کلاس آنلاین شرکت کنند.
شیوع کرونا سبب شد تا در بسیاری از کشورها به آموزش مجازی (الکترونیکی) به عنوان یک ضرورت توجه شود. در کشور ما نیز اهمیت استفاده و توسعه از این نوع آموزش از مواردی است که بیشتر باید به آن پرداخت. در ادامه این مقاله قصد دارم به نقش و تاثیر آموزش مجازی، غیرحضوری و آنلاین بر یادگیری دانش‌آموزان و دانشجویان بپردازم.
یادگیری تا سال ها پیش تنها محدود به حضور فیزیکی در کلاس های مختلف بود. این نوع از آموزش محدودیت های زیادی از جمله عدم دسترسی یکسان تمامی افراد به دوره ها و آموزش های مختلف، صرف وقت و هزینه زیاد، عدم توانایی استفاده کارمندان و افراد شاغل و غیره بود. اما چند سالی است که با توسعه اینترنت و استفاده از آن آموزش مجازی در کنار آموزش به سبک سنتی قرار گرفته است. این نوع آموزش بسیاری از محدودیت های آموزش سنتی را نداشته و مزایا و ویژگی های خاص خود را دارد. در کنار عدم محدودیت زمانی و مکانی، صرفه جویی در زمان و هزینه، ایجاد شرایط آموزشی و امکانات یکسان و توانایی استفاده افراد شاغل، آموزش مجازی بر یادگیری موثر نیز تاثیر می گذارد.
همانطور که اشاره شد یادگیری به شیوه مجازی و آنلاین دارای مزایای زیادی است که یکی از آن ها افزایش سطح آموزش و یادگیری موثر است. اما سامانه آموزش مجازی به چه شیوه ای بر یادگیری موثر، تاثیر می گذارد. جالب است بدانید بر اساس تحقیقات و پژوهش های جهانی، تا سال 2020 آموزش مجازی روش متعارف آموزشی در جهان خواهد شد. در ادامه به چند دلیل و تاثیر آموزش مجازی بر یادگیری و تدریس موثر می‌پردازم.
یکی از دلایل تاثیر استفاده از سامانه آموزش مجازی بر یادگیری موثر این مساله است که یادگیری در این روش تولید محصولات و روش های جدید است و نه بازگرداندن اطلاعات قدیمی بدون تغییر.
دانشجویان و دانش آموزان در این روش به دنبال پیدا کردن راه های جدیدی برای حل مسائل می گردند. در این روش به دانشجویان آموزش داده می شود که خلاقانه و نوآورانه بیاندیشند و صرفا مانند روش های قدیمی و سنتی به حفظ مطالب قبلی نپردازند.
یکی از مهم ترین دلایل تاثیر آموزش مجازی و آنلاین بر یادگیری موثر و بهتر نسبت به روش های قدیمی تر و سنتی، آن است که دانشجویان می توانند از جلوه های بصری و صوتی، استفاده بیشتری داشته باشد. در نظر بگیرید شاید در آموزش های سنتی و حضوری شما برای مشاهده بسیاری از پدیده های در حال مطالعه محدودیت دارید. دانشجو و دانش آموز مجبور است تنها به اطلاعات خوانده شده اکتفا کرده و نهایتا آن ها را در ذهن خود مجسم کند. اما شما در آموزش مجازی می توانید از فیلم، صوت، نرم افزارهای شبیه سازی استفاده کرده و همزمان با خواندن اطلاعات یک مساله آن را به صورت عینی ببینید. استفاده از جلوه های بصری تا حد بسیار زیادی بر یادگیری موثر و بهتر تاثیر می گذارد.
یکی از ضعف های آموزش های حضوری آن است که دانش آموزان و دانشجویان چندان به انجام پژوهش های گروهی تشویق نشده و هر فرد به تنهایی کارهای پژوهشی خود را انجام می دهد. در بسیاری از کشورهای اروپایی تمامی کارهای آموزشی و پژوهشی به صورت گروهی انجام می شود. این روش آموزش هم کیفیت آموزش را بسیار افزایش می دهد و هم باعث می شود فضای کسالت آور و خسته کننده کلاس درس کم شود. یکی از مهم ترین اصول آموزش مجازی استفاده از کلاس های گروهی و پژوهش های گروهی است که بر یادگیری موثر و بهتر تاثیر بسیار زیادی می گذارد.
در اغلب آموزش های سنتی و قدیمی شیوه آموزش به این شکل است که مدرس اطلاعات و مباحث مورد نظر خود را به دانشجویان و دانش آموزان می گوید. در واقع در این روش فرصت تجزیه و تحلیل تا حد بسیار زیادی از دانشجو گرفته می شود. نقطه مقابل آموزش سنتی در یادگیری استاد محور و دانشجو محور، آموزش مجازی است. در آموزش مجازی اصول یادگیری دانشجو محور بوده و این امکان به شخص داده می شود که خود به دنبال یادگیری و تجزیه و تحلیل برود. این مساله تاثیر بسیاری زیادی بر افزایش کیفیت آموزش و یادگیری می شود.
در آموزش سنتی و فیزیکی، دانشجو و دانش آموز محدود به کلاس ها و دوره هایی است که دسترسی و حضور در آن ها برای او ممکن است. ممکن است در محل زندگی شما دوره های چندان سطح بالا و با کیفیتی وجود نداشته باشد، بنابراین اطلاعات شما راجع به موضوع مورد نظرتان حد محدودی باقی می ماند. اما در آموزش مجازی تمامی افراد می توانند به شکل یکسان به اطلاعات به روز و با کیفیت دسترسی داشته و یادگیری موثر برای تمامی افراد فراهم خواهد شد. در این صورت نقش آموزش مجازی ایفا می شود.
یکی از گله های تمامی دانشجویان و دانش آموزان مراکز حضوری، قدیمی و محدود بودن کتاب ها و منابع موجود در کتابخانه ها است. در صورتی که شما برای هر موضوع جدیدی به دنبال منابع باشید، یا کتابخانه مرکز آموزشی شما کتاب و منبع مورد نظر را نداشته و یا منبع قدیمی است. اما در آموزش مجازی و غیر حضوری شما با این مشکل نیز مواجه نخواهید شد. مراکز آموزش مجازی کتابخانه هایی پر از جدیدترین نسخه های الکترونیکی منابع و کتاب های مختلف داشته و شما به راحتی می توانید در منزل خود کتاب مورد نظرتان را دانلود و از جدیدترین منابع و اطلاعات روز استفاده کنید. دسترسی ساده و نامحدود به اطلاعات به روز یکی دیگر از دلایل تاثیر آموزش مجازی و الکترونیکی بر یادگیری بهتر و خلاق است.
یکی دیگر از مواردی که باعث تاثیر آموزش مجازی بر یادگیری بهتر می شود، ترکیب یادگیری الکترونیکی و چهره به چهره است. در صورت نیاز در این آموزش کلاس های آنلاین همراه با استاد برگزار می شود و شما می توانید در هر مکانی که هستید در این کلاس ها شرکت کرده و مطالب مورد نیاز خود را به شکل کامل بیاموزند.
دوره های آموزش مجازی و آنلاین عموماً به اندازه کلاسهای حضوری موثر نیستند، اما مطمئناً از کلاسهای غیر حضوری بهتر هستند.
هنگامی که صحبت از تحصیل به‌عمل می‌آید، الگوی مشخصی تعریف می‌شود. تا اوایل قرن بیست و یکم تحصیل در یک محیط آموزشی بود که شاگردان به واسطه‌ی یک معلم هدایت می‌شدند. حضور فیزیکی افراد امری بدیهی بود و هر روش دیگری از یادگیری در بهترین حالت، به نحوی زیر سوال برده می‌شد. سپس با تحول دنیای کامپیوتری، چشم‌انداز یادگیری تغییر بنیادی کرد.
برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌های آموزشی در زمان ورود اینترنت به عرصه بازار اتفاق افتاد. این روزها دانشجویان در استفاده از گوشی‌های هوشمند ، پیامک رسانی و استفاده از اینترنت تبحر پیدا کرده‌اند. بنابراین شرکت کردن و راه‌اندازی کلاسهای آنلاین به مسئله‌ای ساده تبدیل شده است.
در دنیای پر سرعت یادگیری آنلاین، فناوری‌های موجود برای تولید دوره‌های مهیج مدام در حال تغییرند؛ محتوای دوره‌ها بایستی سریعا به روز رسانی شوند که به دانشجویان جدیدترین اطلاعات را بدهند. این موضوع علی الخصوص هنگامی بیشترین اهمیت را به خود می‌گیرد که یادگیری آنلاین به کارکنان بخش هایی تعلق می‌گیرد که به روز رسانی در توسعه‌های صنعتی حائز بیشترین اهمیت است.
منبع: وستا
