نبوغ داستان پردازانه جاناتان نولان در کنار برادر بزرگتر خود یعنی کریستوفر نولان، دیگر بر کسی پوشیده نیست. این بار جاناتان در تازه ترین محصول خود برای شبکه اچ بی او، در قامت خالق[1] و تهیه کننده اجرایی[2]به همراه لیزا جوی[3]حضور دارد. او این بار هم سعی کرده تا پیچیده ترین هزارتوی خود را در ذهن مخاطب بکارد. این بار پس از تجربه های موفق از دست دادن حافظه، کپی کردن انسان با اختراع عظیم نیکولا تسلا، سرقت خواب و فرورفتن درون سیاهچاله های فضایی به سراغ ربات های انسان نما رفته است.
خلاصه داستان این سریالی که تا کنون 3 فصل آن در مجموع 28 قسمت پخش شده و به تازگی برای فصل چهارم نیز تمدید شده، یعنی سریال "جهان غرب"[4]، روایتگر داستان پیرمرد متفکری به نام رابرت فورد با بازی آنتونی هاپکینز است که به کمک همکار خود، آرنولد، پارکی را افتتاح می کنند که بازگشتی به دوران اولیه آمریکا و غرب وحشی است. جایی که روستا ها و شهر های آمریکایی مملو از کابوی ها و هفت تیر کش هاست. اما این بار با این تفاوت که تمام ساکنان این شهر، ربات های انسان نمایی هستند که از اصالت وجود خود بی خبرند! داستان سریال نیز از آنجایی شروع می شود که عده ای از این ربات ها متوجه می شوند که ظاهرا برده های دست افرادی سودجو قرار گرفته اند که در راس آن ها رابرت فورد است.
و اما این سریال که با نبوغ روانشناسانه جاناتان نولان همراه بوده، این بار صرفا در حد نمایش ربات ها نمانده و در فصل سوم خود دنیایی را در زمان آینده نیز به تصویر کشیده است. دنیایی با هجوم گسترده ای از تکنولوژی های پیشرفته ولی در عین حال بی رحم! دنیایی که جبرگرایی را برای تک تک افراد کره زمین دیکته می کند. حتی تا آنجا که سیستمی هوشمند آینده شغلی و طریقه مرگ انسان ها را نیز مشخص می کند! اما در عین حال اتفاقات پیش رو در دنیای حاضر بی ربط به اتفاقات پارک وست ورلد هم نیست. با این تفاوت که در پارک، تکنولوژی و ربات ها اسیران دست انسان ها هستند. ولیکن در دنیای حاضر، انسان ها، اسیر دست تکنولوژی.
طبیعتا برای شکل گیری هر ایده داستانی در قالب فیلم یا سریال، عوامل[5]و شغل های متعددی باید دور هم گرد آیند تا در نهایت خروجی کار، محصولی با ارزش و همچنین پرفروش و پر مخاطب باشد. مسئولان شبکه اچ بی او نیز از این حقیقت غافل نشده اند و تیمی از بازیگران حرفه ای و کشته کار سینما مانند اد هریس و آنتونی هاپکینز را در کنار عوامل تاثیر گذار پشت صحنه همانند آهنگساز سریال که نام پرافتخار چند سال اخیر صنعت سریال را متجلی می سازد، یعنی رامین جوادی[6] در کنار صراح صحنه[7]؛ هاوارد کامینگز[8].
صنعت فیلم و سریال متشکل از مشاغل و تخصص های متفاوت است که گاها بسیاری از این تخصص ها نیز در نگاه مخاطب، تجلی پیدا نمی کند. اما بدون شک جزو مراحل مهم تولید هر ایده نمایشی است. این تخصص ها به طور کلی به دو بخش تقسیم می شوند: اول؛ تخصص های مدیریتی فیلم ها یا سریال ها. مانند تهیه کننده، مجری طرح و مسئولان کمپانی یا شبکه سازنده(در این مورد، مسئولان شبکه اچ بی او)، و دوم؛ تخصص های فنی و تکنیکال. که یکی از این تخصص های اصلی که در تیتراژ فیلم ها صرفا در حد یک عنوان چند ثانیه ای و گذرا از آن یاد می شود، طراحی صحنه است.
طراحی صحنه، خود نیز در فیلم ها و سریال ها مجموعه ای عظیم از تخصص ها و رشته های گوناگون است که در این بین نام سه رشته بیش از بقیه متجلی می شود: طراحی صنعتی، معماری و طراحی شهری. که در مقیاس های مختلفی به طراحی المان های مختلف می پردازند. به طور ساده شده می توان گفت، تمام عناصر بصری که در محیط فیلم یا سریال دیده می شود، حاصل طراحی ها و ساخت بخش طراحی صحنه می باشد.
و اما اشاره کوتاهی داشته باشیم بر روند و عناصر سازنده طراحی صحنه سریال:
در این فصل از سریال به طور همزمان با دو دنیای مختلف روبرو هستیم. اولی در آینده ای نزدیک از زندگی بشریت قرار دارد که مهندسان شرکت دلوس، در آن مشغول ساخت میزبان ها یا ربات ها برای پارک وست ورلد هستند. معماری ای پست مدرنیستی، با فرم های هندسی خمیده، با یک پلان دایره ای شکل در فراز تپه ای در بیایان های غرب آمریکا، و با فضایی فراخ در مرکز که بخش هایی را با عملکرد های استراحتی و تفریحی تدارک دیده است. همچنین به دلیل نیاز به استتار این بنا به جهت عدم شناسایی توسط میزبان ها، دارای پنجره های نامرئی در داخل تپه ی سنگی می باشد. همچنین این شرکت دارای خط اختصاصی قطار سریع السیر است.
در آن سوی دنیای واقعی، دنیای غرب وحشی پارک وست ورلد قرار دارد. که محل زندگی میزبان هاست. و مهمانانی که گاها برای تفریح و خوش گذرانی به این پارک می آیند. تمام المان ها یاد آور دوران اولیه شکل گیری ایالات متحده و قرن 18 میلادی است. ساختمان هایی غالبا دو طبقه. با متریالی از چوب همراه با ایوان هایی بزرگ. خیابان ها هنوز آسفالت نشده و برای عبور درشکه و پیاده بوجود آمده اند. کاربری های موجود هم، یاد آور بسیاری از فیلم های وسترن هالیوودی است: کافه ای در مرکز روستا یا شهر با درب دو طرفه کوچک، آهنگری، پزشک دهکده و صد البته کلانتری که شخص کلانتر با کلاه و نشان خود ضامن امنیت مردم است. در ادامه مدل هایی را به عنوان نمونه جهت آشنایی بیشتر با این تیپ از بنا ها که مشابه آن ها در سریال نیز وجود دارد، آورده شده است:
به وضوح می توان دریافت که یکی از اصلی ترین چالش های طراح صحنه این سریال گردآوری و تنظیم مهارت ها و شغل های مختلف در کنار یکدیگر بوده است. ریز به ریز عناصر شهر آینده که در فصل سوم سریال شاهدش هستیم طراحی شده اند. از موتور سیکلت گرفته تا الگوی ساختمان ها و شهر.
و اما این ساختمان ها و شهر ها بر چه اساسی طراحی شده اند؟ شهر پادآرمانی یا آنتی اوتوپیایی که در فصل 3 می بینیم چگونه توانسته تجلی گر شخصیت های درونی سریال باشد؟
به عنوان مثال در فصل سوم با یک کاراکتر جدید روبرو می شویم به نام کیلب؛ با بازی آرون پائول. این فرد دارای شخصیتی از جهان بریده است که هیچ چیز جهان تکنولوژی زده را واقعی نمی داند. حتی وقتی هم که با تلفن صحبت می کند در تردید است که شخص پشت خط انسان است یا هوش مصنوعی! او همیشه نیمه شب ها در تنهایی خود به اسکله ای لب دریا پناه می برد و یا در روز خاصی از سال به کافی شاپی می رود که در بچگی مادرش را در آنجا از دست داده و بی سرپرست بزرگ شده است. این ها نشانگر تاثیر عناصر و فضاهای مختلف شهری بر روحیات کاراکتر های سریال می باشد.
یکی از چالش های معمارانی که جزو تیم طراحی صحنه سریال بوده اند، الگوی طراحی ساختمان های بلند مرتبه می باشد. این بنا ها ظاهرا آینده ای را متصور می شوند که هرچند به ساخت و ساز سبز در بناها اهمیت داده اند، اما به عمد در طراحی های خود از آشفتگی های بصری استفاده نموده اند تا ادراک مخاطب را تا حد زیادی کاهش دهند. هدف از این کار چه بوده است؟ نشان دادن اغتشاشات و هرج و مرج های جهان تکنولوژی زده و جبر گرا شده آینده. جایی که انسان ها میان جثه های غول پیکر ساختمان ها و خیابان ها گم شده اند.
معماری شرکت دلوس[9] هم در این فصل تغییر کرده است. عناصر طبیعی مانند آب و درختانی که داخل آب کاشته شده اند. به همراه سازه های پیرامونی و مرکزی آن. که ورود و خروج به وسیله هلی کوپتر انجام می گیرد. فضایی فراخ تر با عناصر طبیعی که تا حدودی یاد آور نظریه شهر پهن دشتی فرانک لوید رایت است.
سخن پایانی این که امروزه به وضوح می توان تلفیق رشته های مختلف را با یکدیگر دید. چندین متخصص و دستیار معمار، طراح شهر، طراح صنعتی و... فقط زیر مجموعه ای از بخش طراحی صحنه این سریال بحث برانگیز و چالشی سال های اخیر شبکه اچ بی او می باشند. بنا براین شاید بهتر باشد ما هم ترجمه درست تری از این شغل داشته باشیم و نام آن را همانند انگلیسی طراحی تولید[10]بنامیم. زیرا تمامی طراحی های مرتبط با فرآیند تولید فیلم ها و سریال ها، حاصل کار این بخش است.
منابع:
https://www.insider.com/westworld-delos-map-2016-10
[1]Creator
[2]Executive Producer
[3] Lisa Joy
[4] West World
[5] Cast & Crews
[6] آهنگساز سریال های " بازی تاج و تخت" و " فرار از زندان"
[7] Production Designer
[8] Howard Cummings
[9] شرکت مسئول پارک وست ورلد
[10] نام بخش طراحی صحنه به انگلیسی Production Designمی باشد.
