در چند سال اخیر، دو حوزه نوظهور توجه جهان فناوری را به خود جلب کردهاند: متاورس و تبدیل تصاویر و ویدیوهای واقعی به اسکنهای سهبعدی. سرعت رشد این دو تکنولوژی به قدری چشمگیر بوده که بسیاری آن را زمینهساز موج بعدی تحول دیجیتال میدانند.
در همین مسیر، شرکت «فیسبوک» — که امروز آن را با نام Meta میشناسیم — با یک تصمیم بحثبرانگیز نام و استراتژی کلان خود را تغییر داد. متا با ایجاد بخشReality Labs و معرفی نسلهای مختلف هدستهای واقعیت مجازی و افزوده، پیام واضحی داد: ورود جدی و قدرتمند به دنیای متاورس.
اما متا تنها بازیگر این میدان نیست. بسیاری از غولهای صنعت تکنولوژی نیز تلاش کردهاند ردپای خود را در این فضا تثبیت کنند و هر کدام به شکلی در توسعه زیرساختها، محتوای سهبعدی یا پلتفرمهای تعاملی نقشآفرینی میکنند.
با وجود این تلاشها، واقعیت این است که هنوز تحولات بنیادین و گستردهای در سطح جهانی رخ نداده و متاورس تا رسیدن به جایگاه اصلی خود فاصله دارد. با این حال، همانطور که موج هوش مصنوعی در مدت کوتاهی ساختار بسیاری از صنایع را متحول کرد، انتظار میرود متاورس نیز در سالهای پیشرو جهشی مشابه را بوجود آورد و آینده تعاملات دیجیتال را دگرگون سازد.
در سوی دیگرِ تحولات دنیای دیجیتال، فناوری تبدیل تصاویر و ویدیوها به مدلهای سهبعدی سالهاست که جای خود را در میان متخصصان تثبیت کرده است. روشهایی مانند Photogrammetry و NeRFs از رایجترین ابزارهایی بودند که امکان بازسازی سهبعدی محیطهای واقعی را فراهم میکردند.
با اضافه شدن قابلیت LiDAR به برخی مدلهای آیفون، انجام این کار حتی سادهتر شد و کاربران میتوانستند تنها با گوشی موبایل خود از اجسام و فضاها اسکن دقیقتری تهیه کنند.
اما امروز، با ظهور فناوری جدیدی به نام Gaussian Splatting، این فرایند وارد مرحلهای کاملاً متفاوت شده است؛ مرحلهای که سرعت و سهولت کار را به شکل چشمگیری افزایش میدهد. هدف این مقاله پرداختن به جنبههای تکنیکال این روش نیست، اما در حد یک اشاره کوتاه میتوان گفت Gaussian Splatting تنها با استفاده از مجموعهای از تصاویر یا حتی یک ویدیو از یک محیط واقعی، قادر است یک مدل سهبعدی با کیفیت بسیار بالا تولید کند.
تفاوت اصلی این فناوری با روشهای قبلی در دقت فوقالعاده بالا و توانایی آن در ثبت جزئیات ظریف است؛ جزئیاتی مانند:
شاخوبرگ درختان،
سطوح با بازتاب نوری بالا،
جدارههای پیچیده ساختمانها،
و حتی بافت پوست و موی انسان.
نکته مهمتر این است که این سطح از کیفیت بدون نیاز به تجهیزات سنگین، پیچیده یا گرانقیمت به دست میآید. تنها با یک دوربین عکاسی یا حتی یک گوشی موبایل و طی یک فرایند نرمافزاری نسبتاً ساده، میتوان خروجیهایی تولید کرد که تا چند سال پیش غیرقابل تصور بود.
معجزه واقعی زمانی رخ میدهد که این دو فناوری نوظهور — متاورس و اسکن سهبعدی — در یک نقطه به هم برسند. تصور رایج درباره متاورس این است که برای ساخت یک جهان مجازی باید همه چیز را از صفر مدلسازی کنیم؛ درست مثل ساخت یک بازی کامپیوتری. باید آواتار طراحی کنیم، محیطهای سهبعدی بسازیم و قوانین جهان واقعی را در یک بستر مجازی بازآفرینی کنیم تا یک «پروژه متاورسی» شکل بگیرد.
اما امروز این تصویر در حال تغییر است. با فناوریهای جدید اسکن سهبعدی، ما تنها با گرفتن یک ویدیو ساده از محیطهای واقعی — چه فضای داخلی یک خانه، چه بافت شهری — میتوانیم همان محیط را عیناً به فضای واقعیت مجازی منتقل کنیم. سپس با یک سری فرایندهای نرمافزاری و برنامهنویسی در بستر بلاکچین، آن فضا میتواند تبدیل به بخشی از یک جهان متاورسی شود.
به این ترتیب، ما دیگر یک نسخه کارتونی یا بازیمانند از جهان واقعی نمیسازیم؛ بلکه خودِ جهان واقعی را به محیط مجازی میبریم. برای مثال، میتوانیم میدان تایمزِ نیویورک را با همان جزئیات و واقعگرایی، وارد یک محیط متاورسی کنیم. در این حالت، کاربر با آواتار خود در یک نسخه بسیار دقیق از میدان تایمز قدم میزند — بدون اینکه لازم باشد به نیویورک سفر کند. این حضور مجازی، با دقت بالا و شباهت کامل، تجربهای ایجاد میکند که انگار خودِ میدان تایمز در جهان متاورسی بازسازی شده، نه یک مدل سهبعدی ساده و کارتونی.
در کنار اینها، فناوری دیگری نیز نقش پررنگی دارد: Digital Twins. دیجیتال توین در اصل به معنای ساخت نسخههای مجازی از اشیا، محیطها یا سیستمهای واقعی و اتصال آنها به نسخه واقعی از طریق اینترنت اشیا است. وقتی اسکن سهبعدی وارد این فرایند میشود، نسخه دیجیتال نهتنها از نظر عملکرد، بلکه از نظر ظاهر نیز تبدیل به آینهای دقیق از نسخه واقعی میشود. به عبارتی، اختلاف ظاهری بین جهان واقعی و نسخه دیجیتالی آن تقریباً از بین میرود.
در نهایت میتوان گفت فناوری Gaussian Splatting ظرفیت آن را دارد که آینده متاورس را دچار تحولاتی اساسی کند و نگاه ما را به این مفهوم وارد مرحلهای کاملاً جدید سازد. این روشِ نوینِ اسکن سهبعدی، مرز میان واقعیت و فضای مجازی را بیش از هر زمان دیگری کمرنگ میکند و مسیر ساخت جهانهای دیجیتال را به شکلی بنیادین دگرگون خواهد کرد.
حالا باید منتظر ماند و دید که این فناوری تا چه حد میتواند افقهای فکری ما را جابهجا کند و در چند سال آینده چه جایگاهی در معماری متاورس به دست خواهد آورد.
