بسیار به این حرف معتقدم اگر خواندن کتابی نتواند بروی روح افراد تاثیرگذار باشد، نوشته‌ای بی سود است. این تاثیر ممکن است منعکس کننده رفتار و حالات جدید در افراد حتی در بلند مدت باشد. اما اصل قضیه؛ کتاب خُلقیات ما ایرانیان اثر بی بدیلِ نویسنده و منتقد حالات جامعه مدرن ایران، محمد علی جمال زاده است. بیراه نیست اگر بگوییم ایشان در ضمن داستان نویسی، رگه‌های مختلفی از نقد اجتماعی را با طنز و حتی کنایه در آثار خود منعکس کرده‌اند. این اتفاق همان حلقه‌ی گمشده برای داستان نویس‌های امروزی است که فقط می‌نویسند، بی آنکه اندیشه‌ای را منتقل یا نقد کرده باشند.
کتاب پیش‌رو شامل مجموعه‌ی مقالاتی است که پیش‌تر جمال زاده درباره صفات و خلقیات ایرانیان از نگاه افراد مختلف (اعم از ایرانی و خارجی) به چاپ رسانده و در این کتاب گرد هم آورده است. جمال زاده روایتی جالب درباره این کتاب دارد و می‌گوید «خوانندگان را ملول و مکدر می‌سازد»
البته در این نوشته برخی از صفات پسندیده ایرانیان نیز مطرح می‌شود، اما آنچه نیش‌دار و زهرآگین است، صفات و خلقیات بدی است که هیچ کسی آن قبول نخواهد کرد. دروغ گویی و دورویی، خودخواهی و خود بزرگ‌بینی از جمله این صفات است که اگر شما هم یک ایرانی اصیل آریایی باشید به هیچ عنوان آن را نپذیرفته و قطعا کسانی که درباره این‌ها سخن می‌گویند را کذاب می‌خوانید.
البته قصد بر این نیست که بگوییم تنها ایرانیان از این صفات بهره می‌برند، چون در گوشه و کنار دنیا بسیار افراد و جوامعی هستند که شبیه به این صفات و حتی بیشتر و مرغوب‌تر از آن را هم دارند. همانند برخی از اعراب که شاید این سنت‌ها را از هزار و اندی سال پیش در ایران کاشته‌اند ...
خلق و خوی جامعه امروز ما نیاز به خویشتن کاوی بسیاری ندارد و همه چیز تقریبا شبیه همین تصویر روی کتاب، کاملا گویاست. انسان‌هایی ملول و محجور و البته پر ادعا که تنها امری که خوب یاد گرفته‌ایم بالیدن به تاریخ و فرهنگی است که هیچ بویی از آن نبرده‌ایم.
حرف آخر این که خواندن این کتاب نه برای ما بلکه برای آینده ایران خوب است. خلقیات ما ایرانیان تلنگری است که بیشتر با معانی واژه‌ی جهان سومی آشنا شویم و چقدر هم به این دست تلنگرها جامعه نیاز دارد...
