پولکادات یک ارز دیجیتال محبوب و (در حال حاضر) سیزدهمین ارز دیجیتال برتر از لحاظ ارزش بازار (market cap) محسوب میشود. توکن بومی شبکه پولکادات با نماد DOT در صرافی ها معامله میشود و در زمان نوشتن این مقاله در حدود 4 دلار مبادله میشود. در بازار صعودی 2022 قیمت پولکادات تا 55 دلار هم بالا رفته بود !
پولکادات حاصل رویای دکتر گوین وود (Gavin Wood) هم‌بنیان‌گذار اتریوم و خالق زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) است. او در سال 2016 شروع به کار روی "ایده"ی جدیدش کرد که در مورد «قطعه قطعه کردن بلاکچین اصلی اتریوم و تبدیل آن به چندین بلاکچین موازی» یا به اصطلاح «شاردینگ (sharding)» بود.
او اولین نسخه از وایت پیپر پولکادات را در اکتبر 2016 منتشر کرد. (البته ما پیشنهاد میکنیم اگر دانش فنی بالایی ندارید، نسخه لایت پیپر پولکادات را بخوانید که به زبان عامیانه و با جزئیات فنی کمتر شما را با این پروژه آشنا میکند)
در سال 2017 گوین وود «بنیاد وب 3»، یک ارگان غیر انتفاعی برای حمایت از توسعه و تحقیقات پولکادات را تاسیس کرد که این بنیاد اولین عرضه اولیه (ICO) توکن دات را اکتبر 2017 برگزار کرد که یک رسوایی به بار آورد چون که فقط 10 روز پس از اتمام عرضه اولیه یک هکر توانست 66% کل مبالغ جمع شده معادل 90 میلیون دلار را برای همیشه از دسترس خارج کند ! اما تیم پولکادات دست از کار نکشیدند و با وجود فاندینگ از دست رفته همچنان به توسعه اکوسیستم ادامه دادند.
توسعه پولکادات مرحله به مرحله پیش رفت. در سال 2019 شبکه تستی فعال شد و در سال 2020 شبکه اصلی بالا آمد. شاید برایتان جالب باشد بدانید پولکادات یک اکوسیستم جمعی است و قابلیت رای گیری دارد! در آگوست 2020 دارندگان توکن دات رای دادند که میزان توکن هر فرد 100 برابر شود (یعنی اگر قبل از آن 4 عدد دات در اختیار داشتید پس از آن 400 دات خواهید داشت) در نتیجه تعداد کل توکن های قابل عرضه پولکادات از ده میلیون به یک میلیارد افزایش یافت و قیمت آن هم یک درصد نرخ قبلی شد (99% کاهش قیمت).
پولکادات در واقع یک بلاکچین نیست ! بلکه مجموعه ای از بلاکچین هاست. همانطور که اشاره شد ایده اصلی خلق پولکادات، شاردینگ یا همان «تقسیم بلاکچین اصلی به چندین بلاکچین موازی» بود. این کار سرعت و بازدهی شبکه را افزایش میدهد زیرا در این حالت اطلاعات میتوانند به صورت موازی و همزمان پردازش شوند.
به زنجیره هایی که جزو اکوسیستم پولکادات هستند «پاراچِین» میگویند. پاراچین ها در واقع بلاکچین هایی با کاربرد خاص هستند که همه آنها به بلاکچین مرکزی اکوسیستم پولکادات که ریلِی چین (Relay chain) نام دارد وصل میشوند.
زنجیره اصلی ، مرکزی ، تقویتی یا زنجیره رله (بسته به آنکه چطور ترجمه اش میکنیم) 2 وظیفه اصلی دارد :
1) امنیت اکوسیستم را به وسیله اتصال مستقیم به همه پاراچین ها تامین میکند.
2) اجماع در شبکه پولکادات و رای گیری با استفاده از این زنجیره اتفاق می‌افتد.
اعتبارسنج های زنجیره رله بلوک های ساخته شده توسط پاراچین ها را تایید میکنند و روی عملکرد شبکه نظارت دارند. پولکادات قوانین سختگیرانه ای برای پاراچین ها وضع نکرده و هر پاراچین میتواند معماری خودش را داشته باشد یا از توکن بومی خودش استفاده کند (لزومی ندارد همگی از DOT استفاده کنند) یا قوانین مدیریتی خودشان را داشته باشند اما بلوک هایی که توسط پاراچین ها تولید میشوند برای ثبت در زنجیره اصلی باید از یک سری پروتکل ها که پولکادات وضع کرده تبعیت کنند.
هر پاراچین برای خود یک سری «جمع کننده» (Collector) دارد که در واقع نود (Node) های آن پاراچین هستند. این جمع کننده ها وظیفه دریافت تراکنش ها از کاربران و پردازش آن ها و ساخت بلوک جدید را دارند (همان وظایف نود در یک بلاکچین عادی، تنها اینجا یک اسم دیگر برایشان گذاشته اند)
برای اطلاعات بیشتر در مورد نود در بلاکچین این مقاله را بخوانید.
این جمع کننده ها پس از ساخت بلوک جدید آن را به «اعتبارسنج» (Validator) های زنجیره اصلی ارائه میدهند تا آنها بلوک جدید را بررسی و تایید کنند و امنیت شبکه را تضمین کنند. این "اعتبارسنج" ها در واقع همان نود های زنجیره اصلی هستند، فقط یک اسم جدید اینجا به آنان داده شده.
در حال حاضر پولکادات قابلیت پشتیبانی از 100 پاراچین را دارد. احتمالا با خودتان بگویید تعداد افرادی که خواهان تاسیس پاراچین روی شبکه پولکادات هستند قطعا بیشتر از 100 تاست. پولکادات «اسلات های پاراچین» خود را به مزائده میگذارد و هرکسی که بیشترین پیشنهاد "میزان سرمایه ای که حاضر است برای ضمانت حسن عملکرد در شبکه قفل کند" را دهد برنده مزائده خواهد بود (این سرمایه از جنس DOT خواهد بود).
در پلتفرم های مبتنی بر اثبات سهام (PoُS) هرچه میزان سرمایه قفل شده بیشتر باشد امنیت شبکه بالاتر است بنابراین الگوریتم پولکادات کسی را که بخواهد بیشترین مبلغ سرمایه (بیشترین تعداد DOT) را برای زمان طولانی تری قفل کند به عنوان برنده مزائده انتخاب خواهد کرد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد الگوریتم اثبات سهام (PoS) این مقاله را بخوانید.
حداقل زمان "اجاره" اسلات پاراچین (حداقل زمانی که میتوانید یک پاراچین در شبکه پولکادات داشته باشید) 3 ماه و حداکثر آن 2 سال است (پس از 2 سال باید دوباره در مزائده شرکت کنید).
امنیت : با الحاق به اکوسیستم پولکادات، امنیت یک بلاکچین هم افزایش می‌یابد بنابراین یک راه بهتر برای بلاکچین ها این است که به جای هزینه مستقیم روی ارتقای میزان مشارکت کاربران در امنیت شبکه، به راحتی در مزائده یک اسلات پاراچین پولکادات شرکت کند و از این طریق امنیت خود را بالا ببرد.
ارتباط با دیگر بلاکچین ها : تمام بلاکچین های شبکه پولکادات از پروتکل های این اکوسیستم پیروی میکنند بنابراین میتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط داشته باشند و تبادل دارایی و اطلاعات انجام دهند. اینکه یک بلاکچین قابلیت ارتباط و تبادل دارایی با باقی بلاکچین ها را داشته باشد بسیار مهم است و روی استقبال کاربران تاثیر زیادی دارد.
به عنوان مثال یکی از پروژه های معروف که خیلی به «ارتباط بلاکچین» ها اعتقاد دارد مون بیم (moonbeam) است که هم اکنون یکی از اسلات های پولکادات را در اختیار دارد.
در مورد مون بیم (moonbeam) بیشتر بدانید
توکن بومی شبکه پولکادات صرفا کاربردهای عادی یک توکن بومی را دارد. به عنوان مثال :
این قسمت از مقاله کاملا نظر شخصی نویسنده میباشد.
پولکادات قطعا آینده دارد و پروژه بسیار خوب و کاربردی ای است و انتظار میرود در آینده تعداد کاربران شبکه بیشتر شود و بلاکچین های مختلفی به پولکادات کوچ کنند اما این لزوما به معنی بالا رفتن قیمت DOT نخواهد بود.
توجه داشته باشید که برای استفاده از بلاکچین های بستر پولکادات شما باید کارمزد تراکنش آنها را با ارز بومی خودشان پرداخت کنید (مثلا کارمزد تراکنش مون بیم با ارز GLMR پرداخت میشود) بنابراین کوچ بلاکچین های محبوب به پولکادات لزوما مساوی با افزایش تقاضا برای DOT نیست!
یک حالت این است که پولکادات به سرنوشت میکردائو (makerDAO) و چین لینک (chainlink) دچار شود. هردوی اینها پروژه های فوق العاده کاربردی با ایده نابی بودند و همچنان هم در سطح گسترده استفاده میشوند و کاربران زیادی دارند اما توکن بومی این پروژه ها (LINK و MKR) در بازار صعودی 2022 به اندازه باقی آلت کوین‌ها رشد نکردند. (رشد داشتند اما کمتر)
صرفا ناب بودن ایده کافی نیست! برای توکن بومی شبکه باید تقاضا ایجاد شود تا قیمت آن بالا رود و این پروژه ها با اینکه توسعه خوبی دارند اما ممکن است لزوما تقاضای زیادی برای توکن بومی آنها به وجود نیاید.
مقایسه کنید با اتریوم و BNB که برای پرداخت کارمزد بخش بزرگی از اکوسیستم استفاده میشدند.
دات نسبت به اوج خود در بازار صعودی قبلی (55 دلار) سقوط زیادی را تجربه کرده (بیش از 90 درصد) و اکنون در محدوده 4 دلار معامله میشود. مجموعه دلایل زیر میتواند تاثیر مثبتی داشته باشند :
پولکادات یک پروژه استثنایی و کاربردی در حوزه کریپتو است که هدف آن گرد هم آوردن بلاکچین های مختلف است. پولکادات نمیخواهد کاربران دیگر پروژه ها را از آنها بگیرد بلکه میخواهد بلاکچین های مختلف را متصل و متحد کند. جدا از اینکه قیمت DOT در آینده چقدر رشد خواهد کرد این پروژه توسعه خواهد یافت و کاربردهای خود را خواهد داشت.
منابع :
