خاطره روزهاي صف وكوپن و زنبيل. روزهاي نون لواش و گوشت يخي و كبريت خانواده. روزهايي كه مادر زنبیل دستمون مي‌داد و مي‌فرستادمون بقالي و ما حق انتخاب داشتيم تا بین «مشكي» و «زرد» يكي رو انتخاب كنيم. اين پرسشي بود كه بيشتر بقال‌ها از آدم مي‌پرسيدن. «زرد» مي‌خواهي يا «مشكي» ؟
گاهی هم مي‌گفتن زرد نداريم. زرد سرد تمام شد و ....
«مشكي» كوكاكولا بود و «زرد» كانادادراي. كوكاكولا هنوز هست و مدل شيشه‌اي‌اش هنوز بو و طعم خاطره ميده اما كانادادراي ۲۲ سالي هست با سفره‌ها خداحافظي كرده....
بازگشت «زرد» توام با دگرگوني بوده البته نه در رنگ و طعم كه در شكل و بسته‌بندي. اين روزها نوع خانواده‌اش رو ميشه از سوپرماركت‌ها خريد كه طعم همون روزهاي قديم رو میده.
نوشابه کانادا درای سال ۱۸۹۰ به وسیله جان مک لاولین، شیمیدان و داروشناس تولید شد که ترکیبی از سودا و طعم‌های طبیعی میوه‌جات بود.
سال ۱۹۱۹ مک لاولین بازاریابی این محصول برای آمریکا رو شروع کرد و این نوشیدنی رو به بازار نیویورک فرستاد و محبوبیتش به حدی رسید که بعد از مدتی کارخانه‌ای در منهتن تاسیس کرد. پس از مرگ مک لی نخستین کارخانه مدت کوتاهی توسط اعضای خانواده‌اش و سام پی‌دی اداره شد. در دهه ۳۰ میلادی، این نوشیدنی بازار خودش رو وسعت داد و در دهه ۵۰ تعداد محصولاتش رو زیادتر کرد.
کانادا درای ابتدا با نوشیدنی زنجبیلی‌اش معروف شد.
واژه «درای» در نام این برند، تاکید بر گس‌بودن و غیر‌شیرین‌بودنش داره و با توجه به اینکه اولین محصول این نوشیدنی با طعم زنجبیل، طعم گسی داشت، این نام برای محصولات بعدی هم باقی موند.
کانادا درای در ایران
این نوشابه نوستالژیك در ایران رو شركت خوشگوار وارد بازار كرد که پیش از انقلاب، محصولاتش رو تحت نظر شركت كوكاكولا تولید می‌كرد و ارتباطشون پس از انقلاب هم حفظ شد. شركت خوشگوار مشهد عصاره كوكاكولا رو به‌طور مستقیم وارد كشور می‌كرد اما سال ۱۳۶۳ استفاده از این عصاره در فرمول نوشابه ایرانی ممنوع شد.
خوشگوار با کسب امتیاز تولید كوكاكولا به سرعت محصول خودش رو قبل از شركت نوشاب وارد بازار كرد. با تولید كوكاكولا در مشهد، بطری‌های این شركت به بقیه مناطق ایران هم رسید و نوشابه تولیدی شركت خوشگوار با آرم كوكاكولا، نوشابه مشهد نام گرفت. کانادادرای در گذشته به نوشابه «زرد» مشهور بود و کوکاکولا به «مشکی» اما نکته جالب اینکه شرکت مشهدی، برند کانادا درای رو با طعم کوکاکولا وارد بازار کرد
نوشیدنی‌هایی برای بازارهای هدف مختلف
این برند، محصولات خاصی هم برای بازارهای خاص داره مثلا نوشابه کولا و دنا رو برای سوریه، زرد رو برای ایران و کِرِمی یا خامه‌ای رو برای بقیه کشورهای خاورمیانه تولید کرده
همچنین برای کشورهای آمریکای لاتین برحسب ذائقه‌شون نوشیدنی‌هایی مثل گریپ فروت صورتی برای کشور پرو و لیمویی برای شیلی عرضه کرده و نوشیدنی‌ای در بازه کریسمس برای مردم کانادا با طعم قره‌قروت به بازار فرستاد که حالا در آمریکا هم هست.
وضعیت کارخانه‌های نوشابهسازی قبل و پس از انقلاب
نخستین کارخانه نوشابه در ایران توسط «میرزا تونی» در تهران راه افتاد که پس از مدتی ورشکسته شد و کارخانه‌اش رو فردی به نام «ساهاکیان» که بعدا «سلطان نوشابهسازی ایران» لقب گرفت، خرید.
پس از ساهاکیان، حبیب ثابت پاسال، موسس تلویزیون ایران و صاحب امتیاز پپسی کولا و محمدجعفر یزدی، صاحب کارخانه خوشگوار در استان خراسان به این صنعت اومدن.
در آستانه انقلاب در ایران ۲۸ کارخانه نوشابهسازی دایر بود که فعالیت اکثرشون به جز کارخانه خوشگوار، متوقف شد و شرکت شمس که تولیدکننده نوشابههای الکلی بود هم ورشکستگی خودش رو اعلام کرد و صاحب خوشگوار مشهد اون کارخونه رو از اداره ورشکستگی با قیمت ۵۰۰ میلیون خرید.
بعدا هم یک بنیاد تعاونی فعال در کشور، این کارخانه رو با ۷۰۰ میلیون از صاحب خوشگوار خرید که در اون ماءالشعیر بسازه.
اما در سال ۱۳۷۰ اون کارخونه رو به شرکت ملیکا، نخستین توزیع‌کننده کوکاکولا پس از انقلاب فروخت.کارخانه خوشگوار مشهد از سال ۱۳۳۶ کوکاکولا و فانتا رو در استان خراسان تولید میکرد اما با ممنوعشدن واردات عصاره اصلی نوشابه به کشور در همون سال‌ها این کارخانه از فرمول «دکتر سرمد» برای تولید و ساخت نوشابه استفاده کرد.
هيچ‌كس نميدونه «زرد» چرا براي مدتي طولاني با سفره‌هاي ايراني خداحافظي كرد و يك‌باره رفت و حتي حالا كه برگشته نمي‌دونيم چطور برگشته و هيچ‌كس توضيح نداد چطوری اين خاطره زرد دوباره به دنياي ما پا گذاشته. «زرد» اين روزها دوباره پيدايش شده و خاطره روزهاي كودكي رو زنده كرده؛ خاطره زرد در روزهاي سياه و سفيد دهه ۶۰...
