در این مقاله میخواهیم با مفهوم دقیق رزین اپوکسی آشنا شویم و بفهمیم رزین اپوکسی چیست و چه کاربردهایی دارد.
رزین اپوکسی از خانوادۀ رزینهای دوجزئی است که شامل «پایۀ رزینی» و «هاردنر» می‌باشد. این دو جزء باید به نسبت مشخص، بنا بر فرمولاسیون و کاربرد آن، با یکدیگر مخلوط شوند و سپس روی سطح یا قالب دلخواه استفاده شود. نمی‌خواهم وارد مباحث شیمی شوم. همین‌قدر که بتوانید دو جزء را از یکدیگر تشخیص دهید و اصول اولیۀ کار را یاد بگیرید، کفایت می‌کند.
پایۀ رزینی یا جزء A، اساس کار ماست که به سخت‌کنندۀ جزء B (هاردنر اپوکسی) نیاز دارد. پایۀ رزینی انواع مختلف دارد که عمدۀ نمونه‌های موجود در بازار و مناسب کار ما، از نوع «بیسفنول آ» است.
پرکاربردترین سخت کننده های اپوکسی به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
در کارهای دکوراتیو معمولاً از نوع خاصی از هاردنرها استفاده می‌کنند که به آن «پلی آمین» می‌گویند. هاردنرهای پلی آمین معمولاً بی‌رنگ‌اند و قابلیت اعمال در حجم را دارند. هاردنر پلی آمین رقیق است و قابلیت اضافه کردن حلال را ندارد (حلال‌پذیر نیست).
همان طور که گفتم این دو جزء باید به نسبت مشخص، طبق دستور کارخانۀ تولیدکننده، با یکدیگر مخلوط و داخل ظرف یا قالب دلخواه ریخته شود تا بعد از گذشت مدت‌زمان مشخص به نهایت سختی برسد و شکل قالب را به خود بگیرد.
نوع دیگری از هاردنر با نام «پلی آمید» هم تولید میشود که قابلیت ترکیب را رزین اپوکسی را دارد. هاردنر پلی آمید رنگ نارنجی مایل به قرمز دارد و غلطت بالایی دارد. همچنین پلی آمید حلال‌پذیر است یعنی میتوانید حلال‌های خاصی را به هاردنر پلی آمید اضافه کنید تا رقیق شود. البته دقت کنید این نوع هاردنر برای ساخت میز رزینی، جواهرات رزینی و قطعات تزیینی رزینی به هیچ عنوان مناسب نخواهد بود و عمدتاً برای کفپوش اپوکسی استفاده میشوند.
همانطور که اشاره شد پلی آمید بنا به فرمولاسیون آن از غلظت بسیار بیشتری نسبت به پلی آمین برخوردار است و باید به آن حلال اضافه شود تا قابل اعمال باشد. این حلال اضافه شده در سیستم خواهد ماند و میتواند باعث ترد و شکننده شدن رزین در حجم زیاد شود. از طرف دیگر رنگ تیره پلی آمید باعث میشود در کارهای دکوراتیو قابل استفاده نباشد و فقط در کفپوش اپوکسی آنهم لایه نازک جهت آستری (پرایمر کفپوش) استفاده میشود.
در تمام دنیا متداول است جزء A را با نام Epoxy یا Epoxy Resin مشخص کنند و جزء B هم با عباراتی مثل Epoxy Curing agent و یا Epoxy Hardener شناخته میشود.
عمده رزینهای اپوکسی موجود در دنیا به صورت دو جزئی هستند یعنی پایه رزینی و هاردنر که باید باهم به نسبت مشخص ترکیب شوند. البته رزین های اپوکسی تک جزیی و سه جزیی هم تولید میشوند که استفاده‌های خاص دارند.
وقتی برای خرید رزین اپوکسی به بازار مراجعه میکنید (فروشندگان مواد شیمیایی و فروشگاه‌های آنلاین)، اصطلاحاً به مجموع جزء A و جزء B، رزین اپوکسی می‌گویند. با اینکه این نام فقط مربوط به جزء A است، اغلب فروشندگان رزین اپوکسی و هاردنر را از هم جدا نمی‌کنند و صرفاً به لغت رزین اپوکسی یا اپوکسی به‌تنهایی بسنده می‌کنند که همۀ آن‌ها به یک مفهوم است. در این مقاله هرجا لغت رزین اپوکسی را دیدید، منظور مخلوط هر دو جزء A و B است و اگر نیاز به تفکیک باشد با نام‌بردن جزءها مشخص خواهم کرد.
دقت کنید شما باید رزین اپوکسی شفاف بخرید که مناسب کارهای دکوراتیو، ساخت جواهرات رزینی، ساخت میز رزینی و یا بسته به هدف شما مختص آن کار باشد.
قبل از خرید رزین اپوکسی چوب حتماً این مطلب را مطالعه کنید: 9 نکته‌ای که باید قبل از خرید رزین چوب به آن دقت کنید
رزین اپوکسی بنا به فرمولاسیون آن بعد از گذشت چند ساعت تا یک روز، به‌صورت سطحی خشک میشود و نیز هفت روز طول می‌کشد تا رزین اپوکسی به نهایت سختی خود برسد و پیوندهای شیمیایی بین رزین و هاردنر تشکیل شود. زمان خشک شدن و زمان پخت اپوکسی بسته به نوع رزین و هاردنر، متفاوت است.
یکی از زمینه‌های پرکاربرد در استفاده از رزین اپوکسی، کفپوش اپوکسی است که به چند نمونه از انواع آن اشاره میکنم:
اپوکسی سنگ را بیشتر در کارخانجات سنگبری برای کارهای زیر مصرف می‌کنند:
زمینۀ جدید کار با رزین اپوکسی، ساخت میز و اجسام دکوراتیو با تلفیق رزین اپوکسی و چوب است که کاربردهای زیر را دارد:
این نوع کاربرد رزین اپوکسی در ساخت وسایل دکوراتیو، سود‌دهی چشمگیر و درآمد بسیار خوبی دارد.
درصورتی که به دنبال آموزش کامل کار با رزین چوب هستید اکیداً توصیه میکنم تمام منابع را کنار بگذارید و از کتاب تکه چوب های پولساز شروع کنید.
این نوع رزین اپوکسی استفاده‌های متفاوتی دارد. به انواع رزین اپوکسی تزئینی دقت کنید:
در زمینۀ ساخت بدلیجات رزینی و سنگ‌های زینتی با رزین اپوکسی هم استقبال بسیار است. به‌دلیل سهولت انجام کار و بی‌نیازی به ابزار پیچیده می‌توان از آن به راحتی درآمد کسب کرد. انجام‌یافتن سریع کار و فروش آسان و بازدهی خوب از ویژگی‌های این نوع کار است.
در این مقاله سعی کردیم مفهوم رزین اپوکسی چیست را بیان کنیم همچنین با زمینه های پرکاربرد رزین اپوکسی آشنا شدید.
منبع: کتاب تکه چوب های پولساز نوشته حامد شاهسوندی
