اطفای حریق یا اطفا حریق یک عبارت عربی به معنای خاموش کردن آتش است. اطفاء حریق به معانی مختلفی به کار می رود که در این مطلب از وبلاگ کیوپیکت قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم.
لغت عربی «اطفا» که به صورت «اطفاء» نیز نوشته می شود به معنی فرونشاندن، دفع کردن و خاموش کردن است.
«حریق» نیز کلمه ای عربی است که به آتش سوزی، سوختن، زبانه آتش، شعله آتش، آتش سوز و آتش سوزان معنی شده است.
به این ترتیب «اطفای حریق» که به صورت «اطفا حریق» و «اطفاء حریق» هم نوشته می شود به معنی «خاموش کردن آتش سوزی» است که در لغت نامه دهخدا به صورت های زیر هم معنی شده است:
حدود یک و نیم قرن پیش که برای اولین بار روس ها در شهر تبریز نخستین سازمان آتش نشانی را تاسیس کردند اسم آن را «واحد اطفائیه» می گفتند. امروزه اسم «سازمان آتش نشانی» جایگزین آن شده است.
همان طور که می بینیم از جایگزین «فرونشاندن» و «نشاندن» به جای «اطفاء» در ساختن ترکیب «آتش نشانی» استفاده شده است.
با اینکه امروزه از عبارت سازمان آتش نشانی به جای واحد اطفائیه استفاده می کنیم اما در مورد تجهیزات کشف و تشخیص، هشدار و خاموش کننده آتش همچنان از عباراتی چون اعلام حریق و اطفای حریق استفاده می شود.
وقتی از اطفای حریق صحبت می کنیم ممکن است چند نوع از آن را مد نظر داشته باشیم:
در یک معنا اطفا حریق به دو دسته دستی و خودکار تقسیم می شود. اطفاء حریق دستی عبارت از خاموش کردن آتش سوزی با خاموش کننده هایی چون سطل آب، شن، کپسول های آتش نشانی یا تجهیزات مکانیزه اما غیرخودکار مثل استفاده از ماشین ها، پمپ ها و شیلنگ ها در عملیات آتش نشانی توسط آتش نشانان است.
منظور از اطفاء حریق خودکار عبارت از استفاده از روش های اتوماتیک برای خاموش کردن آتش سوزی مثل بهره برداری از انواع سیستم های اطفا حریق است.
عملیات آتش نشانی فرایند مبارزه و خاموش کردن آتش است که معمولاً توسط آتش نشانان آموزش دیده یا سایر امدادگران اضطراری انجام می شود. آتش نشانی شامل مجموعه ای از فعالیت ها از جمله مهار آتش، عملیات نجات و حفاظت از اموال است. آتش نشانان از تجهیزات و تکنیک های تخصصی برای کنترل و خاموش کردن آتش، محافظت از جان و اموال و جلوگیری از گسترش آتش استفاده می کنند.
عملیات آتش نشانی به طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱. ارزیابی و برنامه ریزی: آتش نشانان پس از رسیدن به محل آتش سوزی، وضعیت را ارزیابی می کنند تا اندازه و محل آتش سوزی، خطرات احتمالی و منابع مورد نیاز برای کنترل و خاموش کردن آتش را تعیین کنند. سپس یک برنامه عملی تهیه می کنند و وظایفی را برای هر یک از اعضای تیم تعیین می کنند.
۲. اطفاء حریق: آتش نشانان از طیف وسیعی از ابزارها و تکنیک ها برای کنترل و اطفای حریق استفاده می کنند، از جمله شیلنگ های آب، کپسول های آتش نشانی، فوم و تجهیزات تخصصی مانند نردبان های هوایی و ابزارهای نجات هیدرولیک. آنها برای مهار آتش و جلوگیری از سرایت آن به مناطق دیگر تلاش می کنند.
۳. عملیات نجات: آتش نشانان ممکن است در عملیات امداد و نجات نیز شرکت کنند، مانند تخلیه افراد از ساختمان های در حال سوختن یا نجات افرادی که گرفتار یا مجروح شده اند. آنها ممکن است از تجهیزاتی مانند طناب، نردبان و دستگاه تنفس برای انجام این عملیات استفاده کنند.
۴. حفاظت از اموال: آتش نشانان همچنین ممکن است اقداماتی را برای محافظت از اموال در برابر آسیب در طول عملیات اطفای حریق انجام دهند، مانند برداشتن اشیای قیمتی از ساختمان در حال سوختن یا پوشاندن سازه های مجاور با مواد محافظ.
سیستم اطفا حریق یک سیستم تخصصی است که برای کنترل یا اطفاء حریق در ساختمان یا سازه های دیگر طراحی شده است. سیستم اطفا حریق معمولاً به عنوان بخشی از سیستم حفاظت در برابر آتش سوزی ساختمان نصب می شود و در صورت تشخیص آتش سوزی می تواند به طور خودکار یا دستی فعال شود.
سیستم های اطفاء حریق بسته به نوع آتش و مواد درگیر از طیف وسیعی از عوامل برای کنترل یا خاموش کردن آتش استفاده می کنند. عوامل رایج عبارتند از: آب، فوم، مواد شیمیایی خشک، دی اکسید کربن و آیروسل. این سیستم ها برای تشخیص سریع آتش سوزی و فعال کردن عامل مناسب برای مهار یا خاموش کردن آتش طراحی شده اند.
انواع مختلفی از سیستم های اطفاء حریق وجود دارد که عبارتند از:
۱. سیستم های اسپرینکلر: سیستم های اسپرینکلر رایج ترین نوع سیستم اطفای حریق هستند و برای رهاسازی آب یا سایر عوامل اطفاء حریق در هنگام تشخیص حریق طراحی شده اند. این سیستم زمانی فعال می شود که یک هد اسپرنکلر حساس به دما در اثر حرارت آتش فعال گردد.
۲. سیستم های عامل تمیز: سیستم های عامل تمیز یا پاک از عوامل تخصصی مانند دی اکسید کربن یا آیروسل یا گاز خنثی یا FM200 برای سرکوب آتش استفاده می کنند. این عوامل برای خاموش کردن آتش بدون آسیب رساندن به اموال یا تجهیزات الکترونیکی طراحی شده اند.
۳. سیستم های فوم: سیستم های فوم معمولاً در مناطقی که مایعات قابل اشتعال ذخیره یا استفاده می شود استفاده می شود. این فوم به گونه ای طراحی شده است که مانعی بین سوخت و هوا ایجاد کند و از گسترش آتش جلوگیری کند.
۴. سیستم های شیمیایی خشک: سیستم های شیمیایی خشک از پودر خشک برای خاموش کردن آتش استفاده می کنند. آنها معمولاً در مناطقی استفاده می شوند که خطر آتش سوزی شامل مایعات یا گازهای قابل اشتعال وجود دارد.
سیستم های اطفاء حریق بخش مهمی از سیستم حفاظت در برابر آتش سوزی ساختمان هستند و می توانند به جلوگیری از گسترش آتش سوزی، به حداقل رساندن آسیب اموال و محافظت از جان افراد کمک کنند.
