پیشینه سیستم های اعلام و اطفای حریق به تاریخچه زندگی بشر گره خورده است. از زمان کشف آتش و یا حتی پیش از آن، در اثر آتش سوزی های ناشی از برخورد صاعقه به درختان، تا به امروز انسان همواره در معرض خطرات ناشی از آتش بوده است. پس می توان حدس زد که از همان ابتدا راهی برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن را جست و جو کرده است.
در این مطلب از وبلاگ سامانه تخصصی کیوپیکت، مروری کوتاه بر پیشینه سیستم های اعلام و اطفای حریق خواهیم داشت.
اما این مقابله با آتش و خطرات آن و جلوگیری از صدمات جبران ناپذیری که به بار می‌آورد، دارای ۲ بعد است:
۱- شناسایی، کشف و اعلام حریق
۲- مقابله و اطفاء حریق
از بررسی شواهد تاریخی به دست می‌آید که اطفای حریق به شکل رسمی زودتر از اعلام حریق شکل گرفته‌است. و به طور تجربی، انسانها به این نتیجه رسیده‌اند که اگر حریق را به سرعت شناسایی و اطفا کنند، می‌توانند از میزان صدمات آن بکاهند.
از همین رو ابتدا به معرفی اطفای حریق می‌پردازیم:
اطفای حریق مجموعه اقداماتی است که با هدف حفاظت از سلامت افراد، جلوگیری از آسیب به اموال و حفاظت از محیط زیست در مقابل آتش سوزی به صورت خاموش کردن، کنترل و هدایت آتش انجام می پذیرد.
از دیرباز در کشورهای مختلف جهان راه های متعددی برای جلوگیری از صدمات ناشی از آتش سوزی استفاده می شد. برای مثال: رومیان باستان، تجهیزات ویژه ای تأمین کرده و افرادی را برای مقابله با حریق های احتمالی درنظر گرفته‌بودند.
در مصر، فردی به نام هرون از اهالی اسکندران، دستگاه ویژه ای برای خاموش کردن آتش ساخت که بعدها تکنولوژی ساخت و تکنیک استفاده از آن، توسط سیاحان و مسافران به ممالک دیگر نیز راه یافت.
همچنین در چین قدیم نیز پایگاه هایی به فاصله‌ی ۵۰۰ متر از همدیگر ساخته شده بود. در این مناطق سربازانی مستقر بودند و چنانچه در جایی آتش سوزی اتفاق می افتاد، خود را به سرعت به آنجا می رساندند.
بررسی پیشینه سیستم های اعلام و اطفای حریق نشان می دهد که از حوالی قرن هفدهم میلادی، با پیشرفت علم و صنعت و رشد ناگهانی دانش بشر، تجهیزات آتش نشانی و اطفا حریق متعددی توسط ملل مختلف ابداع گشت. این تجهیزات در سطح دنیا پراکنده شد و در طول زمان تکامل یافت.
آتش‌سوزی های مهیب و گسترده‌ای در شهرهای بزرگی مثل توکیو، لندن، نیویورک و… به وقوع پیوست. این حریق ها باعث شد براي مقابله با حوادث این چنینی، مراکزی تأسیس گردد و ملل مختلف تجارب خود را در اختیار همدیگر قراردهند.
در نتیجه‌ی این تعاملات است که سازمان‌های آتش نشانی به شکل امروزی خود در سطح دنیا دایر هستند و مدرن ترین تجهیزات اطفای حریق را در اختیار دارند.
در ایران اولین شهری که به تجهیزات و ساختمان آتش نشانی مجهز شد تبریز بود و بعد از آن در مسجد سلیمان و آبادان نیز واحدهای آتش نشانی و اطفا حریق تاسیس شدند.
با شروع پادشاهی پهلوی، از آنجا که هدف بر این بود که شهرها به خصوص تهران سر و سامان بگیرند، اداره‌ی بلدیه‌ی تهران و سپس دیگر شهرها به دستگاه‌های آب‌پاشی مجهز شدند که علاوه بر آب‌پاشی خیابان‌های خاکی و رساندن آب آشامیدنی به منازل، وظیفه‌ی اطفاء حریق را در زمان آتش‌سوزی برعهده داشتند.
اکنون پس از سیستم اطفا حریق در ادامه روند بررسی پیشینه‌ی سیستم های اعلام و اطفای حریق نوبت به معرفی سیستم اعلام حریق رسیده است.
طی تجارب مقابله با آتش سوزی، بشر دریافت که برای کنترل حریق و کاهش صدمات ناشی از آن، واکنش سریع در همان لحظات اولیه‌ی وقوع حریق بسیار مهم است. به همین منظور تصمیم گرفت جهت آگاهی به موقع از وقوع آتش تمهیداتی بیندیشد.
در بعضی شهرها افرادی برای نگهبانی انتخاب شدند که با استفاده از زنگ دستی به آتش نشان ها اعلام خطر می‌کردند. یا خدمتکاران کلیسا ناقوس کلیسا را به صدا در می‌آوردند. یا به وسیله سوت بخار کارخانه‌ها وقوع آتش سوزی اعلام می‌شد. اما این روش‌ها همگی مشکلاتی چون عدم دقت و سرعت کافی داشتند.
با ظهور تلگراف سیستم گزارش آتش سوزی بسیار دقیق‌تر و سریع‌تر شد. نیویورک به عنوان اولین شهر، خطوط تلگراف را برای اعلام حریق مورد استفاده قرارداد و آن را از شهرداری به تمام ایستگاه‌های آتش نشانی متصل کرد که در نتیجه‌ی آن از اعلام هشدارهای اشتباه جلوگیری شد و اعلام حریق در تمام بخش‌های شهر با اطمینان و سرعت صورت می‌گرفت. پس از نیویورک، بوستون و کارولینای جنوبی هم از سیستم تلگراف برای اعلام حریق استفاده کردند.
استفاده از سیستم‌های تلگراف تا پیش از پیدا شدن مشکلاتی که موجب کاهش قابلیت اطمینان این سیستم‌ها شد، مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
پس از سیستم تلگراف سیستم دستی اعلام حریق با نام سیستم اعلام حریق کمکی اختراع شد و به ثبت رسید، که پس از تغییراتی به صورت نامحدود در تمام شهرهای ایالات متحده قابل استفاده بود.
به تدریج و با پیشرفت علم، سیستم های اعلام حریق نیز پیشرفته‌تر شد و امروزه این سیستم متشکل از اجزایی چون انواع دتکتورها مثل دتکتور شعله، دتکتور دودی، دتکتور گاز، دتکتور حرارتی، دتکتور بیم و دتکتور ترکیبی است که می‌تواند در لحظات اولیه حریق را شناسایی کرده، وقوع حریق را به یک مرکز کنترل ارسال نموده و همچنین بلافاصله، توسط آژیر اعلام حریق به ساکنین اعلام کند و یا به مراکز آتش نشانی گزارش دهد. البته بعضی سیستم‌ها دارای امکان اطفای حریق اتوماتیک هستند.
در این مقاله از وبلاگ کیوپیکت مرور کوتاهی داشتیم بر پیشینه سیستم های اعلام و اطفای حریق. امروزه سیستم های اعلام و اطفا حریق پیشرفت زیادی کرده است. رشد فناوری باعث ابداع سیستم های بسیار پیشرفت کشف، اعلام و اطفا حریق گردیده است. این پیشرفت ها نقش حیاتی در صنایع و ساختمان های تجاری و مسگونی امروزی دارند.
از جمله مدرن ترین سیستم های جدید در صنعت آتش نشانی می توان به سیستم پایش آتش و گاز (F&G System) اشاره کرد که در حفاظت از آتش و ایمنی مراکز صنعتی حساس مثل صنایع نفت و گاز و پتروشیمی نقش حیاتی ایفا می کنند.
سامانه تخصصی کیوپیکت به عنوان اولین و بزرگترین بستر آنلاین استعلام، مقایسه قیمت و خرید و فروش بی واسطه، بستر جدیدی را برای تامین کنندگان، تولیدکنندگان، فروشندگان و خریداران حوزه ایمنی و اعلام و اطفای حریق فراهم نموده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر و بررسی مشخصات فنی هزاران کالای مرتبط با ایمنی و اعالم و اطفای حریق به وبسایت سامانه تخصصی کیوپیکت مراجعه فرمایید.
