آچار یکی از پرکاربردترین ابزاری است که وجود آن در هر خانه، تعمیرگاه، کارگاه و محیط صنعتی ضروی است. آچارها در انواع مختلفی مانند آچار فرانسه ، آچار آلن ، آچار ترکیبی، آچار جغجغه ای، آچار بکس و… موجود هستند. در این مقاله قصد داریم به ویژگی‌ها و کاربردهای یکی از مهم‌ترین انواع آچار یعنی آچار فرانسه بپردازیم.
آچار فرانسه به انگلیسی آمریکایی adjustable wrench و به انگلیسی بریتانیایی adjustable spanner نامیده شده و گاهی اوقات به آن «آچار کرسنت» نیز می‌گویند. این آچار سرتخت حاوی یک دهانه ثابت و یک دهانه متحرک است که به‌وسیله میله شیاردار موجود در ابزار قابل جابه‌جایی بوده و برای باز و بسته کردن انواع اتصال‌دهنده‌ها با سایزهای مختلف کلگی (سری) کاربرد دارد. کاربرد آچار فرانسه شبیه آچار لوله است؛ با این تفاوت که دهانه آچار فرانسه به موازات دسته باز و بسته می‌شود و نه عمود بر آن. همچنین از آچار فرانسه برای پیچاندن لوله استفاده نمی‌شود، بنابراین فک‌های آن دندانه ندارند. درواقع با وجود فک‌های صاف این ابزار، پیچ و مهره‌های شش‌گوش دقیق‌تر و راحت‌تر پیچانده می‌شوند.
جک جانسون قهرمان سنگین‌وزن بوکس در سال ۱۹۲۰ حق اختراع نوعی آچار لوله‌ای با فک‌های صاف را دریافت کرد. این آچار که آچار شلاقی نام گرفت، به ابزاری پرطرفدار در زمان خود تبدیل شد و امروزه نوع دیگری از این آچار مورد استفاده قرار می‌گیرد. کار با آچار فرانسه مانند آچار سرتخت بوده، به این صورت که فک‌ها روی کلگی پیچ و مهره‌های مربعی یا شش‌گوش قرار گرفته و با ایجاد گشتاور روی دسته، آن را می‌چرخانند. آچار سرتخت فقط برای سایز خاصی از اتصال‌دهنده‌ها به کار می‌رود؛ اما به دلیل این که آچار فرانسه قابل تنظیم است، از آن برای چرخاندن پیچ و مهره در سایزهای مختلف تا حداکثر ظرفیت فک استفاده می‌شود. طراحی آچار فرانسه به گونه‌ای است که استفاده از آن نسبت به آچار بکس یا آچار سوکتی آسان‌تر است و در محیط‌های بسته و باریک جای مانور بیشتری به ما می‌دهد.
آچار فرانسه چه کاربردی دارد؟
آچار فرانسه به یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای دستی صنعتی تبدیل شده و افراد زیادی از این ابزار به صورت جایگزینی برای آچارهای با فک ثابت مانند آچار تخت و رینگی یا آچارهای سرتخت استفاده می‌کنند که البته از لحاظ ایمنی این کار صحیح نیست. آچار فرانسه نمی‌تواند بار و گیرش آچارهای با فک ثابت را ایجاد کند و هنگام کار با آن، احتمال لغزش ابزار و آسیب به تجهیزات یا ایجاد جراحت وجود دارد. با این حال آچار فرانسه در مصارف خانگی و صنعتی کابردهای بسیاری دارد. اصلی‌ترین کاربرد آن باز و بسته کردن پیچ، مهره و اتصالات است. اندازه دهانه آچار فرانسه و میزان باز شدن آن در کاربرد این ابزار تاثیر به سزایی دارد. هرچه اندازه این دهانه بیشترباشد، می توان با آن اتصالات بزرگتری را باز و بسته کرد.
آچار فرانسه ساخت کدام کشور است؟
این ابزار در ایران با عنوان آچار فرانسه شناخته می‌شود اما در اصل ساخت کشور انگلستان است. مهندس انگلیسی به نام ریچارد کلایبرن این آچار را برای اولین بار در سال ۱۸۴۲ اختراع کرد. در این ابزار از پیچ شیاردار و قابل تنظیم با دست استفاده شده بود و بعدها اشکال دیگر این آچار معروف شدند. یکی از شناخته‌شده‌ترین انواع این ابزار، نسخه پیشرفته‌تری از آچار کلایبرن بود که در سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۸۹۱ ساخته شد و شرکت سوئدی باکو آن را به مخترع سوئدی به نام یوهان پتر یوهانسون نسبت می‌دهد. وی در سال ۱۸۹۲ حق ثبت اختراع این ابزار در سوئد را دریافت کرد. این آچار برای اولین بار از فرانسه وارد ایران شد و به همین دلیل به آچار فرانسه معروف است. در کشور فرانسه نیز این ابزار را آچار انگلیسی می‌نامند. آچار فرانسه در کانادا و ایالات متحده با نام آچار کرسنت شناخته می‌شود که نام تجاری شرکتی است که در سال ۱۹۱۵ در ایالات متحده این اختراع را ثبت کرد.
انواع آچار فرانسه
آچار فرانسه با انواع و برندهای مختلف موجود است. متداول‌ترین نوع این ابزار که تقریبا در تمام خانه‌ها نیز پیدا می‌شود، همان آچار فرانسه کلاسیک یا آچار کرسنت است. نوع دیگر این ابزار، آچار فرانسه قفلی است که اهرمی برای قفل شدن دهانه آچار و جلوگیری از شل شدن آن دارد. در این نوع آچار فرانسه بعد از تنظیم دهانه آچار می‌توان آن را قفل کرد تا اندازه دهانه تغییر نکند. بعضی از انواع آچار فرانسه نیز دارای روکش هستند که علاوه بر ضد ضربه و ضد زنگ بودن عایق برق نیز هستند.
آیا آچار فرانسه قفلی همان انبر قفلی است؟
آچار فرانسه قفلی تلفیقی از آچار فرانسه و انبر قفلی بوده و برای سهولت کاربرد و کنترل بیشتر حاوی دو دسته است. اهرم خلاص کن سریع آن موجب جداسازی آسان ابزار از اتصالات شده؛ همچنین روکش کروم آن به‌راحتی تمیز شده و نسبت به زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم است. این ابزار کاربردهای آچار فرانسه و قدرت گیرش انبر قفلی را به‌طور هم‌زمان ارائه داده و این قدرت گیرش در اتصال‌دهنده‌های گرد تا دو برابر افزایش می‌یابد. دسته مربوط به قفل در این ابزار، با گیرش محکم اتصال‌دهنده‌های گرد امکان لغزش آنها را کاهش می‌دهد. طراحی فک این ابزار نیز دارای چندین حالت قفل دندانه برای افزایش قدرت گیرش است.
انواع سایز آچار فرانسه
در بیشتر کاربردهای متداول از آچار فرانسه با سه سایز اصلی ۶ اینچ، ۸ اینچ و ۱۰ اینچ (به ترتیب ۱۵، ۲۰ و ۲۵ سانتی‌متر) استفاده می‌شود که برای یراق‌آلات استاندارد مناسب بوده و به کاربر کمک می‌کند تا به فضاهای دور از دسترس و محدود دسترسی داشته باشد. برای وسایل کوچک یا ظریف نظیر سازهای موسیقی، اسباب بازی، دوچرخه و … از آچار فرانسه با سایز ۴ اینچ (۱۰ سانتی‌متر) استفاده شده و برای کار با یراق‌آلات بزرگ شش‌گوش نظیر اتصالات تریلر یا کامیون از آچار فرانسه با سایز ۱۲ یا ۱۴ اینچ (۳۰ و ۳۵ سانتی‌متر) استفاده می‌شود.
ویژگی‌های آچار فرانسه مناسب
همیشه بین آچار باکیفیت و آچار مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی یک دنیا تفاوت هست. یکی از تفاوت‌های بارزی که می‌توان به آن اشاره کرد، میزان حرکت بین شیارهای روی میله ابزار است. تنظیم عرض آچارهای ارزان‌قیمت دشوار بوده و فک‌ها گیرش قدرتمندی را روی کلگی پیچ ایجاد نمی‌کنند. هنگام خرید آچار فرانسه باکیفیت به موارد زیر توجه کنید:
آچار فرانسه باکیفیت از جنس کروم وانادیوم بوده و در مقایسه با فولاد آلیاژی، محکم‌تر و مقاوم‌تر به زنگ‌زدگی است.
در دسته آن از دستگیره لاستیکی استفاده شده است.
در بعضی از مدل‌های آن مقیاسی برای عرض فک‌ها مشخص شده که قابل خواندن است.
صفحه تنظیم آن که یک میله شیاردار است، به‌راحتی می‌چرخد.
سایز فک آن قابل تغییر است.
منبع: سازوکار
بیشتر بخوانید: قیچی برقی و نکاتی که باید هنگام خرید به آن توجه کنید
