یکی از سوالات اساسی که این‌روزها مطرح است این است که سفته چه تفاوتی با چک دارد و چه فوانین حقوقی ویژه‌ای درباره سفته وجود دارد که باید به آن توجه کرد. در ادامه خصوصیات کوتاهی از سفته را به شما معرفی خواهیم کرد.
«برای استخدام در یک شرکت خصوصی از من طلب سفته کردند. آیا دادن سفته می‌تواند برای من دردسر ایجاد کند؟»
این روزها در بسیاری از شرکت‌ها خصوصی رسم تازه‌ای ایجاد شده است که از افراد متقاضی استخدام سفته درخواست می‌شود. بسیاری از ما هنوز تفاوت بین سفته و چک را نمی‌دانیم و گمان می‌کنیم که سفته صرف یک تعهد است که قرار نیست برای ما دردسر ایجاد کند. واقعیت اما با گمان ما متفاوت است.
سابقه حضور سفته به اروپا باز می‌گردد و نخستین بار این غربی‌ها بودند که در تجارت خود از سند سفته استفاده می‌کردند. در ایران اما سابقه حضور سفته در معاملات به سال ۱۳۱۱ باز می‌گردد.
سفته را می‌توان یک وسیله پرداخت و ضمانت دانست. این روزها برای گرفتن وام از بانک‌های مختلف هم درخواست سفته می‌شود. به طور کلی می‌توان سفته را یک سند تجاری دانست که دارنده آن از امتیازات مختلفی بهره‌مند است. هر برگ سفته، سقف خاصی برای تعهد کردن دارد. به طور مثال اگر روی سفته‌ای درج شده باشد «بیست میلیون ریال» یعنی آن سفته حداکثر برای تعهد بیست میلیون تومان دارای اعتبار است و نه بیشتر.
اگر در تنظیم سفته مواردی را رعایت نکنید سفته شما با یک کاغذ عادی تفاوتی ندارد. چند نکته حقوقی مهم در این‌باره وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
۱. بر اساس ماده 308 قانون تجارت مبلغ سفته باید حتما به صورت تمام حروف نوشته شود همچنین نباید مبلغی که تعهد می‌شود از مبلغ سفته بیشتر باشد.
۲. حتما باید گیرنده سفته مشخص باشد اما لازم نیست نام شخص خاصی قید شود و می‌توان آن را در وجه حامل تعهد کرد یا به شخص دیگری حواله داد.
۳. تاریخ سفته باید مشخص باشد؛ چرا که اگر تاریخ قید نشود سند عادی محسوب می‌شود اما، حسب قانون مدنی می‌توان اقدام به وصول آن کرد.
سفته گاهی وظایف چک را عهده دار است اما به مرور زمان تقریبا چک جای سفته را گرفته است چرا که برای پرداخت پول در زمان آینده نیاز به وجود ضمانت است.
چک با توجه به اینکه با وجود داشتن شرایط، جنبه کیفری دارد باید در همان روز صادر شود و توسط دارنده به بانک مراجعه و مراحل رسمی شکایت آغاز شود. این جنبه کیفری یعنی صدور چک بلامحل، توسط قانونگذار جرم محسوب شده است بدون اینکه جنبه مدنی و بدهکاری صادرکننده منتفی شود.
از طرف دیگر برای داشتن چک حتما باید در بانک، حساب جاری داشت و برای داشتن حساب جاری نیز لازم است ثابت شود که شخص منبع مالی دارد و می‌تواند مبالغ تعهد شده را از منبع مالی خود تأمین کند، در حالی که سفته این محدودیت را ندارد و خیلی راحت می‌تواند در دسترس همگان قرار بگیرد.
اگر متعهد سفته در سررسید مبلغ سفته را پرداخت نکند، دارنده سفته می‌تواند به کمک نوشته‌ای که به آن واخواست می‌گویند، ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ وعده سفته اعتراض خود را اعلام کند. برای واخواست باید به مجتمع قضایی مراجعه کرد و آن را به صادرکننده سفته ارسال کرد. از تاریخ واخواست ظرف مدت یک سال برای کسی که سفته را در ایران صادر کرده و مدت ۲ سال برای کسانی که سفته را در خارج از ایران صادر کرده اند، اقامه دعوی می‌شود.
در آخر باید گفت که سفته شاید برخلاف چک این روزها در دسترس همه ما باشد اما بی‌اطلاعی از قوانین آن می‌تواند ما را به دردسرهای بزرگی بیندازد. بنابراین بهتر است که قبل از تحویل سفته به اشخاص حتما قوانین سفته را مطالعه کرده و با یک حقوقدان مشورت کنیم.
