ثبت طرح صنعتی در اصل مربوط به فرم و ظاهر یک محصول است. و اغلب در مورد بستهبندی مطرح است.
در نظر داشته باشید که برای مثال اگر شما در ارائه یا تولید محصولتان، نوآوری خاصی را انجام داده باشید، در صورتی که پیش از شما این طرح توسط شخص یا شرکتی به ثبت طرح صنعتی نرسیده باشد، میتوانید آن را به نام خودتان ثبت کنید. برای مثال شما برای اولین بار نوع خاصی از بافت را در پارچه لباسهایی که تولید میکنید به کار میبرید، که قبلا به کار نرفته است، در اینجا طرح صنعتی شما را مورد حمایت قرار خواهد داد و تنها مسالهای که مطرح است، نوآوری در بافت است و اغلب موارد فنی و غیره نیز در این مورد اهمیتی ندارند.
طرح صنعتی از طراحی فرش و مبلمان گرفته تا صنایع دستی را پوشش میدهد. اگر شما برای ابداع و نوآوری در بستهبندی محصولتان طرحی نویین ارائه کردید تا جایی که این مساله برند شما را تحتالشعاع قرار داد و به شناسهای برای کسب و کار شما تبدیل شد،
خطر این که رقبای شما از طرح شما کپیبرداری کنند و مشتریان شما را از این طریق منحرف کنند، بسیار زیاد است. برای مثال سس خرسی که اولین بار توسط شرکت مهرام تولید شد و با این بستهبندی، بسیاری از ایرانیها سس کچاپ را به نام سس خرسی میشناختند. اگر در همان دوران ثبت میشد، دیگر توسط شرکتهای رقیب کپی نمیشد، مشتریان سس خرسی مهرام با دیدن این بستهبندی در قفسه فروشگاه بدون توجه به نام تجاری اقدام به خرید میکردند و در نهایت متوجه میشدند که این محصول، سس خرسی مهرام نبوده و محصول برند دیگری است.
درست است که در هر دو پروسه اختراع و طرح صنعتی نیاز به خلاقیت و نوآوری است، اما این دو مساله تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. طرح صنعتی اصولا ماهیت هنری دارد، فارق از کاربری، صرفا به خلاقیت هنری و جذابیت بصری میپردازد، برای مثال اگر شما به این نتیجه برسید که در طراحی یک مبلمان فلان چوب و فلان برشی که تا به حال توسط کسی استفاده نشده است میتواند مبلمان را زیباتر کند، فارق از این که مبلمان شما خاصیات ارگونومیک را شامل میشود یا خیر، شما یک طرح صنعتی دارید و لازم است ثبت طرح صنعتی کنید. اما در ثبت اختراع شما میبایست، بدون در نظر گرفتن ظاهر، محصولی کاربردی ارائه کنید که علاوه بر این که تا به حال توسط کسی ارائه نشده باشد، کاربردی بوده و مشکلی را حل کند، برای مثال اگر شما مبلمانی را طراحی کنید که نشستن بر روی آنها، یک سری مسائل و مشکلات ستون فقراتی را جل میکند، و این طرح قبلا به ثبت نرسیده باشد، شما یک اختراع در دست دارید و باید ثبت اختراع کنید.
همانطور که پیشتر توضیح دادیم، برند یا علامت تجاری، ماهیت یک کسب و کار است، مجموعهای از ویژگیهای مادی و معنوی یک شرکت، از فرهنگ گرفته تا لوگو. و با ثبت علامت تجاری، شما تضمین میکنید که کسی بعدتر از نام و به طور کل برند شما سوءاستفاده نکند و در صورت استفاده پیگرد قاونونی داشته باشد و از هیچ مزایایی بهرهمند نشود.
اما طرح صنعتی، بیشتر مربوط به ظاهر محصولات است، که بستهبندی و شکل و نقش کالا را در میگیرد. در صورتی که شما ثبت طرح صنعتی کرده باشید، کسبوکار دیگری حق استفاده از بستهبندیای شبیه بستهبندی محصول شما را ندارد و یا اگر از طرح یا نقشی که شما قبلتر آن را ثبت کردهاید استفاده کند، پیگرد قانونی خواهد داشت.
در اینجا مراحل ثبت طرح صنعتی را توضیح دادهایم