فرز یکی از ابزارهای چندکاره و ضروری در صنایع مختلف است که برای برش، شکل‌دهی و سنباده‌زنی استفاده می‌شود. از فرز می‌توان در کار با چوب، فلز و سنگ بهره برد و به کمک آن فرآیندها را به‌طور قابل‌توجهی تسهیل کرد. اگر به ابزارهای صنعتی علاقه‌مندید یا با فلزات کار می‌کنید، فرز یکی از ضروری‌ترین ابزارهایی است که باید داشته باشید.
دستگاه‌های فرز ابزارهای بسیار مهم و پرکاربرد در صنعت و ساختمان‌ها هستند که برای انجام انواع کارهای برش، سایش و شکل‌دهی به مواد مختلف استفاده می‌شوند. در اینجا به برخی از انواع معمول دستگاه‌های فرز اشاره می‌شود:
۱. سنگ فرز (فرز زاویه‌ای)
سنگ فرز یا فرز زاویه‌ای (Angle Grinder) یکی از پرکاربردترین ابزارهای برقی در صنعت و کارگاه‌ها است. این ابزار با دیسکی که در زاویه‌ی ۹۰ درجه نسبت به بدنه قرار دارد، قابلیت برش و سایش در زوایای مختلف را فراهم می‌کند.
ویژگی‌ها:
· زاویه دیسک: دیسک در زاویه ۹۰ درجه قرار دارد که امکان برش و سایش را در زوایای مختلف فراهم می‌کند.
· کاربرد: برای برش و سایش مواد سخت مانند فلزات، سنگ‌ها و چوب استفاده می‌شود.
· مزایا: قدرت بالا و توانایی انجام کارهای سنگین.
· معایب: وزن زیاد و نیاز به مهارت برای استفاده ایمن.
۲. فرز انگشتی (مینی فرز)
فرز انگشتی یا مینی فرز (Die Grinder) ابزاری مشابه سنگ فرز است اما با اندازه و ساختار کوچکتر که به جای دیسک از سری‌های کوچک و قابل تعویض استفاده می‌کند.
ویژگی‌ها:
· سری: از سری‌های کوچک با اشکال مختلف استفاده می‌کند که بر اساس نیاز کاربر تغییر می‌کنند.
· کاربرد: مناسب برای سایش و صاف کردن لبه‌های فلزات سخت، حکاکی و کارهای ظریف.
· مزایا: دقت بالا و قابلیت دسترسی به مکان‌های باریک.
· معایب: توان کمتر نسبت به سنگ فرز و مناسب برای کارهای سبک‌تر.
۳. فرز مینیاتوری
فرز مینیاتوری نوعی فرز انگشتی است که علاوه بر کاربردهای صنعتی، برای کارهای خانگی نیز مناسب است.
ویژگی‌ها:
· سری‌های متنوع: می‌تواند به انواع سری‌ها و تیغه‌های مختلف مجهز شود که برای کارهای ظریف و دقیق مناسب است.
· کاربرد: حکاکی، زنگ زدایی، برش اتصالات کوچک و تیز کردن ابزارها.
· مزایا: چندکاره و مناسب برای کارهای ظریف و کوچک.
· معایب: مناسب برای کارهای سبک و با قدرت کمتر.
۴. درمل (Dremel)
درمل یک ابزار چندکاره با سری چرخان است که سری‌های متنوعی دارد و برای کاربردهای مختلف مانند حکاکی، برش و صیقل دادن استفاده می‌شود.
ویژگی‌ها:
· سری‌های قابل تعویض: این ابزار می‌تواند سری‌های متنوعی را برای کاربردهای مختلف جایگزین کند.
· کاربرد: حکاکی روی چوب، فلز و مواد دیگر.
· مزایا: چندکاره بودن و دقت بالا.
· معایب: قدرت محدود و مناسب برای کارهای سبک و دقیق.
دیسک یکی از اجزای اساسی سنگ فرز است که در زمان کاربری به دور می‌چرخد و برای برش، سایش و شکل‌دهی به مواد مختلف استفاده می‌شود. دیسک‌ها با توجه به نوع مواد کاری و نوع کاربری متفاوت هستند و ممکن است از جنس‌ها و طرح‌های مختلفی ساخته شوند.
موتور قلب دستگاه فرز است که نیروی مورد نیاز برای چرخش دیسک را فراهم می‌کند. قدرت و سرعت موتور بستگی به نوع کاربری و نوع کاری دستگاه دارد و باید با توجه به نیازهای پروژه انتخاب شود.
دسته یک قسمت مهم از سنگ فرز است که به کاربر امکان نگهداری و کنترل دستگاه را فراهم می‌کند. طراحی مناسب دسته باعث افزایش ایمنی و راحتی در استفاده از دستگاه می‌شود.
قاب یک پوشش محافظ است که اجزای داخلی سنگ فرز را محافظت می‌کند. همچنین، قاب به کاربر کمک می‌کند تا به راحتی دستگاه را نصب و استفاده کند.
دکمه‌های کنترل برای روشن و خاموش کردن دستگاه و تنظیم سرعت آن استفاده می‌شوند. این دکمه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که استفاده از دستگاه راحت و ایمن باشد.
توجه به این اجزا و نیازهای پروژه قبل از خرید و استفاده از سنگ فرز امری حیاتی است. همچنین، حفظ و نگهداری منظم این اجزا می‌تواند عمر مفید دستگاه را افزایش دهد.
چگونه یک سنگ فرز خوب انتخاب کنیم؟
برای انتخاب یک سنگ فرز مناسب، باید به نوع کار و ویژگی‌های خاص دستگاه توجه کنید. برخی از ویژگی‌های مهمی که باید در نظر گرفته شوند شامل کلاچ ایمنی، دیمر و اندازه صفحه است. این ویژگی‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر عملکرد و کارایی دستگاه داشته باشند.
معرفی انواع فرز و کاربردهای هرکدام
فرزها ابزاری نسبتا ارزان هستند و در نگاه اول ممکن است همه آن‌ها شبیه به هم به نظر برسند. اما انتخاب یک فرز مناسب برای کارهای مختلف نیازمند دقت و بررسی است.
مینی فرز دستگاهی با صفحات کوچکتر از ۱۸سانتی‌متر است که برای برش و سنگ‌زنی مناسب است. این دستگاه در انواع برقی، بی‌سیم (شارژی) و بادی (نئوماتیک) موجود است.
ویژگی‌های مینی فرز:
· موتور بدون زغال: نیاز به تعویض زغال ندارد و کارایی بالایی دارد.
· سیستم ضد قلاب: موتور را در صورت گیر کردن صفحه متوقف می‌کند.
· کلید ضامن: از روشن شدن تصادفی دستگاه جلوگیری می‌کند.
· دسته ضد لغزش: برای کنترل بهتر و جلوگیری از خستگی دست.
· دیمر: اجازه می‌دهد تا سرعت صفحه را کنترل کنید.
فرز برقی
فرز برقی به پریز برق متصل می‌شود و تا زمانی که به منبع برق دسترسی دارید می‌توانید از آن استفاده کنید. این دستگاه ارزان‌تر و سبک‌تر از فرز شارژی است.
فرز شارژی
فرز شارژی بدون نیاز به برق و با باتری کار می‌کند و برای مواقعی که به منبع برق دسترسی ندارید مناسب است. باتری‌های لیتیومی و تکنولوژی شارژ سریع، مدت زمان استفاده را افزایش می‌دهند.
فرز پنوماتیک (بادی)
فرز بادی یا پنوماتیک با استفاده از فشار هوا کار می‌کند و نیاز به کمپرسور هوا دارد. این دستگاه سبک و ارزان است اما نیاز به کمپرسور هوا دارد.
فرز ابزاری قدرتمند است و سرعت چرخش آن می‌تواند تا ۸۰۰۰ دور در دقیقه برسد. هنگام کار با این دستگاه، حتما از عینک ایمنی، گوشگیر و دستکش استفاده کنید تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنید. همچنین از محافظ دستگاه برای جلوگیری از پرتاب تکه‌ها و جرقه‌ها استفاده کنید.
این سیستم یک ویژگی ایمنی است که دستگاه را در برابر فشار بیش از حد و کار سنگین محافظت می‌کند. به عبارتی، اگر دستگاه در حال انجام کاری باشد که بار بیشتری از حد مجاز به آن وارد شود، سیستم محافظت در برابر اضافه بار به طور خودکار اقدام به کاهش قدرت یا خاموش کردن دستگاه می‌کند. این عملکرد از آسیب دیدن موتور و سایر قسمت‌های حساس دستگاه جلوگیری می‌کند و باعث افزایش عمر مفید فرز می‌شود.
این سیستم برای محافظت از دستگاه و بهبود کارایی آن طراحی شده است. زمانی که زغال‌ها (که بخشی از سیستم انتقال برق به موتور هستند) به پایان عمر خود نزدیک شوند و نیاز به تعویض داشته باشند، سیستم خاموشی خودکار دستگاه را خاموش می‌کند تا از آسیب به موتور و دیگر قطعات جلوگیری شود. این ویژگی باعث می‌شود تا کاربر زمان مناسبی برای تعویض زغال‌ها داشته باشد و از خرابی‌های احتمالی جلوگیری کند.
داشتن دسته قابل تنظیم یا جداشدنی یکی از ویژگی‌های مهم برای فرز سنگ‌بری است. این امکان به کاربر اجازه می‌دهد تا دستگاه را با توجه به نیاز خود تنظیم کند. برای مثال، در برخی شرایط ممکن است نیاز باشد دسته در زاویه‌ای خاص تنظیم شود یا حتی به طور کامل جدا شود تا کاربر بتواند به راحتی در فضاهای محدود و تنگ کار کند. این ویژگی باعث می‌شود کاربر بتواند کنترل بهتری روی دستگاه داشته باشد و دقت کار خود را افزایش دهد.
یکی از مشکلات رایج در فرایند سنگ‌بری، تولید گرد و خاک و آلودگی‌های زیادی است که می‌تواند برای کاربر مضر باشد و محیط کار را آلوده کند. ویژگی اتصال به جاروبرقی به فرز سنگ‌بری این امکان را می‌دهد که گرد و خاک و آلودگی‌های ناشی از برش به طور مستقیم جمع‌آوری شود. با این کار، محیط کاری تمیزتر و بهداشتی‌تری فراهم می‌شود و همچنین دید کاربر بر روی قطعه کار بهتر و دقیق‌تر خواهد بود. این ویژگی به ویژه در فضاهای بسته که تهویه مناسبی ندارند، بسیار کاربردی است.
اندازه صفحه: اندازه صفحه حداکثر قطر دیسک قابل استفاده را نشان می‌دهد و تأثیر مستقیمی بر عمق برش دارد.
قدرت فرز: میزان قدرت فرز بر حسب وات، آمپر یا ولت اندازه‌گیری می‌شود و نشان‌دهنده توان دستگاه است.
سرعت سنگ فرز: سرعت دستگاه به میزان دور بر دقیقه(RPM) اندازه‌گیری می‌شود. دستگاه‌هایی با صفحه کوچکتر معمولاً سرعت بالاتری دارند.
سوالات متداول
اجزای اصلی سنگ فرز چیست؟
سنگ فرزها به طور کلی از قاب محافظ، صفحه، مهره نگهدارنده صفحه، دسته کمکی، گیربکس، کلید روشن/خاموش، قفل اسپیندل و موتور تشکیل شده‌اند.
کاربرد درمل چیست؟
درمل ابزاری با سری چرخان و قابل تعویض است که برای حکاکی، برش و صیقل دادن روی مواد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: مجله سازوکار
بیشتر بخوانید:سنگ فرز چیست؟ کاربرد سنگ فرز و مقایسه انواع فرز
