ἐρώτησις(Erotesis)
ἐρώτησις(Erotesis)
خواندن ۱۸ دقیقه·۲ ماه پیش

داستان الکل

این متن در اصل از کلیپ چنل آرانتیک برداشته شده. برای همین تامنیل ویدیوی خودش رو هم میزارم. داستان جالبی بود و برای همین دیدم مطلب خوبیه.

https://www.youtube.com/watch?v=R1D1G3QjTWM

پرمصرف‌ترین ماده‌ی مخدر جهان، چیزی نیست جز الکل. نیکوتین و ماریجوانا به‌ترتیب تو جایگاه دوم و سوم قرار می‌گیرن

سال ۲۰۰۰ یه زیست‌شناس آمریکایی به نام رابرت دادلی فرضیه‌ای مطرح کرد به نام میمون مست. بر اساس این فرضیه، حدود ده میلیون سال پیش جد مشترک انسان و شامپانزه و گوریل، داخل جنگل‌های آفریقا زندگی می‌کرد این موجود کم‌کم از روی درخت‌ها پایین اومد و به‌جای چیدن میوه از شاخه‌ها شروع کرد به خوردن میوه‌های رسیده‌ای که روی زمین می‌ریختن

بعضیاشون اونقدر رسیده و له بودن که داخلشون تخمیر اتفاق افتاده بود فرایندی که قند میوه‌ها رو تبدیل می‌کنه به الکل خوراکی یا اتانول. همین مقدار ناچیز الکل هم برای خیلی از موجودات سمیه ولی کم‌کم یه جهش ژنتیکی داخل دی‌ان‌ای این موجود اتفاق افتاد که باعث شد بدنش نسبت به مقادیر بالاتر الکل مقاوم‌تر بشه بتونه هضمش کنه و ازش انرژی به دست بیاره. داشتن یه همچین جهشی، مساوی بود با شانس بقای بیشتر چون از یه طرف بوی الکل میوه‌های تخمیر شده باعث میشد این منابع غذایی رو راحت‌تر پیدا کنن از یه طرف هم هضم خود الکل انرژی زیادی آزاد می‌کنه و به بدن می‌رسونه

یکی از دلایل اصلی اضافه‌وزن الکلی‌ها همینه چون کالُری الکل تقریبا دو برابر کربوهیدرات‌هاست. بنابراین اونایی که همچین جهشی داشتن تعدادشون دائما بیشتر شد. بعدش هم که تقسیم شدن به انسان‌ها و شامپانزه‌ها و گوریل‌ها این توانایی به اونا هم انتقال پیدا کرد پس فرضیه‌ی میمون مست معتقده که دلیل علاقه‌ی ما به نوشیدنی‌های الکلی، برمی‌گرده به میلیون‌ها سال پیش

اما قبل از اینکه تاریخچه‌ی شراب و آبجو و عرق رو بررسی کنیم باید یه توضیح کوتاه بدم در مورد فرایند تولید الکل از قندها اول از همه باید ببینیم اصلا قند چیه؟ یه گروهی از مولکلول‌ها وجود دارن به نام کربوهیدرات‌ها که از سه نوع اتم تشکیل شدن: کربن، هیدروژن، اکسیژن. یعنی این سه‌تا به شکل‌های مختلفی به هم متصل میشن و کربوهیدرات‌های متفاوتی رو می‌سازن. بعضی از اینا که ساختار ساده‌ای هم دارن، معروف‌ند به قند. مثلا دو تا نمونه‌ش گلوکوز و فروکتوزه، قندهای ساده‌ای که داخل میوه‌ها پیدا میشن. باز همینا به شکل‌های مختلفی به هم وصل میشن و قندهای پیچیده‌تری رو به وجود میارن. چیزی که این مولکول‌ها رو تبدیل می‌کنه به الکل یه نوع قارچ تک‌سلولیه به نام ساکارومایسس سرویزیه. این قارچ، همون چیزیه که بهش میگن مُخمّر اینا قندهای گلوکز و فروکتوز داخل میوه‌ها رو می‌خورن و دو تا چیز دفع می‌کنن یکی گاز کربن‌دی‌اکسید، یکی هم اتانول یا همون الکل خوراکی. به این فرایند میگن تخمیر تک‌سلولی‌های مخمر، به طور طبیعی روی پوست میوه‌ها وجود دارن هرچقدر میوه رسیده‌تر میشه و قند بیشتری داخلش به وجود میاد این قارچ هم غذای بیشتری می‌خوره و الکل زیادتری تولید می‌کنه.

اما اینکه از کِی تونستیم این فرایند طبیعی رو به کنترل خودمون دربیاریم خیلی مشخص نیست شاید اولین بار وقتی میوه‌های جمع‌آوری شده رو داخل ظرف‌های بسته نگه داشتیم متوجه شدیم که اینا تخمیر میشن قدیمی‌ترین شواهد از کشور چین کشف شده که مربوط میشه به حدود نُه هزار سال پیش

آزمایش خرده‌سفال‌های پیدا شده از استان هِنان در چین نشون داده داخل این ظرف‌ها ترکیبی از برنج و عسل و میوه‌هایی مثل انگور دچار تخمیر شده پس چینی‌های عصر حجر، احتمالا با ترکیب این مواد یه نوع نوشیدنی الکلی می‌ساختن و استفاده می‌کردن جالبه که سال ۲۰۰۵ دانشمندهای دانشگاه پنسیلوانیا با آنالیز ترکیبات روی این کوزه‌ها شراب باستانی نُه‌هزار ساله رو دوباره بازسازی و تولید کردن.

رشد اصلی این صنعت با ورود انگور اتفاق افتاد. از حدود شیش‌هفت هزار سال پیش، مردم قسمت‌های مختلفی از غرب آسیا و ایران و بین‌النهرین شروع کردن به تولید نوشیدنی‌های الکلی از انگور. تعداد تاکستان‌ها حسابی رشد کرد و شراب انگور تبدیل شد به یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها.

پایین دریاچه‌ی اورمیه یه منطقه‌ی خیلی قدیمی هست به نام تپه‌ی حاجی فیروز که برمی‌گرده به حدود هفت هزار سال پیش سال ۱۹۶۰کوزه‌ای از این محل کشف شد که داخلش رسوبات شراب انگور وجود داشت روش سنتی تولید شراب به این صورته که انگورهای جمع‌آوری شده رو با پا لگدمال می‌کنن تا حسابی له بشه توی این حالت بهش میگن پوراب بعد از ریختن این پوراب داخل ظرف‌های بزرگ، همون قارچ‌های تک‌سلولی مخمر که به طور طبیعی روی پوست انگور وجود دارن کارشون رو شروع می‌کنن

قندهای ساده‌ی گلوکوز و فروکتوز رو می‌خورن و الکل و کربن‌دی‌اکسید پس میدن بعد از چند هفته، پوست و دونه‌های انگور رو جدا می‌کنن و مایعی که باقی می‌مونه رو می‌ریزن داخل یه ظرف دیگه تا رسوباتش ته‌نشین بشه بعدش هم منتقل میشه به بشکه‌های مخصوصی تا یه مدتی استراحت کنه و جا بیفته که به این مرحله میگن اِیجینگ یا کهنه‌سازی.

جنس این بشکه‌های کهنه‌سازی تاثیر خیلی زیادی داره روی طعم و کیفیت شراب مثلا بشکه‌هایی از جنس چوب بلوط، طعم پیچیده‌تر و عمیق‌تری بهش میده یا ظروف استیل و شیشه‌ای، چون واکنشی با شراب ندارن اون مزه‌ی اصلیش رو حفظ می‌کنن

ظرف شراب هم همیشه باید بسته باشه، چون اگه اکسیژن زیادی بهش برسه باکتری‌هایی به نام اَسِتوباکتر داخلش رشد می‌کنن که الکل رو می‌خورن و تبدیلش می‌کنن به اَسِتیک اسید یا همون سرکه.(سرکه رو در اصل از همین شراب درست میکنن یعنی شراب درست میکنن و بعدش میزارنش در مجاورت هوا تا تبدیل به سرکه بشه.)

مراحل کلی تولید شراب، امروز هم تقریبا همینه، فقط یه مقدار مدرن‌تر شده مثلا کشت و پرورش انگورها رو دقیقا مهندسی می‌کنن تا شراب باکیفیت‌تری به ما بدن و برای تخمیر هم دیگه به مخمرهای طبیعی خود انگور اکتفا نمی‌کنن خودشون مخمرهای بهینه‌شده‌ای رو به پوراب اضافه می‌کنن تا کنترل بهتری روی طعم و کیفیت شراب داشته باشن جالبه که این تک‌سلولی‌ها به صورت یه پودر خشک فروخته میشه که با اضافه کردن آب سلول‌ها از حالت غیرفعال خارج میشن و به زندگی برمی‌گردن قندها رو می‌خورن و تکثیر میشن.

برای تولید خمیر نون هم از همین موجود استفاده میشه الکلی که تولید می‌کنه، موقع پختن تبخیر میشه و از بین میره ولی گاز کربن‌دی‌اکسیدش داخل خمیر به دام میفته و حباب‌های ریز و درشتی ایجاد می‌کنه که نتیجه‌ش میشه همون پف کردن خمیر اما شراب فقط از انگور ساخته نمیشه تقریبا از هر میوه‌ای میشه شراب گرفت فقط کافیه همون قندهای ساده رو داخل خودش داشته باشه مثلا شراب سیب، انار، هلو، آلبالو، موز، خرما، یا حتی هندوانه غیر از میوه‌ها یه روش جالب دیگه هم برای تولید شراب وجود داره

این نوشیدنی معروفه به مِی‌انگَبین یا شراب عسل. ساده‌ترین حالتش اینه که یه مقداری عسل رو داخل آب حل می‌کنن و حدود یک ماه میذارن یه گوشه‌ای بمونه همون قارچ مخمر که تقریبا همه‌جا حضور داره کم‌کم به‌طور طبیعی منتقل میشه به این ظرف شروع می‌کنه به خوردن قندهای داخل عسل و تولید الکل البته الان دیگه خودمون به صورت دستی بهش مخمر اضافه می‌کنیم می‌انگبین یکی از قدیمی‌ترین نوشیدنی‌های الکلیه مخصوصا توی مناطق سردسیر که پرورش زنبور از کشت میوه و غلات راحت‌تره شراب عسل رواج بیشتری داشته

بعد از فراگیر شدن شراب‌های باستانی کم‌کم یه نوع دیگه‌ای از نوشیدنی‌های الکلی هم رایج شد که به‌جای میوه‌ها از تخمیر غلات به دست میومد یعنی دونه‌هایی مثل گندم و جو و ذرت و چیزای دیگه

معروف‌ترینش آبجو بود قدیمی‌ترین سند مکتوبی که تا حالا در مورد آبجو پیدا شده، مربوط میشه به تمدن سومر که حدود پنج شیش هزار سال پیش تو منطقه‌ی بین‌النهرین زندگی می‌کردن داخل لوح‌های گلی پیدا شده از این تمدن شعری نوشته شده به نام سرودی برای نینکاسی.

نینکاسی الهه‌ی آبجو توی افسانه‌های سومری بوده داخل این شعر هم مراحل تولید آبجو توضیح داده شده یه شرکت معروف آبجوسازی هم هست به نام نینکاسی

با اینکه این به عنوان قدیمی‌ترین سند نوشته‌شده محسوب میشه اما شواهد قدیمی‌تری هم از تولید آبجو داخل ایران وجود داره سال ۱۹۶۱آمریکایی‌ها اطراف شهر گودین استان کرمانشاه یه منطقه‌ی خیلی تاریخی کشف کردن به نام گودین‌تپه اینجا یکی از باستانی‌ترین نقاط ایرانه تاریخش برمی‌گرده به بیشتر از هفت هزار سال پیش یعنی زمانی که هنوز اون پادشاه‌ها و دولت‌های مرکزی شکل نگرفته بودن هر شهری برای خودش یه حکومت مستقل بود، که معروفه به دولت‌شهر تو همین منطقه سفال‌هایی پیدا کردن که آزمایش‌ها نشون داده داخل اینا آبجو نگهداری میشده

بعد از شراب نُه‌هزارساله‌ی چین، این آبجوی هفت‌هزارساله‌ی ایرانی قدیمی‌ترینه الان یه برند معروف آبجو داخل کشور هلند وجود داره با همین اسم، یعنی گودین‌تپه

روش تولید آبجو هم خیلی جالبه دیدیم که مخمرها می‌تونن قندهای ساده رو بخورن و الکل تولید کنن ولی مشکل اینجاست که داخل غلاتی مثل گندم و جو و ذرت و برنج مولکول‌های گلوکوز به صورت تکی وجود ندارن، به شکل رشته‌های بلندی به هم وصل شدن و مولکول‌های نشاسته رو ساختن این قند پیچیده برای مخمرها قابل‌خوردن نیست چون آنزیمی برای شکستن نشاسته ندارن اما زمانی که دونه‌های جو تو یه محیط مرطوب قرار می‌گیرن و جوونه می‌زنن

داخلشون آنزیمی آزاد میشه به نام آمیلاز این آنزیم می‌تونه مولکول‌های پیچیده‌ی نشاسته رو بشکنه به قندهای ساده‌تری مثل مالتوز، یعنی دو تا گلوکوز چسبیده به هم اینجوری انرژی موردنیاز برای رشد جوونه فراهم میشه حالا ما دقیقا از همین موضوع استفاده می‌کنیم برای تولید آبجو اول یه مقدار آب اضافه می‌کنیم به دونه‌های جو تا خیس بخورن و جوونه بزنن وقتی ریشه‌هاشون به حدود یک سانتی‌متر رسید، به این معنیه که مقدار کافی از اون آنزیم خُرد‌کننده‌ی نشاسته داخل این دونه‌ها تولید شده پس خشکشون می‌کنیم تا دیگه بیشتر از این رشد نکنن

بعدش هم اون ریشه‌های بیرون‌زده رو جدا می‌کنیم به این دونه‌های جوونه‌زده‌ی خشک‌شده، میگن مالت. اینا رو له می‌کنن و یه مقدار هم آب گرم بهش اضافه می‌کنن تا اون آنزیم آمیلاز فعال بشه و مولکول‌های نشاسته رو بشکنه به مالتوز بعدش تفاله‌ها رو جدا می‌کنن و مایع شیرینی باقی می‌مونه سرشار از قندهای ساده.

تو روش سنتی، مخمرهای تک‌سلولی به صورت طبیعی از محیط اطراف منتقل میشن به این ظرف ولی توی روش‌های مدرن مخمرهای بهینه‌شده رو اضافه می‌کنن به این مایع حباب‌های داخل آبجو همون کربن‌دی‌اکسیدیه که این موجودات تولید می‌کنن یه کار دیگه‌ای که روی آبجو انجام میشه، اضافه کردن گیاه رازکه که هم تلخی مناسبی بهش میده و طعمش رو خوب می‌کنه هم اینکه مثل یه نگهدارنده‌ی طبیعی دوام آبجو رو افزایش میده

درسته که اسم این نوشیدنی آبجوئه ولی غیر از جو از غلات دیگه‌ای هم میشه برای تولیدش استفاده کرد مثلا کشورهای آسیای شرقی از برنج برای این کار استفاده می‌کنن بعضیا بهش میگن شراب برنج(ساکی)، ولی خب این کلمه‌ی درستی نیست چون شراب همونطور که دیدیم از تخمیر قندهای ساده‌ی داخل میوه‌ها تولید میشه در حالی که برای ساخت آبجو اول نشاسته‌ی داخل غلات رو می‌شکنیم به قندهای ساده‌تر، بعدش اینا رو تخمیر می‌کنیم در واقع آبجو یه مرحله اضافه‌تر داره

با فراگیر شدن کشت غلات، تولید آبجو هم به‌شدت افزایش پیدا کرد مثلا توی مصر آبجو رواج خیلی زیادی داشت اونقدر که به‌عنوان یه جور ارز برای خرید و فروش استفاده میشد حتی حقوق کارگرهاشون رو با آبجو میدادن و به‌جای آب معمولی خیلی‌وقتا از این نوشیدنی الکلی سبک برای رفع تشنگی استفاده می‌کردن

بعد از مصری‌ها، آبجو برای بابِلی‌ها هم تبدیل شد به یکی از پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها

شهر افسانه‌ای بابِل که امروز خرابه‌هاش توی جنوب بغداد قابل دیدنه تقریبا از چهار هزار سال پیش شروع به رشد و توسعه کرده بود یکی از قدیمی‌ترین قوانین انسانی مکتوب یا نوشته‌شده قانون حمورابی پادشاه بابل، مربوط به حدود سه‌هزاروهفتصد سال پیشه روی این ستون سنگی، که اصلش داخل موزه‌ی لوور پاریس نگهداری میشه قوانین زیادی به خط میخی نوشته شده در مورد احکام برده‌داری، ارث و میراث، دزدی، قتل، یا بقیه‌ی نیازهای جامعه‌ی اون زمان حمورابی ادعا کرده که این دستورات از طرف مردوخ خدای بابلی‌ها بهش نازل شده(وحی شده) خدای آفریننده‌ی انسان و او هم پیامبر این خداست.(پیامبرشاه).یکی از این قوانین مربوط میشه به خرید و فروش آبجو اینکه چطور باید تولید بشه، چطور قیمت‌گذاری بشه، یا اینکه چه کیفیتی داشته باشه. همین نشون میده که توی تمدن بابل آبجو نقش خیلی مهمی داشته

اما با وجود طرفدارهای پروپاقرص شراب و آبجو این نوشیدنی‌ها برای بعضی‌ها راضی‌کننده نبود چون درصد الکلشون از یه حدی بیشتر نمیشد دلیلش هم اینه که مخمرها در برابر الکلی که خودشون تولید می‌کنن آسیب‌پذیرن وقتی مقدار الکل محیطشون به حدود پونزده درصد می‌رسه، این تک‌سلولی‌ها از بین میرن همین باعث میشه مقدار الکل شراب‌ها و آبجوهای طبیعی از حدود پونزده بیست درصد دیگه بالاتر نره

از سه‌چهارهزار سال پیش، روش تقطیر یا عرق‌گیری برای خالص‌سازی و گرفتن عصاره‌ی مواد مختلف مثل گیاهان دارویی کاربرد داشته اما کم‌کم تمدن‌های مختلف شروع کردن به استفاده از تقطیر برای افزایش درصد الکل نوشیدنی‌ها دمای جوش آب صد درجه‌ست، وقتی به این دما می‌رسه به جوش میاد و بخار میشه اما دمای جوش اتانول خیلی کمتره، حدود هفتادوهشت درجه حالا ما میاییم از همین اختلاف استفاده می‌کنیم برای جدا کردن آب و الکل وقتی داخل دیگ‌های مخصوصی شراب یا آبجو رو گرم می‌کنیم اول الکلش بخار میشه چون دمای جوش پایین‌تری داره

همین بخار رو هدایت می‌کنیم به لوله‌های سردی که اونجا دوباره دماش پایین میاد و تبدیل میشه به مایع با جمع‌آوری این مایع، یه نوشیدنی داریم با الکل خیلی بالاتر، که معروفه به عرق البته همچنان یه مقداری آب هم همراهش هست یعنی این مایع، الکل صددرصد نیست برای همین خیلی وقتا دوباره تقطیرش می‌کنن تا بازم خلوص الکلش بیشتر بشه تو بهترین حالت ممکنه به هشتاد نود درصد برسه همین اختلاف دمای جوش آب و الکل، یکی از روش‌های تولید ماءالشعیر یا آبجوی بدون الکله یعنی اول آبجو رو طبق همون مراحلی که گفتم تولید می‌کنن بعدش بهش گرما میدن تا الکلش تبخیر بشه و از بین بره

یا اینکه درصدش خیلی پایین بیاد یکی از اولین افرادی که تونست با تقطیر شراب، الکلی با خلوص بالا به دست بیاره محمد بن زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی بود حتما شما هم شنیدید که رازی معروفه به کاشف الکل، ولی این حرف خیلی دقیق نیست الکل چیزی نبوده که به طور ناگهانی توسط یه نفر کشف بشه قبل از رازی هم تا حدودی این کار توسط جابربن‌حیان و افرادی از تمدن‌های دیگه انجام شده بود ولی این دانشمند نابغه روش‌های قبلی رو حسابی بهبود داد و تونست بالاترین خلوص الکل تا اون زمان رو به دست بیاره بعدش هم چون خودش پزشک ماهری بود

از همین ماده استفاده کرد برای ضدعفونی کردن زخم‌ها کاربردی که تا همین الان ادامه داره

همین کلمه‌ی الکُهُل تو زبان انگلیسی و خیلی زبان‌های دیگه در واقع کلمه‌ی عربی الکُحول بوده که رفته به اروپا

اما با وجود تاریخ هزاران‌ساله‌ی استفاده از الکل هیچکس نمی‌دونست که توی فرایند تخمیر دقیقا چه اتفاقی میفته که الکل تولید میشه. طبق معمول خیلی‌ها این پدیده رو ربط میدادن به جادوی خدایان و اینجور داستان‌ها. این وضعیت، تا حدود صدوپنجاه سال پیش ادامه داشت زمانی که لویی پاستور دانشمند بزرگ فرانسوی بعد از آزمایش‌های طولانی متوجه شد تخمیر بر اثر فعالیت موجودات تک‌سلولی اتفاق میفته که قندها رو می‌خورن و الکل و کربن‌دی‌اکسید پس میدن با این حال، پاستور هم دقیقا از اون واکنش‌های شیمیایی داخل بدن این موجودات اطلاعی نداشت درک کامل این فرایند پیچیده تا حدود سال ۱۹۴۰طول کشید.

برگردیم به بحث عرق‌ها با انجام عمل تقطیر روی شراب، یا در واقع میوه‌های تخمیر شده نوشیدنی‌هایی به دست میاریم مثل برندی و کنیاک اگر هم آبجو رو تقطیر کنیم، نوشیدنی‌هایی به ما میده مثل ویسکی و ودکا تنوع عرق‌ها خیلی زیاده هرکدومشون هم به یه شکل متفاوتی تولید میشن مثلا ودکا، عرق قدیمی روسی رو بعضی وقت‌ها از سیب‌زمینی می‌گیرن

اول سیب‌زمینی‌ها رو می‌پزن، بعدش برای اینکه نشاسته‌ش تبدیل بشه به قندهای ساده‌تر مالتِ جو رو بهش اضافه می‌کنن که مقدار زیادی آنزیم آمیلاز داخلش هست مخمرها هم این قندهای شکسته‌شده رو می‌خورن و الکل تولید می‌کنن و در نهایت هم با استفاده از تقطیر، درصد این الکل رو افزایش میدن

یه عرق معروف دیگه، عرق نیشکره که بهش میگن رام. قرن هجده و نوزده میلادی، مزرعه‌های بزرگ نیشکر رونق زیادی داشت، مخصوصا داخل آمریکا این گیاه یه منبع مهم برای تولید قند و شکر بود ولی این فرایند یه پسماند اضافی داشت: شیره یا مُلاس نیشکر.

مزرعه‌دارها کم‌کم متوجه شدن که این شیره رو میشه تخمیر کرد برای تولید الکل. بعدش هم یه عده‌ای این مواد تخمیر شده رو تقطیر کردن و نتیجه‌ش شد عرق نیشکر یا رام.

یکی دیگه از عرق‌های خیلی معروف و متفاوت، تِکیلاست نوشیدنی سنتی مکزیکی که از گیاه آگاوه آبی تولید میشه قسمت مرکزی این گیاه رو که حاوی نشاسته‌ست می‌پزن تا نشاسته‌ها تبدیل بشن به قندهای قابل‌تخمیر بعدش آب شیرینی که تولید میشه رو جدا می‌کنن و بهش مخمر اضافه می‌کنن تا الکل تولید کنه آخرش هم تقطیرش می‌کنن تا درصد الکلش بالا بره ممکنه شنیده باشید که بعضی‌ها میگن داخل تکیلا کرم هست نوشیدنی‌ای که بعضی وقت‌ها کرم داخلش دیده میشه تکیلا نیست. یه نوع دیگه از مشروب‌های مکزیکیه به نام مِزکال که این هم از انواع مختلفی از گیاه آگاوه تولید میشه بعضی از برندها، کرم یا لارو یه نوع حشره که روی همین گیاه زندگی می‌کنه رو داخل این مشروب قرار میدن که بیشتر برای جلب توجه مشتریه چون قبلا این باور اشتباه وجود داشته که اگه این کرم سالم بمونه و تجزیه نشه کیفیت این نوشیدنی خیلی بالاست البته برای بعضیا هم خوردن این کرم بعد از نوشیدن مزکال، یه جور چالش یا ماجراجوییه یکی از عرق‌هایی هم که مخصوصا توی کشور خودمون خیلی معروفه، عرق سگیه قبل از انقلاب، یه کارخونه‌ی تولید مشروبات الکلی به نام میکده‌ی قزوین با تخمیر و تقطیر کشمش، عرق سنگینی تولید می‌کرد با درصد الکل بالا که روی شیشه‌ش عکس یه سگ چاپ شده بود برای همین معروف شده بود به عرق سگی

از همون موقع تا الان اصطلاح عرق سگی برای مشروبات سنگینی که از کشمش تولید میشن به کار میره

اما بریم سراغ تاثیر الکل روی بدن ما متاسفانه داخل کشور خودمون به خاطر ممنوعیت تولید نوشیدنی‌های الکلی گهگاهی خبرهایی می‌شنویم از کور شدن یا حتی مرگ افراد به خاطر مصرف الکل‌های ناسالم بیایید ببینیم چطور یه همچین اتفاقی میفته

کلا الکل‌ها به گروهی از مواد آلی گفته میشه که حداقل یه هیدروکسیل، یعنی یه اکسیژن و یه هیدروژن چسبیده به هم وصل شده باشه به زنجیره‌ای از کربن و هیدروژن این ساختار کلی الکل‌هاست. مثلا چند تا نمونه‌ی معروفش میشه متانول، اتانول، ایزوپروپانول، گلیسرول. هرکدوم خواص و کاربردهای متفاوتی دارن اینجا فقط با اولی و دومی کار داریم. اتانول که همون الکل خوراکیه که داخل مشروبات الکلی وجود داره. متانول هم معروفه به الکل چوب چون یکی از روش‌های تولیدش این بوده که چوب رو حرارت می‌دادن و بخاری که آزاد میشد رو تقطیر می‌کردن تا متانول تولید بشه بعد از نوشیدن الکل، حدود بیست درصدش به‌سرعت از طریق دیواره‌ی معده وارد جریان خون میشه هشتاد درصد بقیه‌ش هم میره به روده‌ی کوچیک و از اونجا جذب میشه

با ورود به جریان خون، الکل میره به قسمت‌های مختلف بدن، از جمله مغز اونجا با تاثیری که روی انتقال‌دهنده‌های عصبی میذاره، فعالیت نورون‌ها رو کم می‌کنه فقط بزرگ‌ترین سیگنال‌ها می‌تونن بین نورون‌ها منتقل بشن این باعث میشه فرد احساس آرامش عجیبی داشته باشه فعالیت‌های عادیش مختل میشه، مثلا تعادل خودش رو از دست میده حافظه‌ش بد کار می‌کنه، قدرت تصمیم‌گیریش پایین میاد کلا مرکز کنترل بدن، یعنی مغز رو حسابی مختل می‌کنه، که به این حالت میگیم مستی اما این مستی مدت زیادی دوام نمیاره چون ما داخل بدنمون یه عضو شگفت‌انگیز داریم: کبد

همینطور که مولکول‌های الکل داخل جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن میرن از کبد هم عبور می‌کنن اونجا آنزیمی به نام الکل دی‌هیدروژناز مولکول الکل رو تبدیل می‌کنه به مولکول اَسِتالدِهید این یه ماده‌ی سمیه، برای همین یه آنزیم دیگه این رو تبدیل می‌کنه به اَسِتات حالا این استات که غیر سمیه وارد جریان خون میشه و بعد از مراحل پیچیده‌ای شکسته میشه به آب و کربن‌دی‌اکسید یه مقداری هم انرژی آزاد می‌کنه.

این میشه فرایند هضم الکل خوراکی برای متانول هم همین اتفاق میفته ولی مشکل اینجاست که اون دو تا آنزیم کبد متانول رو تبدیل می‌کنن به دو تا ماده‌ی خیلی سمی‌تر: فرمالدِهید و فُرمیک اسید فرمالدهید با تاثیر شدیدی که روی سیستم عصبی مرکزی و اعصاب بینایی ما داره می‌تونه باعث کوری یا حتی مرگ انسان بشه

مساله‌ی مهمی که وجود داره اینه که توی همون فرایند تخمیر میوه‌ها و غلات برای تولید شراب و آبجو غیر از اتانول، مقدار کمی متانول هم تولید میشه کارخونه‌های سازنده وظیفه‌شون اینه که مراقب باشن متانول داخل مشروب‌هاشون از یه حد ناچیزی بالاتر نره

مشکل متانول اینه که دمای جوشش از آب و اتانول خیلی کمتره، حدود شصت‌وپنج درجه و این باعث میشه موقع عرق‌گیری، اول از همه متانول خطرناک تبخیر بشه پس خیلی مهمه که یه مقداری از اون مایع اولیه‌ای که موقع تقطیر به دست میاد دور ریخته بشه چون اون بیشترش متانوله. در حالی که افراد بی‌تجربه ممکنه فکر کنن این مایع اولیه اصطلاحا سرگُل یا آب اوله، یعنی یه عرق خیلی باکیفیت نمی‌دونن که سم خالصه. در مورد سود و زیان الکل، نظرات مختلفی هست اول چند تا از فایده‌هاش رو میگم یکیش اینه که مصرف نوشیدنی‌های الکلی در حد معتدل و مناسب برای افرادی که به سن قانونی رسیدن کمک می‌کنه روابط اجتماعی بهتری داشته باشن، برونگراتر بشن

تحقیقات نشون داده که احتمالا روی سلامت قلب و عروق هم تاثیر مثبت داره مخصوصا شراب قرمز به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها. بعضی از مطالعات هم میگن افرادی با مصرف معتدل الکل، طول عمر بیشتری دارن کلسترول مفید بدنشون زیاده، خطر دیابت هم کمتر تهدیدشون می‌کنه با این حال، ضررش بیشتره، مخصوصا اگه زیاده‌روی کنیم بیشترین تاثیرش روی کبد ماست. چون همونطور که دیدیم الکل داخل کبد متابولیزه میشه. با مصرف بیش از حدش، اون استالدهیدهای سمی که داخل کبد تولید میشن کم‌کم این عضو مهم رو مسموم می‌کنن و مشکلاتی پیش میاد مثل کبد چرب و سیروز.

زیاده‌روی تو مصرف این نوشیدنی‌ها قلب و رگ‌های ما رو نابود می‌کنه به‌اضافه‌ی افسردگی و اضطراب، به‌هم ریختن خواب مشکلات گوارشی مثل زخم معده، یا حتی سرطان از همه بدتر اینکه الکل به شدت اعتیادآوره. بنابراین هرکسی به انتخاب خودش تصمیم می‌گیره که مصرف بکنه یا نه.

به‌نظرم بهترین کار رعایت اعتداله احتمالا الکل خیلی بیشتر از اون که فکرشو می‌کنیم روی وجود ما انسان‌ها اثر داشته حتی خیلی از دانشمندها معتقدن اینکه ما رفتیم به سمت کشاورزی و پرورش غلاتی مثل گندم و جو در اصل برای این بوده که بتونیم منابع لازم برای تولید نوشیدنی‌های الکلی رو به دست بیاریم

وجود شواهد نُه‌هزار ساله از این نوشیدنی‌ها باعث میشه بیشتر به این موضوع فکر کنیم البته این فقط یه حدسه، ولی اگه واقعا اینطور بوده باشه تمدن امروزمون رو مدیون الکلیم

تاریخالکل
«چرا مجبورم میکنی حقیقتی را بگویم که ندانستن‌ش برایت موجب بهترین لذت‌هاست؟بهترین تقدیر آن‌ست که در دسترس شما نیست،یعنی نزادن و نبودن.پس از آن بهترین تقدیر زود مردن است.» ×سیلنوس‌به شاه میداس×
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید