سینما، به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین هنرهای معاصر و ابزاری قدرتمند در روایتگری و انتقال فرهنگ، همواره نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی جوامع ایفا کرده است. سینماهای قدیمی، به‌ویژه در ایران، تنها محلی برای تماشای فیلم نبودند، بلکه به‌عنوان نمادهای اجتماعی و فرهنگی عصر خود نیز شناخته می‌شدند. با این حال، تغییر ذائقه مخاطبان، رکود صنعت سینما، ظهور فناوری‌های نوین و مشکلات اقتصادی موجب شده است بسیاری از این سینماها تعطیل و به ساختمان‌های متروکه تبدیل شوند. در این مقاله، به بررسی وضعیت سینماهای متروکه تهران می‌پردازیم.
تهران، به‌عنوان پایتخت فرهنگی و هنری ایران، در دوران طلایی سینما، میزبان تعداد زیادی سالن نمایش بود که بیشتر آن‌ها در خیابان لاله‌زار واقع شده بودند. این محله به‌عنوان مرکز فرهنگی و هنری شهر شناخته می‌شد و سینماهای آن پذیرای علاقمندان به هنر و فرهنگ بودند. صف‌های طولانی در گیشه‌ها، گواه علاقه ایرانیان به سینما و فیلم‌های روز بود. هرچند این تب‌وتاب کاهش یافته، اما این عشق به‌کلی از میان نرفته است.
به دلایل مختلف مثل رکود صنعت سینما، ساخته نشدن فیلم‌های پرطرف‌دار، عدم‌توجه به سلیقۀ مخاطب‌ها، ظهور فناوری‌های جدید و مشکلات اقتصادی بسیاری از سالن‌های سینما به مکانی متروکه و بی رونق تبدیل شدند. سینماهای متروکه امروز، با تمام ظرفیت‌های هنری و تاریخی نهفته در آن‌ها، می‌توانند احیا شده و به فضاهای فرهنگی جدید تبدیل شوند. در ادامه، به معرفی چند نمونه از این سینماها می‌پردازیم:
سینما شهر قشنگ، از معروف‌ترین سینماهای تهران، در سال ۱۳۳۲ در خیابان ولیعصر تأسیس شد و با ۱۰۶۲ صندلی، یکی از بزرگ‌ترین سالن‌های زمان خود به‌شمار می‌رفت. این سینما که در سال ۱۳۸۷ تعطیل شد، به‌دلیل تغییر کاربری منطقه جمهوری از مسکونی به تجاری، مخاطبان خود را از دست داد.
این سینما که در سال ۱۳۲۳ در خیابان لاله‌زار تأسیس شد، یکی از اولین سالن‌های نمایش فیلم در تهران بود. سینما ایران پس از انقلاب به انبار تجهیزات الکتریکی تبدیل شد و فعالیت سینمایی خود را از دست داد.
این سینما با نام‌های متعددی شناخته شده است و در سال ۱۳۱۶ در خیابان ولیعصر افتتاح شد. در سال ۱۳۹۴ بخشی از سقف آن فروریخت و نهایتاً برای احداث یک مرکز تجاری تخریب شد.
این سینما در سال ۱۳۲۴ در خیابان لاله‌زار افتتاح و بعدها به‌عنوان بخشی از سینماهای زنجیره‌ای مولن روژ شناخته شد. کریستال نخستین سینمای ایران بود که به سیستم پخش صدای دالبی مجهز شد، اما امروز تنها سردری خاک‌گرفته از آن باقی مانده است.
این سینما در سال ۱۳۳۷ با طراحی هوشنگ سیحون و مشارکت بازرگانان هندی در تقاطع ولیعصر و جمهوری تأسیس شد. پس از چند دهه فعالیت، این سینما در دهه ۸۰ تعطیل و متروکه شد.
رادیوسیتی، از مجلل‌ترین سینماهای تهران، در سال ۱۳۳۷ در نزدیکی میدان ولیعصر افتتاح شد. پس از انقلاب، این سینما دچار آتش‌سوزی شد و هرگز به حالت قبل بازنگشت.
این مجموعه که در سال ۱۳۴۲ در جنوب‌غربی میدان انقلاب تأسیس شد، پس از سال‌ها فعالیت در دهه ۱۳۷۰ دچار آتش‌سوزی شد. با وجود بازسازی، چند سال پیش به‌دلیل نبود صرفه اقتصادی تعطیل شد.
جمع‌بندی
سینماهای متروکه تهران، یادگارهایی از دوران طلایی هنر هفتم هستند که همچنان پتانسیل فراوانی برای تبدیل به مراکز فرهنگی جدید دارند. هرچند پردیس‌های سینمایی با امکانات مدرن جایگزین این سینماهای قدیمی شده‌اند، اما حفظ و احیای این سالن‌ها می‌تواند به رونق اقتصادی و اجتماعی مناطق کمک شایانی کند.
امید است با همت مسئولان و حمایت مردم، این بناهای تاریخی و فرهنگی بار دیگر احیا شوند و چراغ آپارات‌های خاموششان روشن شود. جالب است بدانید که امروزه سینماهای جدیدی در ایران با نام «سینما ترس» تأسیس شده‌اند؛ در این سینماها، مخاطبان فیلم‌های ژانر وحشت را در فضایی ترسناک و هیجان‌انگیز تجربه می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این سینماها و خرید بلیت می‌توانید به وب‌سایت EscapeZoom مراجعه کنید.
آیا زمان آن نرسیده است که سینما رفتن را با تجربه‌های جدید و هیجان‌انگیز دوباره آغاز کنیم؟
