باتری موبایل یک منبع تغذیه برای گوشی های ما بوده است همچنین ولتاژ و جریان لازم برای روشن شدن دستگاه را نیز فراهم می کند.ابتدا توضیح مختصری در مورد ولتاژ و جریان می دهیم تا به طور پیشرفته تری با معنی و کاربرد این دو کلمه آشنا شوید:
ولتاژ باتری: ولتاژ تولید شده معمولاً برای هر کدام از باتری ها در محدوده ۳٫۶ الی ۴٫۱ ولت قرار میگیرد.
جریان باتری: جریان های معرفی شده روی باتری موبایل عموماً بر حسب میلی آمپر ساعت (mAh) میباشد، که در واقع این میزان جریان دهی باتری با عبارت Capacity یا ظرفیت باتری نیز تعریف میشوند. که این میزان بر اساس نوع باتریها و هم چنین میزان درخواست گوشی های موبایل بین ۶۰۰ الی ۴۴۰۰ میلی آمپر ساعت است؛ به وسیله این میزان نیز میتوان مدت نگهداری شارژ، کارکرد باتری و میزان جریان دهی آن را بر حسب ساعت محاسبه کرد.
معمولاً جنس باتری ها از نیکل یا لیتیوم می باشد؛ که از جمله آنها میتوان به نیکل-کادمیوم ، نیکل-متال هیدرات ( که تقریباً استفاده از باتری ها با جنس نیکل منسوخ شده) لیتیوم- یون ، لیتیوم-پلیمر امروزه در بیشتر گوشی های موبایل از باتری های لیتیومی استفاده میشود این مسئله هم به دلیل این است که باتری های لیتیومی مقاومت بیشتری نسبت به دما و ضربه دارند و همچنین خاصیت شکل پذیری بیشتری دارند.
ساختار کلی باتری ها به این صورت است که انرژی شیمیایی رو به انرژی الکتریکی تبدیل میکند و باعث ایجاد جریان میشود. معمولاً از کنار هم قرار گرفتن دو الکترود متفاوت که یکی خاصیت الکترون دهی بیشتر که همان قطب مثبت یا آند میباشد و دیگری خاصیت دریافت الکترون قوی تر که همان قطب منفی یا کاتد میباشد. که الکترود مثبت از یک ترکیب لیتیوم دار تبعیت میکند که در عملیات شارژ هم لیتیوم موجود در ساختار الکترود مثبت، به یون لیتیوم تبدیل میشوند و در الکترولیت بین لایه ها ذخیره میشوند؛ که چنین فرآیندی نیاز به مصرف انرژی الکتریکی است. برای تخلیه شارژ نیز دقیقاً معکوس این فرآیند شکل می گیرد، به این صورت که در اثر واکنش شیمیایی یون های لیتیوم که بین الکترود هاست، باعث آزاد سازی انرژی الکتریکی میشود.
جنس باتری در گوشی های امروزی با لیتیم یون(آیون) است یا لیتیوم پلیمر. عمر باتری های لیتیوم آیون از باتری های لیتیوم پلیمر بیشتر است اما در عوض از نظر امنیت، باتری های لیتیوم پلیمر انتخاب بهتری هستند.باتری های لیتیوم پلیمر، بر اثر گرما باد میکنند اما احتمال انفجارشان بسیار کم است.بالعکس در باتری های لیتیوم آیون (یون)، احتمال منفجر شدن باتری در اثر ضربه یا گرما بسیار زیاد است.باتری های لیتیوم آیون بعد از ۵۰۰ بار و باتری های لیتیوم پلیمر بعد از ۳۰۰ بار شارژ و دشارژ شدن.۱۰ تا ۲۰ درصد ظرفیت خود را از دست میدهند.
بهترین نوع باتری های شارژی که هم اکنون در تمام گجت های این چنینی از آن استفاده میشود باتری های لیتیوم یونی هستند. باتری های لیتیوم یونی باتری های قابل شارژی هستند که در آن ها تخلیه شارژ با حرکت یون های لیتیوم از الکترود منفی به سمت مثبت انجام میگیرد و در هنگام شارژ شدن روند عکس در پیش گرفته میشوند، یعنی یون های لیتیوم از الکترود مثبت به سمت منفی حرکت خواهند کرد.
اگر بخواهیم همه چیز را به صورت خلاصه عنوان کنیم باید بگوییم که در حال حاضر باتری های لیتیوم یونی بهترین نوع باتری های قابل شارژ یا شارژ شدنی هستند. یعنی تکنولوژی بهتری نسبت به این نوع باتری ها برای بکارگیری در گجت هایی همچون گوشی های هوشمند ارائه نشده است. اما این مسئله بدان معنا نیست که باتری های لیتیوم یونی هیچ مشکلی ندارند و هیچوقت دچار خرابی نمی‌شوند!
باتری های لیتیوم یونی می‌توانند مشکلات خاصی را برای کاربران گوشی های موبایل به وجود آورند. برای مثال زود خالی شدن شارژ باتری یکی از مشکلاتی است که کاربران گوشی های موبایل زیاد از آن رنج می‌برند.ماهیت باتری های لیتیوم یونی به گونه‌ای است که به مرور زمان با افت توان شارژدهی و ظرفیت مواجه خواهند شد و متاسفانه هیچ راهی هم برای جلوگیری از بروز این مشکل وجود ندارد، چون عامل آن ناشی از ساختار و ماهیت باتری خواهد بود. اما یکی از مشکلات عجیبی که گاهی وقت ها در باتری گوشی های موبایل رخ میدهد مسئله تورم یا باد کردن باتری گوشی است!
باتری موبایل به لحاظ شکل ظاهری و پایه های خروجی بین دو، سه، یا چهار پایه خروجی میباشند که این پایه فلزی و طلایی رنگ میباشند و با نام پلیت (Plate) معرفی میباشند، باتری های دو پایه با دو پلیت مشخص میشوند که یکی پایه مثبت و دیگری پایه منفی است، باتری های سه پایه که با سه پلیت مشخص میشوند، یک پایه مثبت و یک پایه منفی و دیگری پایه BSI، این پایه یکی از وظایفی که انجام میدهد، معرفی باتری موبایل به برد و آی سی هایی مانند تغذیه که وظیفه تامین مقدار ولتاژ و جریان CPU را بر عهده دارند در واقع از طریق این پایه فرمان کلید پاور برای روشن شدن گوشی اجرایی میشود. هنگامی که قصد روشن کردن گوشی را با منبع تغذیه (بدن باتری) را دارید، باید پایه ی BSI را نیز به پراب منفی را به زمین اتصال کوتاه کنید تا CPU این تصور را داشته باشد پایه توسط باتری اتصال دارد که فرمان روشن شدن گوشی صورت گیرد. باتری های چهار پایه با چهار پلیت میباشد که پایه های مثبت، منفی، BSI و پایه چهارم پایه ی BTEMP میباشد. به کمک این پایه دمای باتری کنترل میشود، به صورتی که اگر در هنگام شارژ باتری موبایل در اثر ورود جریان اضافی داغ شد توسط این پایه اطلاع داده میشود تا انتقال جریان قطع شود، و بعد از چند لحظه در صورت وجود نداشتن مشکل، فرآیند شارژ ادامه پیدا کند. در باتری موبایل های قدیمی این کنترل دما توسط یک NTC در باتری صورت میگیرد، که این در گوشی های جدید این مقاومت متغیر روی برد گوشی طراحی شده و جایگذاری شده است.
برای پیدا کردن پایه های مثبت و منفی موبایل دو راه وجود دارد این که ابتدا مولتی متر را روی گزینه تست بازر قرار میدهیم، پایه های مثبت و منفی که به هم اتصال پیدا کنند، صدای بوق شنیده میشود. روش دیگر سلکتور مولتی متر را روی گزینه تشخیص ولتاژ قرار می دهیم، مقدار ولتاژی که دو سر مثبت و منفی باتری موبایل در مولتی متر نمایش داده می شود، برابر با مقدار ولتاژ نامی باتری در حدود همان ۳٫۶ الی ۴٫۱ میباشد، تنها با این تفاوت که درصد خطای مولتی متر را نیز باید در نظر بگیرید به عنوان مثال باتری که با مقدار ولتاژ نامی ۳٫۸۵ ولت در مولتی متر باید عددی بین ۳٫۷۵ الی ۳٫۹۵ ولت نمایش داده شود، اما در حالتی که این اعداد مانند ۲ یا ۵ ولت باشد این اعداد نشان دهنده یک باتری خراب است.
باتری موبایل به طور کلی یک دوره و طول عمر مشخص دارد که بعد از مدتی این مشکل به چشم میخورد، به همین دلیل شارژ زیاد باتری یا قرار دادن باتری به مدت زمان زیاد داخل شارژ باعث کاهش طول عمر آن میگردد. همچنین استفاده از شارژهای فیک و تقلبی نیز باعث ورود جریان زیاد یا کم به باتری میشود که همین عامل نیز مشکل برای باتری ایجاد میکند. باتری های موبایل جدیدی که خریداری میشوند در ابتدا یک مقداری شارژ دارند که به شارژ کاذب معروف هستند که بین ۴ تا ۶ ساعت برای استفاده را ساپورت میکنند و بعد از آن باتری باید به روند عادی و قبل برگردد. همچنین گوشی های هوشمند امروزه نیز به دلیل بزرگ شدن صفحه نمایش ها و همچنین استفاده از اینترنت، دوربین، GPS همگی از جمله عواملی است باعث بالا بردن ظرفیت باتری موبایل های امروز شده است. برای بهینه سازی مصرف باتری نیز کمپانی ها حالت صرفه جویی باتری (Power save/Battery save) را تعبیه کرده اند تا با کمتر کردن دسترسی شما به موبایل در مصرف باتری صرفه جویی شود. در باتری های موبایل یک تکه کاغذ سفید رنگ کنار پلیت ها قرار داده شده است تا هنگامی که باتری شما در معرض رطوبت و آب باشد تغییر رنگ داده برای تشخیص شما که باتری خراب شده باشد. شارژر باتری ها مقدار آمپر متفاوتی دارد که ممکن است باعث خرابی باتری شود لذا حتماً از شارژر مخصوص خود استفاده کنید.
طول عمر باتری به معنای اندازه‌گیری عملکرد باتری گوشی و طول عمر آن است که با چندین روش قابل اندازه‌گیری است: زمان شارژ نگهداشتن گوشی با یک بار شارژ کامل کردن، تعداد میلی‌آمپر ساعت برآورد شده توسط شرکت سازنده و تعداد چرخانه‌های شارژ تا رسیدن به پایان عمر مفید باتری (عمر کلی باتری).
عوامل ساخت که روی عمر باتری تاثیر می‌گذارند عبارتند از نوع، تعداد و کیفیت سلول‌هایی که در باتری‌های گوشی‌های موبایل استفاده شده است.
به طور کلی سلامت و طول عمر باتری با گذشت زمان و به عنوان تابعی از تعداد چرخه های شارژ مصرف شده کاهش می یابد. با این حال ترفندهای برای افزایش عمر باتری گوشی وجود دارد که کاربران می توانند انجام دهند.
۱- باد کردن باتری
اولین و مهم ترین نشانه ی خرابی باتری، باد کردن آن است.باتری را بر روی یک سطح صاف قرار دهید و مانند فرفره باتری را بچرخانید،اگر باتری چرخید یعنی خراب شده و باید تعویض گردد.اما اگر سطح باتری کاملا صاف بود و نچرخید، احتمالا باتری سالم است.اما صاف بودن سطح باتری به تنهایی نشانه ی سالم بودن باتری نیست.
یکی از نشانه های خرابی باتری، خاموش شدن و یا ری استارت شدن گوشی است. برای مثال اگر میزان شارژ باتری به ۳۰ درصد رسید و گوشی خاموش شد، شک نکنید باتری گوشی خراب است.در بعضی از مواقع ممکن است گوشی، ۸۰ درصد یا بیشتر هم شارژ داشته باشد اما ناگهان گوشی خاموش شود، اینجا هم خرابی باتری مشکل ساز شده است.
۳-کم شدن ناگهانی شارژ گوشی
اگر شارژ گوشی ناگهان از ۸۰ درصد به ۶۰ درصد رسید احتمالا باتری خراب است.البته این مشکل، تنها به باتری مربوط نمیشود و مشکل میتواند نرم افزاری و یا سخت افزاری باشد. اما در بیشتر مواقع مشکل از باتری است.
فرض کنید قبلا باتری گوشی شما تا یک روز کامل میتوانست به شما جواب دهد اما هم اکنون، تنها پس از نیمی از روز، باتری به صفر میرسد.اگر باتری خیلی زود شارژ شود و یا حتا خیلی زود شارژ شود، قطعا باتری معیوب است.
۵-اختلال در روند شارژ
اگر با پیغام گوشی شارژ نمیشود، شارژ کاذب (با اتصال شارژر علامت شارژ ظاهر میشود اما گوشی شارژ نمیشود) روبه رو شدید و یا روند شارژ بسیار زمانبر شد و هیچوقت باتری به ۱۰۰ درصد شارژ نرسید.میتوانید نتیجه بگیرید که باتری خراب است البته در بعضی از موارد مشکل از خود گوشی است.
اگر بتوانید میزان شارژ باتری را بین ۲۰ درصد تا ۸۰ درصد نگه دارید، عمر باتری گوشی، تا ۶ برابر افزایش میابد.موارد زیر نیز می توانند بسیار پرکاربرد باشند:
۱)کنترل تخلیه شارژ باتری
۲)افزایش زمان شارژ
۳)باتری گوشی خود را در دمای مناسب نگهدارید
۴)استفاده از حالت صرفه جویی در باتری
دلایل مختلفی می‌توانند منجر به باد کردن یا ورم کردن باتری لیتیوم یونی گوشی های هوشمند شوند، بنابراین نمی‌توان مدعی شد که همیشه یک دلیل مستقل عامل بروز این مشکل است. در برخی موارد مشکلاتی که در حین طراحی و تولید باتری به وجود می‌آید منجر به بروز مسئله تورم باتری میشوند. در برخی موارد دیگر هم تمام شدن عمر باتری منجر به بروز این مسئله خواهد شد. اما دلیل اصلی تورم و باد کردن باتری گوشی های موبایل مربوط به استفاده نادرست و توجه نکردن به مسائل خاصی از سوی کاربران میشود. برای مثال استفاده از شارژرهای غیر اورجینال و غیر استاندارد یا بیش از اندازه شارژ کردن باتری گوشی از جمله مسائلی هستند که در بروز مشکل مذکور یعنی تورم و باد کردن باتری گوشی تاثیرگذار خواهند بود.
همانطور که قبلا گفتیم ممکن است عوامل متعددی منجر به تورم یا باد کردن باتری گوشی های موبایل شوند اما در ۷۰ الی ۸۰ درصد مواقع عامل اصلی که منجر به بروز این مشکل میشود، مسئله اورشارژ کردن باتری یا بیش از اندازه شارژ کردن آن خواهد بود. باتری های لیتیوم یونی به مرور زمان هم دچار این مشکل خواهند شد و اصطلاحا فاسد میشوند یا بهتر است بگوییم تاریخ انقضای خود را از دست میدهند.
اما مهم ترین مسئلهای که باید به آن توجه داشته باشید مربوط به نحوه جلوگیری از بروز مشکل تورم یا باد کردن باتری گوشی میشود. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، بنابراین سعی کنید از اقداماتی که ممکن است منجر به تورم باتری گوشی هوشمندتان شوند دوری کنید. برخی از اصلی ترین مواردی که توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از تورم باتری گوشی موبایلتان به آن ها توجه ویژه داشته باشید شامل موارد زیر میشوند:
از شارژر مناسب، اصل و اورجینال استفاده کنید: متاسفانه این روزها در بازار آزاد شارژرهای جعلی و بی کیفیت زیادی عرضه میشوند که شاید حتی از نظر ظاهر هیچ تفاوتی با شارژهای اورجینال و اصل نداشته باشند. استفاده از این نوع شارژرها یکی از اصلی ترین دلایلی است که میتواند منجر به بروز مسئله تورم یا باد کردن باتری گوشی شود. همیشه سعی کنید از شارژهای اورجینال، اصل و قابل اعتماد برای شارژ کردن باتری گوشی خود استفاده کنید تا با مسئله داغ شدن بیش از اندازه باتری یا اورشارژ رو به رو نشوید.
برای مدت زمان طولانی گوشی را به شارژ نزنید: داغ شدن بیش از اندازه باتری گوشی علاوه بر کاهش کیفیت و عمر آن میتواند منجر به تورم و باد کردن باتری هم شود. هنگامی که گوشی خود را برای مدت زمان های طولانی به شارژ بزنید دقیقا همین حالت رخ میدهد و باتری گوشی شما بیش از اندازه داغ میشود و پتانسیل تورم و باد کردن در آن افزایش می‌یابد. در خیلی از موارد دیده شده که تکرار این موضوع و زدن گوشی برای مدت زمان های طولانی به شارژر منجر به باد کردن باتری میشود.
گوشی را خنک و خشک نگه دارید: به هیچ عنوان نباید اجازه دهید که باتری لیتیوم یونی گوشی شما با آب در تماس باشد. همچنین باتری گوشی باید همیشه خنک نگه داشته شود تا بتواند بهترین بازده را ارائه کند. تماس باتری گوشی با آب یا قرار دادن آن در مکان های گم (مثلا جلوی داشبورد ماشین در آفتاب سوزان) می‌توانند منجر به بروز مسئله تورم یا باد کردن باتری گوشی شوند. پس همیشه گوشی خودتان را در مکانی خنک و خشک قرار دهید.
سخن آخر:
امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید و اطلاعات مفیدی در خصوص عملکرد باتری و نحوه استفاده از آن بدست آورده باشیدجهت کسب اطلاعات بیشتر و دسترسی به محصولات اورجینال و اصلی از سایتwww.alborzdake.com دیدن فرمایید و برای اطلاعات بیشتر با مدیریت سات تماس بگیرید.
