مقدمه
در سال های اخیر با توجه به رشد صنعت ساختمان و همچنین روند رو به افزایش استفاده از سوخت های فسیلی، صرفه جویی در مصرف منابع انرژی اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. از این رو سازندگان به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی، ساختمان ها را عایق بندی می کنند. عایق کاری نه تنها باعث کاهش مصرف انرژی در ساختمان می شود بلکه کاهش هزینه های سرمایشی و گرمایشی و افزایش دوام سازه را نیز به دنبال خواهد داشت.
عایق چیست؟
عایق متریالی است که جهت جلوگیری از انتقال انرژی از یک ناحیه به ناحیه دیگر استفاده می شود و به فرایند استفاده از آن عایق کاری می گویند. عایق ها انواع مختلفی دارند ولی به طور کلی می توان آن ها را در 4 دسته کلی عایق های حرارتی، رطوبتی، صوتی و آتش دسته بندی کرد. در ادامه به بررسی این عایق ها خواهیم پرداخت.
عایق حرارتی
عایق حرارتی، یکی از معروف ترین انواع عایق ها است که از انتقال انرژی حرارتی جلوگیری می کند و عملکرد آن ها بر اساس “مقادیر R” اندازه گیری می شود. یعنی هرچه مقدار R بیشتر باشد، عایق حرارتی عملکرد بهتری دارد.
یکی از مهمترین اجزای ساختمان است که نادیده گرفتن آن و یا استفاده از محصولات بی کیفیت می تواند خسارات سنگینی را به دنبال داشته باشد. عایق رطوبتی وظیفه جلوگیری از انتقال طوبت به داخل ساختمان را دارد.
این نوع از عایق ها وظیفه جذب و یا دفع صدا را به عهده دارند. عایق های صوتی معمولاً در دیوار، سقف یا کف مورد استفاده قرار می گیرند و برای مکان های شلوغ بسیار مناسب هستند.
عایق ضد حریق از فروپاشی ساختمان در برابر آتش سوزی یا افزایش دما جلوگیری می کند و زمان کافی برای فرار و رهایی از آتش و همچنین ارائه خدمات آتش نشانی را فراهم می کند.
انواع عایق
پشم شیشه از انواع الیاف معدنی است که از ذوب کردن شیشه و تبدیل آن به الیاف بسیار ریز به دست می آید. پشم شیشه از جمله عایق های صوتی و حرارتی است که مقاومت بالایی در برابر آتش و حرارت دارد و همچنین به دلیل وزن کم، مناسب برای عایق بندی دیوار و سقف است. یکی از عیوب این عایق عدم مقاومت مناسب در برابر رطوبت است و در صورت نفوذ آب به آن رشد باکتری و قارچ را به همراه خواهد داشت به همین دلیل جهت استفاده از آن در فضا های باز، می بایست از روکش های آلومینیومی یا روکش های ضد رطوبت استفاده شود.
پشم سنگ، همانند پشم شیشه عایق صوتی و حرارتی بوده که از الیافی معدنی ساخته می شود و از ذوب سنگ آتشفشانی بازالت به دست می آید. این عایق در اشکال مختلفی از جمله تخته ای، رولی، لحافی و پتویی عرضه می شود که می توان از آن ها در سقف، دیوار و لوله ها استفاده کرد.
فوم پلی یورتان ماده ای شیمیایی است که از دو ماده ایزوسیانات و پلی ال تشکیل شده است. همچنین این فوم عایق مناسبی در برابر حرارت است. این فوم به شکل دستی و یا به وسیله دستگاه تزریق می شود و به تمامی خلل و فرج نفوذ می کند. فوم پلی یورتان ابتدا به صورت کف و پس از چند دقیقه به جسمی سخت تبدیل می شود. یکی از موارد استفاده این عایق، سطوح غیر صاف است زیرا به راحتی روی این سطوح اسپری می شود.
عایق رطوبتی ایزوپل، عایقی پلیمری بر پایه آب است و اجرای آن به راحتی و بدون نیاز به مهارت خاصی انجام می شود. این عایق قابل اجرا بر روی سطوح مختلف از جمله بتنی، سنگ، کاشی و آسفالت می باشد و سطح پوشانده شده توسط این عایق به صورت یکپارچه و بدون هیچ گونه درز و حفره است. عایق ایزوپل علاوه بر عایق کاری بام قابل استفاده در دیوار و کف ساختمان نیز است.
موارد استفاده از عايق آرت فلكس، حمام، سرويس هاى بهداشتى، استخر، پشت بام و كليه سطوح در كف و بدنه ساختمان كه بطور مداوم با آب در تماس هستند مى باشد. آرت فلکس عایق رطوبتی بوده و به هیچ عنوان آب را از خود عبور نمی دهد. همچنین به دلیل سبکی و کم حجم بودن استفاده از آن بسیار آسان است. همچنین قیمت این عایق از ایزوگام ارزان تر بوده و می تواند جایگزین مناسبی برای ایزوگام باشد.
اعضای فولادی سازه ای اعم از تیر و ستون مقاومت مناسبی در برابر حرارت ندارند و نیاز به عایق ضد حریق می باشند. پوشش ضد حریق پایه سیمانی ملاتی است که به روش شاتکریت روی اجزای سازه ای پاشیده شده و باعث مقاومت سازه در برابر آتش سوزی می شود. پوشش ضد حریق پایه سیمانی در مقایسه با رنگ های ضد حریق از یک سو هزینه کمتری دارند و از سوی دیگر بر خلاف رنگ ضد حریق که عمدتاً حداکثر یک ساعت مقاومت ایجاد می کند، با این پوشش می توان تا سه ساعت نیز مقاومت ایجاد نمود.
پیشرفت علم و تکنولوژی در حوزه عایق های ساختمانی منجر به تولید عایق های رطوبتی نانو شده است. عایق نانو از مواد پلیمری تولید شده است که طول عمر زیادی دارند. این عایق ها قابلیت اجرا بر کلیه سطوح اعم از سطوح بتنی، فلزی، ایزوگام را دارد. همچنین سفید شدن سطوح پس از عایق کاری منجر به کاهش اتلاف انرژی تا 45 درصد خواهد شد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد مطالب جامع و مفیدی در زمینه عایق های ساختمانی در اختیار شما قرار گیرد. به عنوان کلام آخر، نکته ای که بسیار حائز اهمیت است میزان مقاومت عایق است. یعنی هرچه میزان مقاومت یک عایق بیشتر باشد، حرارت، رطوبت و یا صدای کمتری را منتقل می کند و باعث افزایش صرفه جویی می شود. همچنین به عنوان نتیجه گیری می توان گفت انواع مختلفی از عایق ها وجود دارد که از هر کدام متناسب با نیاز موجود و نوع سازه استفاده می شود.
