مقدمه
مقدمه
اهمیت بتن و بتن ریزی در ساختمان سازی بر کسی پوشیده نیست که این فرایند نیازمند به قالب بندی است. قالب بندی به بتن شکل می دهد و به همین دلیل در مقاومت بتن نقش ویژه ای دارد. اجرای درست قالب بسیار حائز اهمیت است و سازندگان می بایست به طور کامل در جریان امور مربوط به قالب بندی و تجهیزات مورد نیاز باشند تا قالب بندی و بتن ریزی به نحو احسن انجام گیرد.
با توجه به نوع پروژه و نظر سازندگان از مصالح مختلفی از جمله آجر، بلوک سیمانی، چوب، فلز، پلاستیک و پلی کربنات برای قالب بندی استفاده می شود که هرکدام مزایا و معایبی دارند.
قالب بندی چیست؟
قالب بندی، از فرایند های اجرای بتن ریزی است. در واقع عملیاتی است که پیش از بتن ریزی فونداسیون، ستون و تیر ها می بایست انجام شود و باعث شکل گیری بتن می شود.
در ادامه به معرفی برخی از مزایا و معایب انواع قالب بندی خواهیم پرداخت.
قالب آجری
از این نوع قالب ها در بتن ریزی فونداسون استفاده می شود و برای چیدن این قالب ها از ملات ماسه و سیمان استفاده می شود.
مزایا
معایب
قالب چوبی
قالب چوبی اولین نوع مورد استفاده در صنعت ساختمان است که از آن در بتن ریزی فونداسیون، ستون و تیر استفاده می شود و اجزای قالب چوبی تخته قالب بندی، پشت بند فرعی، پشت بند اصلی، شمع مایل و شمع اصلی است.
مزایا
معایب
قالب فلزی
رایج ترین نوع قالب مورد استفاده در پروژه های ساختمانی، قالب های فلزی هستند و در مقایسه با سایر قالب ها از مقاومت و دقت بالاتری برخوردار هستند.
مزایا
معایب
قالب پلاستیکی
جدیدترین و به روزترین نوع قالب، قالب های پلاستیکی هستند اما استفاده از آن ها در داخل کشور رایج نیست.
مزایا
معایب
تا اینجای کار با انواع قالب ها و مزایا و معایب آن ها به طور مختصر آشنا شدیم. در ادامه به طور مفصل به بررسی قالب های تونلی خواهیم پرداخت.
قالب تونلی چیست؟
سیستم بتنی قالب تونلی یکی از جدیدترین روش های مورد استفاده برای اجرای ساختمان های سیستم باربر دیوار و سقف بتنی است. در این سیستم، دیوار و سقف های بتن مسلح به صورت هم زمان آرماتوربندی، قالب بندی و بتن ریزی می شوند و نام گذاری قالب تونلی به دلیل نحوه اجرای آن و شکل قالب های فلزی همزمان دیوار و سقف می باشد.
سیستم قالب تونلی حدود 40 سال پیش مورد توجه سازندگان قرار گرفت. استفاده از این سیستم باعث افزایش سرعت و کیفیت سازه می شود. همچنین بتن ریزی همزمان دیوار و سقف، عملکرد یکپارچه سازه و در نهایت استحکام و مقاومت مناسب در برابر زلزله را به همراه خواهد داشت و به همین دلیل سیستم قالب تونلی در کشور های لرزه خیز مورد استفاده بیشتری قرار گرفته است.
مزایای قالب تونلی
همان طور که گفتیم استفاده از این سیستم به دلیل عملکرد یکپارچه سقف و دیوار باعث افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله می شود. همچنین کیفیت بتن این سیستم بسیار بالاست به این صورت که برای نازک کاری فقط نیاز به یک لایه گچ می باشد.
قالب تونلی علاوه بر مزایای فنی ای که گفته شد، از لحاظ اقتصادی نیز مزایای بسیار زیادی دارد که باعث استفاده از این مصالح شده است. می توان گفت مهم ترین دلیل اقتصادی استفاده از قالب های تونلی کاهش هزینه های ساخت و بازگشت سریع سرمایه اولیه است که دلایل متعددی از جمله کاهش پرت مصالح، سرعت بالای ساخت و کاهش نیروی انسانی دارد. همچنین به دلیل کاهش نیروی انسانی، بالتبع حوادث آن ها نیز کاهش خواهد یافت.
معایب قالب تونلی
با وجود مزایای زیاد و مهمی که برای قالب های تونلی گفته شد، با قاطعیت می توان گفت مهم ترین عیب این سیستم، سرمایه اولیه بالای تهیه این قالب ها است. همچنین هزینه های تهیه ماشین آلات این سیستم سنگین است که باعث شده استفاده از این قالب ها فراگیر نشود و بسیاری از سازندگان نتوانند از این سیستم بهره ببرند. همچنین لزومی بر اجرای دیوار های داخلی به صورت بتن مسلح وجود ندارد که افزایش بار مرده ساختمان و میلگرد مصرفی را به دنبال خواهد داشت.
سیستم قالب تونلی در صورتی باعث کاهش هزینه ها و افزایش سرعت ساخت خواهد شد که فعالیت های کارگاه ساختمانی به صورت پیوسته در حال انجام باشد. اما با توجه به هزینه های اولیه تهیه این قالب ها، در صورت توقف کار هزینه های اضافی سنگینی را به دنبال خواهد داشت.
سخن پایانی
همان طور که در این مقاله گفته شد، قالب بندی از مهم ترین بخش های فرایند بتن ریزی است که با گذشت زمان و پیشرفت علم تغییراتی در نوع قالب ها و نحوه قالب بندی داشته است و در نهایت به قالب های تونلی ،یکی از جدیدترین انواع سیستم قالب بندی، رسیده است.
در مورد قالب های تونلی نیز باید گفت با توجه به مزایا و معایب گفته شده، برای پروژه های بزرگ مانند شهرک سازی، برج ها و … بسیار مناسب و توجیه پذیر می باشد اما برای پروژه های کوچک توجیه اقتصادی ندارد و مقرون به صرفه نیست.
