در بخش اول همین فهرست اشاره کردیم که به واقع هیچکس نمیتواند مدعی شود که واقعا 100 کتاب برتر قرن را کشف کرده است! اما همه میتوانیم با جست و جوی دقیق، لیست بهترین کتابها -از نگاه خودمان- را تهیه کنیم. ما نیز با بررسی چندین لیست از پرفروشترینها، تحسینشدهها، بهترینها و مفیدترینها؛ موفق شدیم فهرستی از 100 کتاب ناب را که خواندنشان باعث رشد درونی میشود و حال خوبی به خواننده منتقل میکنند، تهیه کرده و تقدیم شما دوستان عزیز کنیم. پس با ما همراه باشید...
بخش اول فهرست را در پست زیر بخوانید.
در کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» رویدادهای پیرامون مشروطه بررسی شدهاست. این اثر اخبار و اطلاعات دست اولی از مذاکرات و گفتگوهای سیاسی رهبران مشروطه تهران - به ویژه سید محمد طباطبایی - را به اشتراک میگذارد. این کتاب که در واقع خاطرات روزانه «ناظم الاسلام کرمانی» است؛ به حالات و موضعگیریهای سید جمالالدین اسدآبادی، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و شخصیتهای دیگر پرداخته و حوادث مهم آن روزگار همچون واقعه مسجد شاه یا هجرت صغری، واقعه مشهد رضوی، واقعه تحصن در سفارتخانه و عریضه ملت به مظفرالدین شاه و وقایع مهم دیگری را در آن دوران شرح میدهد.
«پیتر فورتادو» یک تاریخدان یا تاریخنگار معمولی نیست. کتاب «تاریخ ملل» را نیز نمیتوان از روی عنوانش قضاوت کرد؛ چرا که کتاب به نوعی بازتابدهندهی دلمشغولیهای زمان کنونی است. نمیتوان آن را تاریخ جهان نامید؛ بلکه گزیدهای است از تاریخ ملل با این هدف که کندوکاوی از دریافت همگانی از تاریخ در گوشه و کنار دنیا و از تاریخدانان برجسته ارائه دهد.
«آن الیوت» یکی از جذابترین قهرمانهای زن داستانهای «جین آستین» است؛ او که زمانی نامزد یک افسر نیروی دریایی به نام «فردریک ونتورث» بود؛ به خاطر شهرت و جایگاه خانوادگیاش نامزدی را به هم میزند. این جدایی، احساسی عمیق و ماندگار از پشیمانی را در «آن» به وجود میآورد. سالها میگذرد و ونتورث، اینبار در قامت کاپیتانی ثروتمند و موفق، از سفری دریایی بازمیگردد و داستان به اوج خود میرسد. تمام تنش و فراز و فرودهای رمان «ترغیب» حول محور یک سوال میچرخد: آیا «آن» و فردریک دوباره به عشق خود بازمیگردند؟
«دنیل کانمن» در کتاب «تفکر، سریع و آهسته» به بررسی دو نوع فرایند تفکر و تصمیمگیری، یعنی تصمیم گیری کند و تصمیمگیری سریع میپردازد. اگر شما نیز در مورد طرز کار ذهن در مواقع اضطراری، و چگونگی تصمیمگیریهای ناگهانی زیر 10 و حتی 5 ثانیه کنجکاوید؛ یا اگر فکر میکنید همیشه و بیهیچ استثنائی با استفاده از منطق و مشورت، زندگی خود را پیش میبرید، این کتاب میتواند برایتان هیجانانگیز و کمککننده باشد.
کتاب «تلماسه» رمانی علمی-تخیلی، نوشته «فرانک هربرت» است که داستانش در آیندهای دور و در امپراتوریِ بین سیارهای اتفاق میفتد. اصل داستان، به زندگی «پال آتردیس» و خانوادهاش میپردازد که حاکم سیاره «آراکیس» هستند. اتفاقاتی رخ میدهد و قدرتهای امپراتوری، برای به دست آوردن کنترل آراکیس با هم رودررو میشوند و امنیت سیاره و مردمش به خطر میفتد.
«جزیره سرگردانی» شاید معروفترین کتاب «سیمین دانشور» نباشد؛ اما نمیتوان آن را نادیده گرفت. خانم دانشور، در این کتاب، واقعیات اجتماعی-سیاسی سال های ملتهب انقلاب را از دید یک زن به نام «هستی» به تصویر میکشد. هستی نمایندهای از تمام شخصیتهاست و همه میتوانند خود را حتی شده لحظاتی، در آینه هستی ببینند. او در طول کتاب، در حال تجربه زندگی و کشف احوالات خود است؛ دختری که سالها پیش پدرش را که از پیروان «مصدق» بوده، از دست داده و بیشتر عمر را با مادربزرگ و برادر کوچکش سر کرده است و حالا به دنبال یافتن جایگاه سیاسی و اجتماعی خود در جامعه است.
«داستایوفسکی» اینبار داستان مردی به نام «راسکولینکوف» را حکایت میکند؛ مردی مستاصل و بیچیز، که به تنهایی در زاغههای شهر «سن پترزبورگ» میچرخد و در ذهنش، خود را ورای قوانین جامعه تصور میکند. اما زمانی که راسکولینکوف مرتکب قتلی میشود، فقط رنج و عذاب، برایش باقی میماند. او که وارد بازی تعقیب و گریز خطرناکی با یک بازپرس پلیس شکاک شده، مجازات گناهش را بیش از هر وقت دیگری به خود نزدیک احساس میکند. «جنایت و مکافات» مثل سایه در تعقیب اوست؛ سایهای که سعی میکند از آن فرار کند.
کتاب درخشان و ماندگار «جنگ و صلح» به ماجرای یورش «ناپلئون» به روسیه، در سال 1812 میپردازد و ماجرای سه تن از شناخته شدهترین شخصیتهای دنیای ادبیات را پی میگیرد: «پییِر بزوخوف» فرزند یک کُنت که در حال نبردی برای به دست آوردن ارث و میراث است؛ شاهزاده «آندری بالکونسکی» که خانوادهاش را ترک میکند تا در نبرد علیه ناپلئون شرکت داشته باشد؛ و «ناتاشا روستوف» دختر زیبا و جوان مردی نجیبزاده که هم پییر و هم آندری را شیفته خود کردهاست.
از شروع تاریخ بشری، جنگ اشتغال دائم انسانها بوده و این سخنی کاملا معقول است که در هیچ لحظه از زمان، جهان هیچگاه به صورت یکپارچه در صلح به سر نبرده است. همه جنگها تاریخ را تغییر میدهند و مجموعه «جنگهایی که دنیا را تغییر دادند» که ٢٥ نبرد رخ داده از سده پنجم پیش از میلاد تا زمان حاضر را در بردارد، گویای این حقیقت است.
«جین ایر» نام دختری است که در کودکی پدر و مادرش را از دست داده و با عمهاش زندگی میکند. او در دوران مدرسه نیز، در مدرسهی خیریه «لوود» دوران سخت و پرمشکلی را گذراند؛ با این حال، هیچوقت روحیه، صداقت و درستی خود را از دست ندادهاست. جین با مردی به نام «آقای روچستر» رابطه عاشقانهای شکل میدهد و پرده از مشکلات و موانع موجود بر سر راه ازدواج قانونیاش برمیدارد.
این کتاب زیبا و ماندگار اثر یکی از خواهران «برونته» است، «شارلوت برونته».
«چارلی» پسری کوچک و فقیر، با پدر و مادرش به همراه دو پدربزرگ و مادربزرگ پیر خود در کانون گرم خانواده زندگی میکند و فقر را احساس نمیکند. چارلی علاقه زیادی به شکلات دارد ولی به حدی فقیر است که هر سال فقط یک شکلات میخورد. شیرینیساز مرموز و صاحب بزرگترین کارخانه شکلاتسازی به نام «ویلی وانکا» تصمیم میگیرد به پنج بچه اجازه دهد تا از کارخانه عجیب او بازدید کنند؛ تصورش را بکنید اگر چارلی یکی از آن پنج بچه باشد چه معجزه بزرگی برای او و خانواده اش خواهد بود. به «رولد دان» اعتماد کنید و با ماجراهای زندگی چارلی همراه شوید.
داستان رمان «چراغها را من خاموش می کنم» در جنوب ایران میگذرد و ماجرای مشکلات یک زن خانه دار ایرانی-ارمنی را در برآورده کردن توقعات خانواده اش، روایت میکند. «کلاریس» که همسر و مادری نمونه است، تمام چیزی که همیشه میخواسته را دارد: شوهری موفق و سه فرزند که همگی با هم در محلهای خوب و آرام در آبادان زندگی میکنند. کلاریس در روتین تسلی بخش «نظافت خانه، آشپزی، خیاطی و خرید» زندگی میکند و بزرگترین نگرانیاش حفظ رابطهی خوب خود با مادری سختگیر، خواهری مجرد، شوهری نه چندان صمیمی و بچههایی شلوغ و بازیگوش است. اما این سکون و آرامش زمانی برای همیشه از بین میرود که یک خانوادهی اسرارآمیز همسایه آنها میشوند.
«چشمهایش» این شاهکار «بزرگ علوی» روایت یکی از دوستداران نقاش معروفی به نام «استاد ماکان» است که به دنبال راز مرگ مشکوک استاد در تبعید است. در خلال داستان «آقای ناظم» حدس میزند که راز مرگ استاد در یکی از تابلوهای ایشان -که به خط خود استاد «چشمهایش» نامیده شده- و در شخصیت مدل این اثر نهفته است. پس از آن، سعی میکند با پیداکردن زن به تصویر کشیده شده در تابلو به این راز دست یابد.
منظومه سرسبز «خسرو و شیرین» روایتگر رشد و نمو، جنگاوریها و به تخت نشینی، و ماجرای عشق جنونانگیز «خسرو پرویز» یکی از پادشاهان «سلسله ساسانیان» به «شیرین» شاهزاده «ارمنستان» است. این منظومه علاوه بر دارا بودن ارزش ادبی و غنایی بالا، داستانی جذاب و فریبنده دارد. همچنین میشود در آن تصویری کامل از ایران دوره ساسانی به دست آورد. تصاویر زیبا و دقیق «نظامی» از باغها و کشتزارهای ایران در سراسر کتاب یافت میشود که اهمیت کشاورزی، کار و کوشش و ارزش طبیعت را بین ایرانیان نشان میدهد. نقش و جایگاه زنان در ایران باستان موضوع دیگری است که در این کتاب مورد نقل قرار گرفته است.
کتاب «خشم و هیاهو» حکایت زوال خانوادهی «کامپسونها» است. در این رمان چهار روز از زندگی خانواده کامپسونها، از زبان چهار شخصیت متفاوت، در چهار فصل روایت میشود. فصل اول کتاب، با روایت «بنجی» پیش میرود و خاطرات قدیمی زیادی در آن تعریف میشود. خواننده در فصل دوم با «کوئنتین» و اتفاقاتی که 18 سال پیش از فصل اول رخ دادهاند؛ همراهی میکند. راوی فصل سوم «جیسون» است که بیشتر به زمان حال پرداخته؛ در نهایت فصل پایانی کتاب از دید دانای کل روایت شده و چند شخصیت به طور هم زمان داستانشان را در این فصل پیش میبرند.
این کتاب به یکی از پرفروشترین کتابهای قرن 20 تبدیل شد و به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران، بهترین اثر «ویلیام فاکنر» است.
«گری جان بیشاپ» در کتاب آموزنده و واقعگرایانه «خودت را به فنا نده» ابزار و توصیههایی را در اختیار مخاطب قرار میدهد که شخص با کمک آنها، میتواند از شر مسائل و مشکلات آسیبزا رها شود و افراد به نسخه «به فنا نرفته» خودشان اجازه بروز و ظهور بدهند.
«خوشههای خشم» داستان خانواده ای کشاورز و اهل «اوکلاهاما» به نام «خانواده جود» را پی میگیرد. این خانواده از وطن خود دور افتاده و مجبور به سفر به غرب و کالیفرنیا شدهاند؛ حال از دل رنجها و محنتهای این خانواده و برخوردهای مکررشان با واقعیت تلخ دوگانگی و عدم اتحاد کشورشان، داستانی شکل میگیرد که بسیار انسانی و باورپذیر و در عین حال شگرف و وسیع است.
«دا» کتاب خاطرات «سیده زهرا حسینی» از دفاع مقدس است که پس از بیست سال آنها را منتشر کرد. خانم حسینی میگوید: «جنگ که تمام شد، گفتیم خیالمان راحت شده و میرویم پی زندگیمان، اما دیدیم ارزشها دارند رنگ میبازند و ضد ارزشها پیدا میشوند. وقتی کار به اینجا کشید، دیدم اگر من حالا سکوت کنم، خیانت کردهام به آن هشت سال دفاع مقدس که در آن بهترین جوانان را از دست دادهایم. تصمیم گرفتم برای دفاع از آن دفاع، خاطراتم را بگویم.»
این کتاب، تاریخ روزهای آغازین جنگ تحمیلی را در دو شهر «بصره» و «خرمشهر» ورق میزند و سالهای محاصره خرمشهر توسط نیروهای عراقی محور مرکزی ماجرا است. خانم حسینی در آن زمان دختری هفده ساله بوده و گوشهای از تاریخ جنگ را بازگو میکند که غالبا به اشغال و فتح خرمشهر مربوط میشود.
«بهترین روزگار و بدترین ایام بود.»
«دیکنز» با این کلمات موجز، مخاطبین را وارد یکی از پرآشوبترین دورههای تاریخ میکند: انقلاب فرانسه. از یورش به «قلعه ی باستیل» گرفته تا سقوط بیرحمانهی تیغههای گیوتین، این نویسنده بزرگ انگلیسی با مهارت و هنری خیرهکننده، بیمها، امیدها، و فراز و فرودهای بیپایان، این دورهی پر هیاهو را به تصویر میکشد. قهرمان داستان این رمان، مردی تنبل و الکلی به نام «سیدنی کارتن» است که به خاطر الهام بخشیهای یک زن، ایثار و ازخودگذشتگی را در خیابانهای خونآلود پاریس به غایت خود میرساند.
مردم شهر، هر سال، کودکی را به عنوان پیشکش به جادوگری تقدیم میکنند که در جنگل زندگی میکند؛ اما «زان» جادوگر ساکن جنگل، بسیار مهربان است. او بچهها را از جنگل نجات میدهد و آنها را به خانوادههای خوشقلبی میبخشد که در آنسوی جنگل زندگی میکنند. زان در طول مسیر گرسنگی بچهها را با نور ستارهها رفع میکند. اما سالی که «لونا» قربانی میشود، زان به جای نور ستاره، به او نور ماه را مینوشاند؛ اتفاقی که آن بچه را از یک کودک معمولی به فردی با قدرت جادویی خارقالعادهای تبدیل میکند: «دختری که ماه را نوشید». روایت «کلی بارن هیل» را دنبال کنید تا از سرنوشت عجیب لونا سردرآورید.
کتاب «دکتر ژیواگو» زندگی «دکتر یوری ژیواگو» را نمایش میگذارد که حوادث بیرونی، که از دسترس او خارج هستند، مسیر زندگیاش را دگرگون میسازند. دکتر ژیواگو، شاعر، فیلسوف و پزشکی است که زندگیاش به واسطهی جنگ و البته عشقش به «لارا» همسر یک انقلابی، مختل شدهاست. سرشت ظریف و هنرمندانهی ژیواگو، در برابر بیرحمی و خشونت «بلشویکها» از او انسانی بسیار آسیب پذیر ساخته است.
کتاب موجود، یک شاهکار تمام عیار از «بوریس پاسترناک» و یکی از مهمترین بیانیهها علیه حکومتهای توتالیتر، تمامیت خواه و ایدئولوژیک است.
شخصیت آقای «دون کیشوت» آن قدر جذب داستانهای عاشقانهی شوالیهها شدهاست؛ که تصمیم میگیرد خودش هم به یک جور شوالیه تبدیل شود. او به همراه خدمتکار وفادارش «سانچو پانزا» پا به انواع و اقسام ماجراجوییهای جذاب میگذارد؛ این دو شخصیت تکرار نشدنی با یکدیگر دور دنیا سفر میکنند؛ و در نهایت یکی از جاودانهترین داستانهای تاریخ به قلم «میگل سروانتس» رقم میخورد.
«یوستین گردر» که گویی سوالات فلسفی زیادی داشته و دنبال پاسخ میگشته است «دنیای سوفی» را خلق کردهاست.
روزی «سوفی آموندسن» چهارده ساله از مدرسه به خانه بازگشته و در صندوق پستی، دو یادداشت با سوالهایی روی آنها پیدا میکند: «تو که هستی؟» و «جهان از کجا میآید؟» . همین آغاز وسوسهکننده، سوفی را درگیر مسائل و سوالات بیشتری کرده که او را راهی سفری بسیار فراتر از روستای محل زندگیاش در «نروژ» میکند.
«دور دنیا در هشتاد روز» از جایی آغاز میشود که «ویلی فاگ» در «رفورم کلوپ» با «آقای استورت» درباره سفر دور دنیا بحث می کند؛ استورت عقیده دارد برای گشت و گذار به دور دنیا حداقل سه ماه زمان نیاز است؛ اما ویلی شرط میبندد که دور دنیا را تنها در 80 روز سفر خواهد کرد و قبل از روز هشتاد و یکم به کلوپ بر میگردد. او برای اثبات این ادعای خود و بردن شرط، تصمیم میگیرد تا این مراجراجویی را به همراه خدمتکار خود «پاسپارتو» شروع کند. آنها با سفر از طریق قطار، کشتی، قایقهای بادبانی و حتی فیل، باید بر بلایای طبیعی، حمله بومیها و البته یک بازپرس پلیس سمج چیره شوند؛ بازپرسی که باور دارد فاگ به بانک انگلستان دستبرد زده است.
«ژول ورن» در «دور دنیا در هشتاد روز» یکی دیگر از فرضیههای عجیب خود را با دنیا به اشتراک گذاشته است.
وقتی انسانی دچار رنج و مصیبت میشود، تلاش میکند به هر وسیلهای این غم را ابراز کرده و راهی برای اظهارش پیدا کند؛ راه «مولانا» نیز شعر بود. دور افتادن از دوست و مراد همیشگیاش «شمس تبریزی» او را چنان سرگشته کرد که برای ابراز دلتنگی، راهی بهتر از شعر سرودن نیافت. «دیوان شمس تبریزی» یا دیوان کبیر یا کلیات شمس تبریزی یا غزلیات شمس، یکی از پنج اثر جلالالدین محمد مولوی است که به جز مثنوی او، دیگر اشعارش را نیز شامل میشود.