اولین ارتباط کودک با مداد و درک اینکه این وسیله اثری را روی کاغذ، دیوار، چوب و ... ایجاد می کند برای کودکان بسیار هیجان آور و لذت بخش است. آنها دوست دارند همه جا خط بکشند روی برگه های یک کتاب، روی لباسها، روی زمین، زیر میزها و پایه صندلیها! اما چه می شود که برای برخی از کودکان، این کشف لذت بخش کم کم تبدیل به یک فعالیت عذاب آور میشود؟
جواب در یک جمله است : واکنش اشتباه بزرگترها!
در این مطلب اشتباهات رایج بزرگترها( به عنوان خانواده یا مربیان) درباره نقاشی کردن کودکان را شرح می دهم:
1- پیام اشتباه ندهید : آنجا نقاشی نکن! همه جا را خط خطی کردی!
خط خطی های کودکان برایشان خیلی با ارزش است! آنها احتمالا تصور می کنند که کار فوق العاده ای انجام می دهند و دوست دارند که از سمت والدین خود درک شده و مورد تشویق و حمایت قرار گیرند. اما در عوض با ناراحتی و نارضایتی والدینشان روبرو میشوند و پیام "تو بچه خوبی نیستی چون نقاشی می کنی" را دریافت می کنند.
توجه کنید که کودکان درست و غلط را نمیشناسند آنها در حال تجربه و کشف کردن هستند. آنها نمیفهمند که نقاشی کردن روی دیوار کار بدی است. بنابراین وقتی شما با ناراحتی به او می گویید چرا روی دیوار خط خطی کرده ای؟ او تصور می کند که خط خطی کردن کار اشتباهی بوده است و در صورت تکرار این رفتار شما موفق می شوید به طور کل او را از خط خطی کردن منصرف کنید. اما هشیار باشید که این رفتار باعث می شود ارتباط فرزندتان با نقاشی قطع شود.
اما راهکار چیست؟ ما نمی خواهیم که همه وسیله ها و زمین و دیوارهای خانه پر از آثار هنری فرزندمان شود،
مخصوصا اگر اجاره نشین باشیم. از طرفی می خواهیم که فرزندمان تجربه خود را ادامه دهد و مهارت نقاشی او مرحله به مرحله افزایش پیدا کند. شما باید به تأثیر نقاشی در رشد کودک توجه کنید و از روش های پیشنهادی زیر برای مدیریت شرایط استفاده نمایید:
- آرام آرام با زبان کودکی به او نشان دهید که برای نقاشی کردن باید جای خاصی را انتخاب کند. می توانید دیوارهای اتاقش را کاغذ بزرگ بچسبانید و به او بگویید که اینجا محل نقاشی اوست و هر بار که او در جای مشخص شده نقاشی کرد او را تشویق کنید. چون در سنین پایین تر بچه ها از آرنج خود استفاده میکنند بهتر است سطح نقاشی آنها بزرگ باشد. اگر فرزندتان علاقه به نقاشی به زیر میز یا صندلی دارد یک میز یا صندلی خاص را به او اختصاص دهید. شما باید با زبان نرم مرزبندی ها و قوانین خانه را برایش مشخص کنید. حتما از قصه های کودکانه برای آموزش نقاشی در جاهای مشخص استفاده کنید. تاثیر آموزشی قصه ها برای کودکان بسیار بیشتر است.
- اگر امکانش را دارید می توانید با استفاده از ماژیک های حلال در آب به او اجازه دهید روی کاشی های حمام نقاشی بکشد. می توانید از رنگ های انگشتی هم استفاده نمایید.
- کمی صبوری کنید اگر می خواهید فرزندتان ارتباط خوبی با نقاشی پیدا کند دردسرها و کثیف کاری هایش را سرزنش نکنید. همیشه یادتان باشد برخورد شما خیلی مهم است.
2- نقاشی را جدی نکنید
نقاشی برای کودک باید یک فرایند لذت بخش باشد. نباید از روی اجبار و تکلیف مجبور شود زمان خودش را به نقاشی کردن اختصاص دهد. " خوب الان وسایلت را بیاور تا نقاشی کنیم"؛ این روش درست نیست. نقاشی در سنین پایین یک فعالیت ذوقی و بر پایه کشف و تجربه است. کودکان کم سن تمرکز کمتری دارند و نمیتوانند مدت زمان زیادی را روی یک نقاشی کار کنند. آنها با فلمو رنگ می گذارند، با کمک انگشت صفحه را نقطه نقطه می کنند، با پاستل روغنی خط های مختلف میکشند و ناگهان می گویند " نقاشی ام تمام شد!" از نظر شما شاید نتیجه کار اصلا جالب نباشد اما اگر در این مرحله واکنش نامناسبی نشان دهید و عبارات شفاهی نا امیدکننده ای مثل "این که کشیدی شبیه هیچی نیست"، "خوب نشده، یک بار دیگر بکش"، "تا نقاشی خوبی نکشی اجازه نداری بازی کنی" استفاده کنید یا حتی از طریق حالت صورت و زبان بدنتان بازخورد نامناسب و انتقادی یا سرزنشگر نشان دهید، ذوق او را در نطفه کور کرده اید.
به جای این از او درباره نقاشی اش سوال کنید و مطمئن شوید که با ذوق و شوق به توضیحات او درباره چیزهایی که کشیده گوش می دهید. میتوانید همیشه آخرین نقاشی او را روی درب یخچال بچسبانید و به او بگویید : "دوست دارم همیشه نقاشی ات جلوی چشمم باشد!" اینطوری او می فهمد که فعالیت او برای شما بسیار با ارزش است.
متاسفانه برخی از والدین مخصوصا کسانی که خودشان نقاشی خوبی ندارند با اصرار و عجله و از روش های نادرست سعی می کنند که فرزندشان را هر طور که شده نقاش کنند! اما نمیدانند که این رفتار احتمال زیاد نتیحه عکس خواهد داد.
لطفا توجه کنید که هدف از نقاشی کردن یا آموزش نقاشی به کودکان این نیست که آنها تبدیل به یک هنرمند منحصر به فرد یا نقاش نابغه شوند، بلکه در مرحله اول هدف از نقاشی کردن، توسعه مهارت های فردی و توانمندسازی قابلیت های مغزی او در رشد است. تاثیر نقاشی بر کودکان امری فراتر از خلق آثار هنری است.
ادامه در قسمت بعد (دوم)
