یازده شهر و سه روستای ایران در فهرست جهانی صنایع دستی قرار دارند که مقام نخست را در میان کشورهای جهان دارد. رتبه دوم متعلق به کشور چین می باشد که با ثبت شش شهر و روستا در این جایگاه قرار گرفته است. این شهرها زیر نظر سازمان یونسکو فعالیت می کنند و خود یونسکو نیز به احیا و تداوم هنرهای مختلف در گوشه کنار جهان کمک می کند تا مبادا به فراموشی سپرده شوند. در نهایت نام شهر ها و روستاهای کشور در فاصله سال های 2015 تا 2020 به ثبت جهانی رسیده اند.
گسترش مشاغل روستایی و کسب و کارهای روستایی با توسعه صنایع دستی شاید یکی از راه های توسعه روستا و جلوگیری از بیکاری باشد. همچنین می توان با کمک جوانان روستایی و زنان این هنر ارزنده را زنده نگاه داشت و علاوه بر آن باعث درآمد زایی روستا ها نیز شد.
یک سوم صنایع دستی جهان در اصفهان تولید می شود و بدیهی است که شهری که از روزگاران گذشته مورد حمایت شاهان هنر دوست و مردم خوش ذوق بوده است، در این امر درخشش قابل توجهی داشته باشد چرا که نزدیک به 70 درصد هنر کشور در این نقطه تولید می شود که در نهایت استان های اصفهان و تبریز با بازارهای تاریخی و هنرهایی که در دل حجره های آنها قرار دارند در سال 1394 به ثبت جهانی رسیدند.
یکی دیگر از شهرهای تاریخی کشور می باشد که از روزگاران گذشته در حرفه های مختلفی فعالیت دارند مانند:
الف- معرق کاری: ایجاد نقوش زیبا با استفاده از تکه های کوچک چوب، پارچه ، فلز و کاشی بر روی صنایع دستی که در دوره سلجوقیان به اوج خود رسید.
ب- منبت کاری: زیبا سازی چوب با ایجاد حکاکی بر روی آن که تنوع زیادی دارند.
پ- خاتم کاری: ایجاد چندضلعی های هندسی منظم یا موزاییک وار در رنگ های گوناگون روی بسترهای متفاوت مانند انواع جعبه های خاتم کاری
ت- گیوه بافی: قدمت 1000 ساله دارد که این پاپوش از نخ قالی، نخ ابریشم و کف آن از پارچه یا چرم ساخته می شود.
شیراز هم در فهرست جهانی صنایع دستی قرار دارد که در سال 1398 به ثبت رسید.
همه ی ما زنجان را به ساخت چاقوهای آن می شناسیم و از جمله صنایع دستی قدیمی است که از قرن دهم هجری تا به الان به مرکز ساخت شمشیر،قمه، خنجر و چاقو و... شناخته می شود که مواد اولیه این هنر غالبا آهن است. هنر دیگر این شهر ملیله کاری است که پیشینه آن به 550 سال قبل از میلاد بر می گردد. در این هنر از مفتول های نقره در نقوش سنتی مانند بته جقه، اشک،غنچه و پیچک و...برای ساخت ظروف استفاده می کنند که استان زنجان هم در سال 1398 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
این عنوان بعد نظر کارشناسی شورای جهانی صنایع دستی و متخصصان بین المللی به تبریز داده شد. فرش های تبریز به علت تنوع رنگی بالا مشهور است و در زمره فرش های گران قیمت، با کیفیت و پرفروش قرار دارد. مواد اولیه این هنر الیاف استفاده شده از پنبه، ابریشم و پشم می باشد. فرش دستبافت دارای سه مشخصه می باشد:الف- تار(طول): در تار فرش تبریز از الیاف پنبه ای استفاده می شود. ب- پود( عرض): از پشم استفاده می شود. پ- پرز( ارتفاع): از پشم استفاده می شود.
نوع دیگر فرش در این شهر، فرش های ابریشمی است که به صورت گل ابریشم، چله ابریشم یا تمام ابریشم بافته می شود و از بهترین نمونه های فرش در جهان است به طوری که درموزه های معروف دنیا نگهداری می شود.
این شهر در سال 1396در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت. به علت پدیده های زمین شناختی در استان خراسان، انواع کانی ها و سنگ ها تولید می شود مانند سنگ فیروزه که خاستکاه آن نیشابور است. گوهر سنگ ها به دو دسته تقسیم می شوند: الف- قیمتی ب- نیمه قیمتی که البته ارزش این سنگ ها را مبدا آنها مشخص می کند مثلا ممکن است سنگی آتشفشانی باشو و یا رسوبی و...
صنایع دیگری که در این استان رونق دارند: قلم زنی انگشتر، حکاکی و مرصع کاری و... است. همچنین رونق صنایع دستی کاشمر و فروش آنلاین در سایت کشمر توانسته است فرصت های شغلی خوبی را برای این شهر فراهم آورد.
یک شهر کوچک اما با اراده ای بزرگ! بسیاری رونق هنر سفال گری را مربوط به دوره چنگیز خان مغول می داند و معتقد هستند که پسوند جین به معنای چین است زیرا که چنگیز مغول عده ای از ایرانیان را برای یادگیری سفال گری به چین فرستاد که البته این روایت در حد داستان می باشد.
کارگاه های سفال گری در گوشه کنار این شهر قرار دارند و سفال گران هم بدون چرخ و هم با چرخ محصولات خود را تولید می کنند. سفالینه های این شهر شامل ظروف تزیینی، تندیس و نقاشی لعاب خورده یا بدون نقاشی، سفال خام و ... می باشد که این شهر هم در سال 1395 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
این نوع کفش ها مطابق شرایط اقلیمی کردستان می باشدکه استانی با اب و هوای کوهستانی است. این کفش در عین زیبایی با ظرافت از دولایه اصلی زیر ورو با نخ های مخصوص و الیاف طبیعی دوخته می شود که در عین استحکام بالا بسیار سبک است و نکته جالب این کفش این است که پای چپ و راست را می توان برای جلوگیری از فرسودگی عوض کرد و مشکلی پیش نمی آید. این شهر در سال 1396 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
گلیم های استان کرمان در انواع مختلفی بافته می شود و زیبایی گلیم شیریکی به علت رنگ های دل فریب و نقوش برگرفته از طبیعت، محیط زندگی و تجربه فرد بافنده است. این هنر را زنان و دختران می بافند و مردان مسئول تجارت آن هستند. بهتر است بدانید طرح گلیم ها کاملا ذهنی و مطابق خلاقیت فرد بافنده می باشد و به ندرت گلیم هایی را می توان پیدا کرد که کاملا یکسان باشند. این شهر هم در سال 1396 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
هنر منبت کاری قدمت 1500 ساله دارد که هنر کنده کاری بر روی چوب است که البته به صورت نقش برجسته و غیر همگن کار می شود. این هنر در سال 1397 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
زیلو دستبافتی مخصوص مناطق بیابانی استکه مطابق اقلیم و سبک زندگی مردم این ناحیه است. زیلو نوعی زیرانداز است که با نخ بافته می شود و شباهت زیادی به حصیر بافی دارد اما فرق بین آنها به مصالحشان بر می گردد. مصالح زیلو از نخ پنبه است که مناسب مناطق گرمسیر به ویژه مناطق بیابانی می باشد. این شهر هم در سال 1397 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
این هنر 300 سال قدمت دارد و عمدتا زنان روستایی در منزل و در کنار دیگر کارهایشان به این حرفه مشغول هستند. امروزه کارگاه های بزرگی در این زمینه افتتاح شده است و حتی از کشورهای خارجی نظیر عمان دارای سفارش هستند اما قسمت تلخ ماجرا این است که در برخی از کشور ها این حوله را به نام یک کشور دیگر ثبت می کنند که به دور از انصاف و انسانیت می باشد.
تولیدات این کارگاه فقط محدود به حوله نیست و انواع تن پوش حمام، لباس نوزاد، مانتو و جلیقه مردانه و... از جنس حوله را تولید می کنند. این هنر در سال 1396 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت. یکی از روشهای موفقیت در فروش و برندسازی، انتخاب اسم برند مناسب است. در این زمینه اسمینا می تواند بصورت تخصصی و ویژه به شما کمک کند تا بهترین نام را برای محصول و یا شرکت و حتی فروشگاه خود انتخاب کنید.
سفال گری فقط محدود به همدان نمی شود و همانطور که می دانید جنوب شرق ترین نقطه کشور یعنی بلوچستان هم دارای تاریخ و فرهنگ غنی می باشد و بهترین گواه بر این ادعا همین سفالگری است که 7000سال قدمت دارد و همچنان به شیوه کهن خود تولید می شود اما دارای تفاوتی با سفال همدان است. در این هنر نقش ها همان طرح سوزن دوزی بر روی لباس است. این طرح های ریز را با یک تکه شاخه درختی بنام گیشته که در بیابان رشد می کند و بعد آغشتن در اب تیتوک( نوعی سنگ معدنی) نقش میزنند. یکی از ظروف پرمصرف در بلوچستان پارچ است که با نگهداری اب خنک، کمک شایانی به مردم آن منطقه کرده است. این شهر در سال 1396 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
انواع پارچه های دستبافت رنگارنگ و لباس های محلی را در این روستا می توانید ببینید اما مهمترین محصول آن چادر شب است که با دستگاهی دست ساز به نام پاچال توسط زنان محلی دوخته می شود. این روستا در سال 1398 در فهرست جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
هنرمندان این عرصه از چوب های راش، گردو و چنار برای ساخت انواع مبلمان کلاسیک، راحتی و استیل و... و انواع میز و تخت و سرویس چوب را تولید می کنند. این هنر در سال 1398 با تمام سختی ها موفق به ثبت جایگاهش توسط یونسکو شد.
در این مطلب به اختصار صنایع دستی ایرانی ثبت یونسکو بیان شد و امید است که شما هم به حمایت از هنرمندان این عرصه و عرصه های مختلف بپردازید زیرا که همانطور که مشاهده کردید دارای قدمت زیادی هستند. کالاهایی که با مواد اولیه بومی و متناسب با اقلیم نیمه خشک کشور تولید می شوند ارزش خاصی نزد مردم باید داشته باشند چرا که آیینه فرهنگ و ذهن جامعه است. شما هم صاحب اصالت و زیبایی با سایت کشمر شوید و حداقل یک هنر دست را زینت بخش زندگی خود کنید.
