نام کتاب: دنیای سوفی
عنوان اصلی: Sofies verden
نویسنده: یوستین گردر (Jostein Gaarder)
نخستین تاریخ انتشار: 1990
همانطور که از عنوان فرعی پیداست، دنیای سوفی در واقع رمانی درباره تاریخ فلسفه است. ما با سوفی 14 ساله آشنا می‌شویم که شروع به دریافت یادداشت‌ها و نامه‌های عجیبی در مورد ریشه و معنای زندگی می‌کند. نویسنده در دنیای سوفی یک طرح کلی از فلسفه غرب را به زیبایی در قالب داستانی تخیلی به تصویر می‌کشد که از فلسفه پیش از سقراط تا سارتر را در بر می‌گیرد.
قلم یوستین گردر جذاب و گیراست و حاصل کارش تحسین‌برانگیز است نه فقط برای نوشتن یک تاریخ مختصر و روان از فلسفه بلکه به این دلیل که زبان ساده این کتاب می‌تواند کسانی را که تازه به نوجوانی قدم گذاشته‌اند را هم جذب خود کند و آنان را به بهترین شکل با جهان فلسفه آشنا سازد. مقایسه او بین فیلسوفان مختلف در سراسر کتاب واقعاً قابل توجه است و کتاب را بسیار لذت‌بخش کرده است، گویی گردر با ذهن خلاق و شگفت‌انگیزش این فیلسوفان بزرگ را به زندگی بازمی‌گرداند. برای مثال، تقابل بین ارسطو و افلاطون را با مقایسه دیدگاه‌هایشان در مورد واقعیت و ذهن به گونه‌ای نشان می‌دهد که در هیچ کتاب درسی فلسفی دیگری به چشم نمی‌خورد. و این تنها نظر من نیست، دوستی که در رشته فلسفه درس خوانده بود می‌گفت: «در حین خواندن کتاب و یادآوری کلاس‌های فلسفه‌ام در مدرسه، مدام آرزو می‌کردم که به جای کتاب‌های درسی تاریک فلسفه که عملاً چیزی از آن‌ها به یاد نمی‌آورم، چیزی مانند دنیای سوفی در آنجا تدریس می‌شد».
با این حال، برخی ممکن است احساس کنند که نویسنده در نگارش این اثر تعدادی از فیلسوفان را نادیده گرفته است. شاید بتوان این مسئله را مرتبط با داستان تخیلی کتاب دانست که با پیچش‌هایش و سوالاتی که در ذهن ایجاد می‌کند به کتاب جذابیت می‌بخشد. از سوی دیگر واقع‌گرایانه و منطقی نخواهد بود که انتظار داشته باشیم شرح کاملی از فلسفه غرب در کتابی 600 صفحه‌ای و در بستر یک داستان خیالی خلاصه شود. من فکر می‌کنم که نویسنده باید برخی از فیلسوفان کمتر شناخته شده را نادیده می‌گرفته تا نه تنها بتواند به اختصار دست یابد بلکه بتواند از یکپارچگی کامل بین بخش داستانی و غیر داستانی کتاب اطمینان حاصل کند؛ با این وجود، کتاب زمینه‌های فلسفی گسترده‌ای را پوشش می‌دهد و بسیار آموزنده است.
یکی از قسمت‌های مورد علاقه من بخش مربوط به داروین و شروع حیات از سوپ زندگی بود؛ چراکه نویسنده این نظریه را به روشی بسیار ساده و سرگرم کننده بیان کرده بود.
در نهایت، من فکر می‌کنم مهم‌ترین چیز در دنیای سوفی این است که گردر با هنرمندی و به زیبایی تمام در این کتاب اهمیت اکتشافات و پیشرفت‌های تمدن در واقعیت امروز ما و تأثیری که آن‌ها در طول اعصار بر افکار و فلسفه‌های ما داشتند را روشن می‌سازد و دقیقاً به همین دلیل است که من آن را به شدت توصیه می‌کنم.
و تکه کتاب‌هایی که برای من جالب بود:
عجیب نبود که نمی‌دانست کیست؟ و بی انصافی نیست که انسان در قیافه خود دستی ندارد؟ این قیافه را به او قالب کرده بودند. آدم می‌تواند دوستانش را خود انتخاب کند، اما انتخاب خودش دست خودش نیست. حتی بشر بودنش هم دست خودش نیست. (صفحه ۱۴)
ارسطو می‌پرسد: چگونه باید زیست؟ خوب زیستن مستلزم چیست؟ و پاسخ می‌دهد: انسان فقط در صورتی می‌تواند خوشبخت شود که همه توانایی و شایستگی خود را به کار اندازد. (صفحه ۱۳۸)
به گفته هگل، مطالعه تاریخ نشان می‌دهد که بشریت به سوی تعقل و آزادی بزرگتری در حرکت است. رشد تاریخی، با همه جست‌وخیز و توقف‌های آن، به سمت جلو بوده است. به همین جهت گفته می‌شود که تاریخ هدفمند است. (صفحه ۴۲۴)
این پست را برای «چالش کتابخوانی طاقچه» نوشته‌ام و می‌توانید این کتاب را از طاقچه دریافت کنید.
