پیشگیری از خسارات زیست محیطی یکی از دغدغه هایی اساسی دنیا محسوب می شود، زیرا تولید آلودگی در یک کشور می تواند بر دیگر قاره ها و سرزمین ها نیز تاثیر مخربی بر جای بگذارد.
به گزارش سیناپرس، بحران محیط زیست با سرعت بی سابقه ای در جهان در حال پیش روی است. استفاده بی رویه از سوخت های فسیلی، انباشت فلزات سنگین و ترکیبات آلی مضر همگی باعث شده اند که امروزه اکوسیستم جهانی حال ناخوشی داشته باشد و سالانه میلیون ها جاندار، گیاه و انسان قربانی این آلودگی ها شوند.
دکتر فرید مر، رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم در این خصوص به سیناپرس گفت: هم اکنون محیط زیست با چالش هایی مانند انباشت فلزات سنگین و ترکیبات آلی مضر همراه است. همچنین بشر به دلیل استفاده از سوخت نامناسبی که حتی در این دوران نیز مورد استفاده قرار می گیرد، آسیب فراوانی به محیط زیست وارد می کند. قدمت استفاده از سوخت های فسیلی به دو تا سه قرن اخیر بر می گردد. بشر پس از انقلاب صنعتی استفاده از زغال سنگ (که یک سوخت کاملا نامناسب است) را آغاز کرد. پس از آن به استفاده از نفت، بنزین و ... روی آورد.
استاد ممتاز دانشگاه شیراز افزود: این ترکیبات پسماندگاه شان جو کره زمین است اما به دلیل ماهیت گازی شان نمیتوانیم آنها را مشاهده کنیم ونمیدانیم چه فاجعه ای برای کل بشر به بار آورده اند. بشر به تازگی متوجه این امر شده که خیلی دیر است و به سختی می توان این فاجعه را کنترل کند. اماافسوس میانگین دمای زمین نزدیک به 3 درجه افزایش پیدا کرده است و بسیاری از گونه های زیستی از میان رفته اند. انواع و اقسام آلودگی های شیمیایی و زیستی نیز همه جا گسترده شده اند.
پژوهشگر برتر علوم پایه اظهارداشت: جو هیچ حد و مرزی ندارد از اینرو اگر فرضا آلودگی در کشور چین یا آمریکا ایجاد شود، این آلودگی به خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی نیز می رسد. هر آلودگی در سایر نقاط جهان نیز رخ دهد، در تمامی جو زمین پخش می شود. اکنون به واسطه این امر محیط زیست از نظر تغییرات اقلیمی آسیب زیادی دیده است. طی سال های گذشته شاهد خشک شدن دریاچه هایی مانند بختگان، پریشان و تالاب های بزرگی مانند حورالعظیم و شادگان و غیره بوده ایم.
دکتر مر به سیناپرس گفت: آلودگی محیط زیست را باید به صورت یکپارچه در نظر بگیریم. این گونه نیست در یک مکانی اتفاقی رخ دهد و دیگر نواحی آسیبی نبینند. دقیقا این مساله مصداق ضرب المثل "گنه کرد در بلخ آهنگری به شوشتر زدند گردن مسگری" است. آلودگی در یک نقطه ای ایجاد می شود، آسیبش به صورت خشکسالی در قاره ای دیگر نمایان می شود. شوربختانه اکنون آنقدر عمق این فاجعه زیاد شده است که همه مقصرند و همه نیز از تبعات آن آسیب می بیینند.
وی یادآور شد: اکنون اصلاحی به نام بوم سامانه یا اکوسیستم داریم که شامل همه چیز می شود. همه چیز در این اکوسیستم یکپارچه است یعنی یک آلودگی می تواند از محیط آب وارد خاک یا دیگر اندامگاهان زنده (انسان، جانوران و گیاهان) شود. وقتی اینها از بین می روند بار دیگر آزاد می شوند. به عبارت دیگر این آلودگی ها پایا هستند و از بین نمی روند. فقط محیطی که در آن هستند، تغییر پیدا می کند بنابراین تصور نکنید که یک سفره آب زیرزمینی از خاکی روی آن قرار دارد. سنگی که دور آن خاک را احاطه کرده و جانوری که در آن محیط زندگی می کند، از یکدیگر جدا هستند. آلودگی خاک می تواند سفره آب های زیرزمینی را نیز آلوده کند.
رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم ادامه داد: تمامی این زیست بوم ها به یکدیگر متصل هستند که می توانیم در مقیاس کوچک تا خیلی کلان آن را مشاهده کنیم. بر فرض جنگل زدایی در جنگل های پر باران یا جنگل های آمازون برزیل می تواند روی کشاورزی داراب و دیگر نقاط دنیا تاثیر بگذارد.
وی تاکید کرد: بشر به تازگی متوجه این اتصال و یکپارچگی شده است. این گونه نیست که یک گوشه ای از جهان اتفاقی رخ دهد دیگر نقاط تحت تاثیر قرار نگیرند. آتش سوزی جنگل های کالیفرنیا در تابستان 2020 آثارش را در دیگر قاره ها نیز نمایان کرده است. متاسفانه بشر به سرعت در حال نامتعادل ساختن بوم سامانه های خودش است. از سوی دیگر شاهد افزایش جمعیت جهانی و بحران تامین مواد غذایی هستیم که همگی این مسایل زندگی انسان ها و جانداران و گیاهان را تحت شعاع قرار داده اند.
گفتگو: فرزانه صدقی
