مدیر مرکز بایوفارم پژوهشگاه ابن سینا از تولید سالانه 500 گوساله اصلاح نژاد شده و ممتاز در کشور خبر داد و گفت: اگر سالانه چهار هزار گوساله ممتاز در کشور تولید شود به راحتی می توانیم از خروج 9 میلیون یورو از کشور جلوگیری کنیم.
دکتر محمد مهدی نادری، عضو هیات علمی و مدیر مرکز بایوفارم پژوهشگاه ابن سینا در نمایشگاه «گزیده ای از دستاوردهای شاخص فناوری و نوآوری جهاددانشگاهی» به سیناپرس گفت: فناوری تولید آزمایشگاهی جنین از گاوهای ممتاز از جمله پروژه هایی محسوب می شود که از حدود 50 سال پیش برای اصلاح نژاد دام در دنیا مطرح شده است. پروژه ای که نقطه عتفی برای صنعت دامپروری و رونق این صنعت قلمداد می شود.
وی افزود: اساس کار این فناوری بدین گونه است که ابتدا یک تعداد دام ممتاز را جدا می کنیم. سپس هر هفته تخمک این دام ها را می گیریم. این تخمک ها در آزمایشگاه با اسپرم ها لقاح پیدا می کنند و جنین تشکیل می دهند؛ اساس این کار مانند درمان ناباروری در انسان است.
وی اظهارداشت: پس از تشکیل جنین، آن را منجمد می کنیم. سپس جنین ها در گاوداری ها از حالت انجماد خارج شده و در رحم گاو گیرنده( که از نظر ژنتیکی بالا نیستند) کاشته می شوند. گاوساله ای که تولید می شود، خصوصیاتی شبیه گاو پر تولید را دارد. بدین ترتیب گوساله ای که باید با قیمت 80 میلیون تومان وارد می کردیم، در ایران با قیمت کمتری تولید می شود.
وی خاطرنشان کرد: اکنون با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به فرآورده های لبنی و گوشتی و همچنین به علت محدودیت منابع، علوفه و نهادهای دامی وارداتی قادر به ازدیاد جمعیت دام در کشور نیستیم. امروزه تمام کشورهای دنیا به سمتی پیش می روند که بتوانند راندمان تولید گاوهایشان را افزایش دهند یعنی با استفاده از این فناوری تعداد گاوهای پر تولید و ممتازشان را تکثیر می دهند.
وی عنوان کرد: در حال حاضر با استفاده از این فناوری می توانیم از هر گاو ممتاز حدود 50 جنین تولید کنیم. یک گاو در حالت عادی سالی یک گوساله زایمان می کند اما با استفاده از این فناوری می توانیم سالانه در رحم سایر گاوها 20 گوساله تولید کنیم.
نادری به سیناپرس گفت: ما ابتدا برای اجرای این طرح یک تعداد گاو جرسی از دانمارک و یک تعداد گاو سمینتال از آلمان و یک تعداد گاو گوشتی نیز از فرانسه وارد کردیم. سپس برای پیشگیری از واردات، تعداد این گاوها را تکثیر دادیم. اکنون درخواست خریداری 60 هزار گوساله از سوی دامداران در کشور وجود دارد زیرا این گاوها پر بازده هستند. ما در حال حاضر سالانه 500 گوساله تولید می کنیم در صورتی که نیاز کشورمان سالانه 60 هزارتا است بنابراین به دنبال توسعه این طرح هستیم.
مدیر مرکز بایوفارم پژوهشگاه ابن سینا اظهارداشت: حدود 10 الی 15 سال پیش ما این کار را با تولید 5 گوساله شروع کردیم اما اکنون تعداد تولید این گاوها به 500 گوساله و تعداد گله ها نیز به 600 راس رسیده است. هرچند در حد خودمان توسعه پیدا کرده ایم اما باید این میزان برای رفع نیاز کشور 20 برابر شود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ابن سینا تاکید کرد: اکنون کشوری مانند آمریکا، پروژه ای دارد که بر اساس آن باید تا سال 2050 تعداد دام هایش را نصف کند اما با استفاده از این فناوری باید به همین میزان تولید گاو داشته باشد.
وی یادآورشد: ما تنها مرکزی در کشور و خاورمیانه هستیم که پروانه تولید جنین دارد. اکنون این امتیاز، موقعیت خوبی را برای جهاد دانشگاهی به وجود آورده است. جهاددانشگاهی باید از چنین ظرفیتی برای رفع نیازکشور استفاده کند. از سوی دیگر اکنون ما با هلدینگ های بزرگی مانند آستان قدس، ستاد اجرای فرمان امام، بنیاد شهید، بخش خصوصی و .... کار کرده ایم منتها برای پاسخگویی به نیاز کشور باید هرچه سریعتر این کار را توسعه دهیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا گاوهای جرسی و سمینتال با شرایط اقلیمی ایران سازگار هستند؟ به سیناپرس گفت: هرچند گاوهای وارداتی در اقلیم سرد اروپا متولد شده بودند اما به خوبی شرایط آب و هوایی گرم را نیز تحمل می کنند. کما اینکه ما به یکی از مشتریان مان در گرگان گوساله فروخته ایم که کاملا با شرایط گرم و مرطوب آن ناحیه سازگاری دارد؛ وقتی رطوبت هوا بالا و دما 40 درجه باشد میزان تولید گاوهای بومی کاهش پیدا می کند اما گاوهای جرسی در شش ماه اول سال میزان تولیدشان کاهش پیدا نکرده است. این مساله نشان می دهد که این گاوها به استرس حرارتی نیز مقاوم هستند و میزان تولیدشان در فصل گرم سال نیز کاهش پیدا نمی کند.
وی افزود: در حال حاضر سالانه با تولید 500 گوساله توانسته ایم از خروج یک میلیون و 250 هزار یورو از کشور جلوگیری کنیم. اگر ما بتوانیم سالی چهار هزار گوساله تولید کنیم به راحتی می توانیم از خروج 9 میلیون یورو از کشور پیشگیری کنیم به همین دلیل توسعه این فناوری را هم اکنون در دستور کارمان قرار داده ایم. منتها باید ابتدا زیرساخت های لازم آن را فراهم کنیم. به عنوان مثال اگر یک گاوداری 600 راسی داریم باید یک گاوداری 5 هزار راسی را نیز اجاره کنیم و تعدادی گاو گیرنده هم بگیرم تا جنین گاوهای ممتاز را در آنها بکاریم و بتوانیم گوساله ای ممتاز تولید کنیم و آنها را به فروش برسانیم.
نادری تصریح کرد: از سال گذشته نیز استفاده این فناوری را برای تولید جنین گاومیش آغاز کرده ایم از اینرو امسال یک تعداد گاومیش از ایتالیا وارد کرده ایم. ایتالیا نخستین کشوری است که در زمینه اصلاح نژاد گاومیش و گاومیش پر تولید ورود پیدا کرده است. گاومیش ها در حال حاضر به خاطر خلق و خوی وحشی شان به شیردوشی نمی روند اما اکنون ایتالیا اقدام به اصلاح نژاد گاومیش ها کرده است. اگر میزان تولید شیر گاومیش وحشی 5 الی 6 لیتر باشد، این میزان در گاومیش های اصلاح نژاد شده حدود 10 لیتر است.
وی در پایان به سیناپرس گفت: همچنین اصلاح نژاد شتر و اسب را نیز در برنامه کاری خود داریم. اکنون شتر دو کوهانه در معرض خطر انقراض قرار دارد. درصدد هستیم با استفاده از این فناوری و تولید جنین شترهای دو کوهانه از انقراض این حیوان نیز پیشگیری کنیم. هرچند اسب هم یک حیوان لوکس محسوب می شود اما صنعتی پر درآمد است که طرفداران خودش را دارد از اینرو بحث انجماد اسپرم و تولید جنین از نریون ها و مادیون هایی که قیمتی حدود دو الی 3 میلیارد تومان دارند را نیز در دستور کار خود قرار داده ایم.
گزارش: فرزانه صدقی
