کنترل آفات گلخانه ای با تولید آفتکش های گیاهی

پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی به منظور کنترل آفات گلخانه ای سبزی و صیفی موفق به دستیابی فرمولاسیون و تولید آفت‌کش‌های گیاهی شدند.

دکتر فرزانه نباتی، عضو هیئت علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی در گفتگو با سیناپرس گفت: باقی ماندن سموم به روی محصولات کشاورزی از جمله معضلاتی است که امروزه کشاورزان با آن مواجه هستند، در نتیجه طرح فرمولاسیون و تولید آفت کش های گیاهی می تواند کمک بزرگی به رفع این مشکل کند؛ سموم شیمیایی حتی پس از برداشت نیز به مدت طولانی روی محصول باقی می ماند اما آفت کش های گیاهی به دلیل اینکه بر پایه و اساس مواد اولیه گیاهی تولید می شوند، مشکلی ایجاد نمی کنند. این سموم گیاهی کاملا ارگانیک و سازگار با بدن انسان هستند و نقش موثر و مفیدی در سالم خوری و ایمنی غذایی مردم دارند.

وی افزود: همچنین سموم گیاهی عوارض ناشی از سموم شیمیایی را به دنبال ندارند. سموم و آفت کش های شیمیایی وارد آب، خاک و چرخه محیط زیست می شوند و در بدن انسان تجمع پیدا می کنند. امروزه منشا بسیاری از بیماری های ناشناخته مانند انواع سرطان ها، کبد چرب و بیماری های سیستم عصبی ناشی از استفاده از سموم و آفت کش های شیمیایی است.

وی اظهارداشت: سموم گیاهی دقیقا همان خاصیت سموم شیمیایی را دارد. منتها سموم شیمیایی به سرعت پس از مصرف تاثیر خود را نشان می دهد اما باید 24 الی 48 ساعت زمان صرف شود تا سموم گیاهی اثربخشی خود را نمایان کند.

به گفته وی، استفاده از سموم گیاهی باید در جامعه فرهنگ سازی شود تا کشاورزان برای استفاده از سموم کشاورزی که پایه گیاهی دارند بیشتر ترغیب شوند.

وی تصریح کرد: متاسفانه برخی از سموم کشاورزی نیز از مبادی قاچاق وارد کشور می شوند که  استفاده از آنها عوارض زیست محیطی زیادی به دنبال دارد و سلامت انسان ها و حیوانات را به مخاطره می اندازد.

نباتی به ضرورت استفاده از سموم کشاورزی ارگانیک پرداخت و به سیناپرس گفت: امروزه کشاورزان برای صادرات محصولات کشاورزی با مشکلات زیادی مواجه هستند. محصولات کشاورزی برخی از کشاورزان به دلیل باقیمانده سموم به روی محصولات به کشور باز گردانده می شوند اما در مقابل کشاورزانی که از سموم ارگانیک و گیاهی استفاده می کنند با چنین مشکلی مواجه نیستند و سود خوبی نیز به دست می آورند.

وی به مشکلات اجرای این طرح اشاره کرد و اظهارداشت: در حال حاضر ما برای ثبت این محصولات با یک سری مشکلات مواجه هستیم. ثبت هرکدام از این محصولات با توجه به بروکراسی اداری بسیار زمان بر است. اگر سرعت روند ثبت محصولات بیشتر شود و فرهنگ سازی در این زمینه داشته باشیم قطعا به نتایج مطلوب تری دست پیدا خواهیم کرد که ارزش افزوده فوق العاده ای به همراه دارد.

وی بیان کرد: در حال حاضر کشورهای اروپایی و پیشرفته به سمت و سوی استفاده از کودها و آفتکش های گیاهی رفته اند. در کشور ما نیز قوانینی پیرامون استفاده از این نوع سموم از سوی سازمان حفظ نباتات وضع شده و اکنون این سازمان در حال رصد و کنترل این موضوع است.

به گفته وی، در حال حاضر محصولات پژوهشکده ما مراحل اداری اخذ مجوز از سازمان حفظ نباتات را طی می کند. پیش بینی می شود طی 2 الی 3 ماه آینده 2 محصول ما مجوز لازم را از این سازمان دریافت کند.

عضو هیئت علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی یادآورشد: در حال حاضر مراحل اخذ مجوز در ایران خیلی سخت است. تنها 1 الی 2 محصول در ایران توانسته اند مجوز تولید آفتکش گیاهی را دریافت کنند به همین دلیل خیلی از تولید کنندگان این محصولات به صورت غیر قانونی و از مجرای غیر قانونی اقدام به فروش این محصولات می کنند. ما قصد داریم برای توسعه محصولات و عقد قراردادهایمان تمام مراحل این کار را قانونی سپری کنیم.

وی به تفاوت قیمت سموم ارگانیک و شیمیایی پرداخت و به سیناپرس گفت: معمولا قیمت محصولات ارگانیک اعم از خوراکی و غیر خوراکی در بازار گران تر از محصولات شیمیایی هستند زیرا یک سری ملاحظاتی در این محصولات در نظر گرفته شده است. مواد اولیه ای هم که در این محصولات استفاده می شود، گران تر از محصولات شیمیایی است. حدود دو سال پیش که علمیات اجرای این طرح آغاز شد، ما قیمتی تقریبا مشابه با سموم شیمیایی تعیین کردیم. اکنون به همان میزان که سموم شیمیایی گران شده ، بهای مواد اولیه این سموم نیز افزایش پیدا کرده است.

نباتی در پایان گفت: هر کشوری بر اساس نوع آفت ها، شرایط آب و هوایی و مواد اولیه ای که دارد باید خودش فرمولاسیونی برای کنترل آفات سبزی و صیفی داشته باشد. ما نیز با توجه به منبع غنی از مواد گیاهی و شرایط آب و هوایی کشورمان باید برای مبارزه با آفات کشاورزی مان فرمولاسیون خاصی برای تولید آفتکش ها  داشته باشیم. اکنون پایه مواد اولیه مورد استفاده این آفتکش ها بومی خود ایران است. قطعا این آفتکش ها قیمتی ارزان تر از نمونه های مشابه خارجی دارند و ضمن اشغالزایی و ارزش افزوده بالا، بخشی از معضلات بخش کشاورزی کشور را برطرف می کنند.

گفتگو: فرزانه صدقی