فاضلاب کشتارگاه های دام و طیور یکی از خطرناک ترین انواع فاضلاب برای طبیعت و محیط زیست و انسان است. این فاضلاب ها حاوی مقدار زیادی چربی، خون، دترجنت ها و باکتری و عوامل بیماری زا است که از بخش های مختلف وارد آب های مصرفی این واحدها میشوند. برای حفظ سلامت محیط زیست و انسان، ورد مستقیم فاضلاب کشتارگاه به طبیعت ممنوع است. به همین دلیل ابتدا چندین روش تصفیه فاضلاب بر روی آنها انجام شده و بعد از بهبود شاخص های کیفی در بخش های کشاورزی و غیره استفاده میوند. در ادامه به چند مورد از بهترین روش های تصفیه فاضلاب کشتارگاه اشاره خواهیم داشت.
در کشتارگاه های صنعتی دام و طیور مقدار زیادی از چربی، پشم و مو، خون و مواد داخل روده و معده دام وارد فاضلاب میشود. در زمان شستشوی سالن ها نیز مقدار زیادی از دترجنت ها وارد فاضلاب میوند که آسیب جدی به طبیعت وارد می کنند. با توجه به نوع این ترکیبات، BOD فاضلاب و COD و TSS این فاضلاب ها بسیار بالا است. علاوه براین، چربی SEC نیز در مرحله ذبح تا حد زیادی وارد فاضلاب شده و با تاسیسات و روش های متعدد باید جمع آوری شوند.
علاوه بر خون و چربی، باقی مانده علوفه و غیره در روده و معده دام نیز وارد فاضلاب این واحدها میشود. بعد از ذبح دام روده و معده تخلیه میشود و به فاضلاب وارد می گردند. این ترکیبات حاوی مقدار زیادی از باکتری و ویروس های بیماری زا است.
قبل از بررسی روش های مورد استفاده برای تصفیه این فاضلاب ها لازم است بدانید که در این واحدها از پکیج تصفیه استفاده میشود. لذا بهتر است ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که پکیج تصفیه فاضلاب کشتارگاه چیست؟ این پکیج ها در واحد مجموعه ای از چندین فرآیند تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی را در یک مخزن سرپوشیده به صورت مرحله این و خودکار انجام می دهند. متناسب با مقدار فاضلاب ورودی در شبانه روز به پکیج و شاخص های کیفی از قبیل BOD و COD و کیفیت خروجی مورد نظر در نهایت بهترین روش ها و تجهیزات انتخاب و در پکیج پیاده سازی میشود.
در انتخاب روش تصفیه فاضلاب کشتارگاه ابتدا باید بررسی شود که روزانه چه مقدار فاضلاب در این بخش ها تولید میشوند؟ در فاضلاب چه مواد آلاینده ای وجود دارد و شاخص های کیفی آن چقدر است؟ سپس بر همین اساس روش های تصفیه انتخاب و در پکیج پیاده سازی آنها با تجهیزات مناسب انجام میشود.
روند تصفیه فاضلاب کشتارگاه در این پکیج ها و حتی در تصفیه خانه ها به صورت زیر است:
فاضلاب کشتارگاه ها حاوی مقدار زیادی پشم و مو و پوست است. این مواد در ابتدای پکیج توسط اشغالگیرها جمع آوری میشوند تا از مسدود شدن لوله و تجهیزات گام های بعدی جلوگیری شود. این مرحله به عنوان پیش تصفیه انجام شده و tss را می تواند کاهش دهد. هر اندازه ذرات جامد در این مرحله بیشتر جمع آوری شوند، به همان نسبت روند تصفیه در گام های بعدی بهتر و سریع تر انجام خواهد شد.
در مرحله تصفیه فیزیکی از چربی گیرهای نیز استفاده میشود. این تجهیزات با روش ها مختلف چربی موجود در فاضلاب و ذرات کلوئیدی را جمع آوری می کند.
بعد از تصفیه فیزیکی، متعادل سازی فاضلاب انجام میشود. در واحد متعادل سازی فاضلاب ها وارد شده و با هم مخلوط میشوند. در این صورت فاضلاب از نظر نوع و مقدار مواد آلاینده مشابه یکدیگر شده و از شوک به دستگاه جلوگیری می کند. در این مرحله دبی فاضلاب نیز متعادل می شود که می تواند بر افزایش طول عمر پکیج و بهبود روند تصفیه تاثیرگذار باشد.
مهم ترین فرآیندهای تصفیه انجام شده بر روی فاضلاب کشتارگاه صنعتی، روش های بیولوژیکی است. روش های بیولوژیکی مواد آلی را با میکروارگانیسم ها تجزیه می کند. باکتری و میکروارگانیسم های موجود در فاضلاب مواد آلی را به عنوان ماده غذایی تغذیه می کنند. در این روش ها از مواد شیمیایی استفاده نشده و ترکیبات جانبی خطرناک نیز با آنها ایجاد نمی شود.
فرایندهای بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب صنعتی و بیمارستانی و انسانی کاربرد گسترده ای دارد و تنوع بالایی دارند. از جمله روش های کاربردی می توان به تصفیه فاضلاب با هوادهی گسترده، تصفیه با لجن فعال متعارف، تصفیه با هوادهی اختلاط کامل اشاره کرد. فرایندها بر اساس نوع و مقدار مواد آلی موجود در فاضلاب انتخاب میشوند.
با تامین اکسیژن مورد نیاز برای رشد و تکثیر باکتری ها به کمک سیستم های هوادهی، روند تصفیه با سرعت بیشتری انجام میشود. مواد آلی بعد از تجزیه به تکه های بسیار کوچکی تبدیل میشوند که در فاضلاب شناور هستند. این ذرات به مرور در کف مخزن انباشته شده و لایه های لجن را تشکیل می دهند. بخشی از این لجن از پکیج ها تخلیه شده و مابقی به عنوان منبع غذایی باکتری ها استفاده میشود.
در استخرهای ته نشینی یا واحد ته نشینی در پکیج ذرات معلق در فاضلاب به کف منتقل میشوند. در این مرحله فاضلاب بدون تحرک باقی می ماند و لایه های لجن به مرور در کف مخزن تشکیل میشوند. در نهایت بخشی از لجن با روش ها و تجهیزات مختلف تخلیه شده و مابقی به حوضچه یا واحد تصفیه بیولوژیکی انتقال پیدا می کند.
از دیگر روش های تصفیه فضالاب کشتارگاه ها می توان به تصفیه شیمیایی اشاره کرد. در این مرحله مواد ضدعفونی کننده وارد فاضلاب شده و آلاینده ها را از بین میبرد. این مرحله از بروز بیماری های متعدد بعد از وورد فاضلاب به طبیعت جلوگیری می کند. کلرزنی از تکنیک های پرکاربرد در این مرحله محسوب میشود.
برای تصفیه فاضلاب کشتارگاه ها و پیاده سازی فرایندهای مختلف به تجهیزات و اجزای متعددی نیاز است. از جمله تجهیزات مورد استفاده در این پکیج ها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
علاوه بر موارد فوق، مخزن فلزی یا فایبرگلاس نیز برای نگهداری این تجهیزات استفاده میشود. این مخازن دارای ظرفیت های مختلفی بوده و بر اساس دبی فاضلاب اندازه آنها تعیین می گردد.
