کاربردهای رزین تبادل یونی در صنعت بسیار گسترده می باشد و دلیل اصلی آن، قدرت زیاد در تبادل یون در این ذرات و قیمت ارزان آنها می باشد. صنایع غذایی، پتروشیمی، تصفیه آب، نساجی و غیره همگی از جمله صنایعی هستند که رزین های آنیونی و کاتیونی در آنها نقش مهمی ایفا می کنند. در ادامه به چند مورد از اصلی ترین موارد کاربرد رزین های آنیونی و کاتیونی قوی و ضعیف تبادل یونی اشاره خواهیم داشت.
یکی از اصلی ترین موارد کاربرد رزین های تبادل یونی در تصفیه آب می باشد. وجود املاح و یون های کلسیم و منزیزم و غیره منجر به افزایش درجه سختی آب شده و به همین دلیل مشکلات زیادی را برای سلامتی انسان و همچنین تاسیسات صنعت بوجود می آورند. ایجاد رسوب زیاد روی جداره تجهیزات صنایع مختلف، بیماری های گوارشی، تغییر طعم آب و از بین رفتن خاصیت کف کنندگی مواد شوینده همگی به دلیل سختی آب می باشد. سختی آب که در دو نوع موقت و دائم تقسیم بندی میشود، به شیوه های مختلفی قابل رفع است.
برای کاهش درجه سختی دائم آب، بهترین راهکار استفاده از دانه های رزین آنیونی و کاتیونی در دستگاه سختی گیر است. رزین های استفاده شده در این تجهیزات با قدرت بسیار زیاد تبادل یون را انجام داده و کلسیم و منیزیم را از آن جدا نموده و منجر به کاهش درجه سختی میشود. این قابلیت از ایجاد رسوب روی بدنه لوله و تاسیسات دیگ های بخار و بویلر و غیره نیز جلوگیری می کند.
رزین در صنعت نساجی چند نقش عمده دارد و از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
در هر یک از موارد فوق، دانه های رزین به مرور و به دلیل تبادل یون بیش از اندازه کارایی خود را از دست می دهند. به همین دلیل لازم است به شیوه های مختلف از جمله استفاده از محلول آب و نمک احیای مجدد آنها انجام شود. به دلیل خاصیت احیا و بازیابی مجدد این دانه ها، استفاده از آنها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد.
از دیگر موارد کاربرد دانه های رزین تبادل یونی کاتیونی و آنیونی می توان به صنعت تولید دارو اشاره نمود. یون های موجود در آب در فرآیند تولید دارو ممکن است در خاصیت های درمانی آنها تغییر ایجاد کنند. به همین دلیل لازم است آب بدون هیچگونه یون اضافه در این صنعت استفاده شود. رزین های آنیونی و کاتیونی قدرت حذف این یون ها را دارا بوده و بدون تولید ماده و ترکیب جانبی این فرآیند را انجام می دهند.
از دیگر موارد کاربرد رزین در داروسازی می توان به تولید داروهای مختلف اشاره نمود. رزین به عنوان ماده افزودنی در تولید برخی از قرص ها مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل قدرت تبادل یون این ذرات، در قرص ها استفاده شده و پس از ورود به سیستم گوارشی بدن یون ها را آزاد می کند.
از دیگر موارد کاربرد رزین می توان به صنعت تولید مواد غذایی و همچنین نیروگاه های هسته ای اشاره نمود. به دلیل عدم تولید ترکیبات جانبی و قدرت حذف یون های اضافه در سیال مورد نظر، این دانه های پلیمری نقش مهمی در بهبود کیفیت و طعم و عطر و رنگ مواد غذایی و آبمیوه ها دارند. در نیروگاه های هسته ای نیز برای خالص سازی آب مورد استفاده در میکس بدها این دانه کاربرد دارند.
