اوایل دهه ی ۷۰، حدودا یک دهه قبل از خداحافظی پیکان با خط تولید، شرکت خودرو سازی سایپا پراید کره ای که اولین بار به سفارش فورد در ژاپن ساخته شد را روانه ی خیابان های ایران کرد.
اولین خاطره ی من از این خودروی جمع و جور که اصلا مناسب خانواده ی پرجمعیت ایرانی نبود برمی گردد به دهه ی ۸۰، وقتی به تازگی وارد مدرسه شده بودم و پدربزرگم پیکان سفید قشنگش را فروخت و آن را با یک پراید نقره ای عوض کرد. باباجون پر انرژی برای فرار از بیکاری بعد از بازنشستگی در همان مدرسه ای که من دوره ی ابتدایی را می گذراندم با پراید نقره ای رنگش سرویس مدرسه شد و آنقدر بین بچه ها و والدینشان محبوب شده بود که پدر و مادرها قبل از تمام شدن سال تحصیلی دست و پا می زدند که برای سال بعد یک صندلی در آن پراید فسقلی رزرو کنند. من هر روز بعد از به صدا درآمدن زنگ آخر خداحافظی کرده و نکرده، بدو بدو سمت ماشین باباجون می دویدم تا هم سهمیه ی روزانه ی شکلاتم را بگیرم هم فرصت داشته باشم که قبل از رسیدن بچه ها دقایقی روی صندلی جلوی پراید پدربزرگم بشینم و به آنهایی که دوست داشتند سوار آن ماشین بشوند پز بدهم و با نگاهم بگویم صندلی های این ماشین هر موقع که بخواهم جای من است.
سال ها گذشتند. پراید دیگر سلطان جاده هاست و محال است بدون دیدن چندتا پراید در شهر یا حتی جاده های بین شهری تردد کنی و اخبار منفی هم جلوی خرید پرایدی که برای اولین بار با قیمتی بین یک میلیون و ۸۷۰ هزار تومان تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به فروش رفت و هر روز گران تر می شود را نگرفته است. پراید تبدیل به نماد پیشرفت شده است و هر جوانی از طبقه ی متوسط که خیال ازدواج در سر دارد، برای نشان دادن این که دستش به دهانش می رسد و جلوی خانواده ی عروس سربلند حاضر شود با کمک پدر یا وام و قرض و قوله یک پراید زیر پا می اندازد. داشتن پراید یعنی منِ داماد توانایی خوشبخت کردن دختر شما را دارم.
در دوران نوجوانی ام وقتی شغل پدر شیفت های طولانی داشت و حوصله ی من ، مامان، خواهر و برادر خردسالم سر میرفت و هوای بیرون رفتن به سرمان می زد یا جایی دعوت بودیم این پسرخاله ام بود که به دادمان می رسید و راننده مان می شد. پسرخاله ام که تازه پا به جوانی گذاشته و گواهینامه گرفته بود یک پراید سفید داشت که بالای چراغ سمت چپ پشتش استیکر یک پسر با موهای سیخ سیخی (که آن موقع مد بود) و زبان دراز چسبانده شده بود. این خودرو خیلی جاها به دادمان رسید.
پراید ماشین امنی نبود. نه تنها به دلیل نقص های امنیتی در بدنه مجوز صادرات از کره ی جنوبی به آمریکا و اروپا را نگرفت بلکه طعمه ی خوبی برای دزدها بود. ماشین پسرخاله دو بار به سرقت رفت. بار اول از بدشانسی دزد قبل از اینکه ضرر جدی به خودرو وارد شود پلیس آن را پیدا کرد اما بار دوم پرایدی در کار نبود و تنها چیزی که باقی مانده بود یک تکه فلز بود. چند سال پیش یک سارق پس از دستگیر شدن اعتراف کرد میتواند در کمتر از سه دقیقه سیستم دزدگیر پراید را از کار بیندازد که این خود یک رکورد است و اثبات مطمئن نبودن این خودرو.
پراید اولین ماشین تعداد زیادی از دهه ۶۰ای ها و نسل های بعد است و معمولا اولین انتخاب برای یادگیری و آموزش رانندگی. خود من وقتی اواخر ۲۰ سالگی در آموزشگاه رانندگی ثبت نام کردم با پراید تعلیم دیدم و رانندگی یاد گرفتم. در ابتدا تولید این خودرو برای شرکت سایپا ارزان و مقرون به صرفه بود در نتیجه برای مشتری ها صرفه ی اقتصادی داشت اما رفته رفته با قیمت های هنگفت به فروش رفت و برای طبقه ی متوسطی که تجربه ی اولین خرید خودرو، سفر جاده ای و رانندگی را با پراید داشت تبدیل به کالایی لوکس شد.
بعد از قراضه و خارج شدن پیکان از دور باید چاره ای برای جایگزین کردن تاکسی ها پیدا می شد. چه بهتر از پراید ارزان و کم هزینه؟ اما این دو خودرو تفاوت هایی هم داشتند. برخلاف پیکان که به راحتی یک خانواده ی هشت نفره ی عازم سفر را در خود جای می داد پراید جای کافی برای بیشتر از چهار نفر نداشت و رانندگان تاکسی دیگر نمی توانستند مثل پیکان بیشتر از یک نفر را در صندلی جلو جای بدهند ولی این مسئله ی مهمی نبود، چون در عوض سوار پرایدی بودند که تبدیل به نشانه ای از پیشرفت شده بود. این خودرو در دوران بیکاری و کمبود شغل امید جوانان جویای کاری بود که به راننده تاکسی شدن رو آورده بودند.
به گفته ی سازمان پزشکی قانونی ایران خودروهای خانواده ی پراید رکورددار بیشترین آمار تلفات جاده ایست. پراید خانواده های زیادی را صاحب خودرو کرد اما باعث داغدار شدن عده ی بیشتری شد. خوشبختانه در تیر ماه سال ۱۳۹۹ پس از کشمکش های فراوان که به نفع شرکت سایپا و پرفروش ترین محصولش تمام نشد منع تولیدش تصویب شد. آخرین پراید مدل ۱۱۱ به قیمت ۱۲۳ میلیون تومان به فروش رفت، از خط تولید خداحافظی کرد و دورانش به سر رسید.
