تو این مطلب میخواییم درباره سبزشویی (Greenwashing) صحبت کنیم. و ببینیم کدوم کسب و کارهای ایرانی هستن که می‌تونیم به سبزشویی متهمشون کنیم!! :)
ویکی پدیا گفته: «سبزشویی واژه‌ای است که به دورویی انسان‌های به‌ظاهر دوستدار محیط زیست اشاره دارد به این صورت که با نام حمایت از محیط زیست به محیط زیست صدمه می‌زنند. برای اثبات سبزشویی اغلب به این موضوع استناد می‌شود که بیش از آن‌که واقعاً در مسیر دوستی با محیط زیست فعالیت کنند، برای سبز بودن تبلیغ و هزینه می‌کنند.»
پس فهمیدیم سبزشویی مثل پولشویی می‌مونه! کسب و کارها، برندها یا اشخاصی که ادعا می‌کنن طرفدار محیط زیست هستن ولی در واقع دارن به طبیعت آسیب می‌رسونن.
(از این به بعد از واژه برند استفاده می‌کنیم ولی شما می‌تونید اشخاص، کسب و کارها و ... رو جایگزین کنین.)
باز هم برمی‌گردیم به فیلیپ کاتلر عزیز و نسل‌های بازاریابی! (یعنی من انقدر درباره این نسل‌های بازاریابی صحبت کردم که دیگه یادتون نباشه ناراحت میشم!) تو نسل‌های گذشته بازاریابی مشتریان خیلی به شخصیت برند اهمیت نمی‌دادن ولی در حال حاضر برای مشتریان رفتار و شخصیت برند خیلی مهمه!! اون‌ها جذب برندهایی میشن که به محیط زیست اهمیت میدن، حامی حیوانات هستن، به حقوق مصرف‌کننده احترام می‌ذارن، شخصیت و روح دوست داشتنی‌ای دارن و ... .
متقابلا برندها هم دارن تلاش می‌کنن تا خودشون رو دوست داشتنی نشون بدن. اهمیت استراتژی‌های مسئولیت اجتماعی اینجا خودش رو نشون میده. (احتمالا در آینده درباره مسئولیت اجتماعی و استراتژی‌هاش بیش‌تر صحبت خواهم کرد.)
حالا یه سری برندها هستن که کلی هزینه بابت سبز نشون دادن خودشون می‌کنن و کمپین‌های مسئولیت اجتماعی زیادی رو اکران می‌کنن ولی زیر زیرکی دارن به محیط زیست آسیب می‌رسونن. اینجاست که ما (مشتریان) وارد عمل می‌شیم و بهشون می‌فهمونیم رئیس کیه!
بیاین چندتا مثال بزنیم تا بیش‌تر مفهومش جا بیفته:
واژه سبزشویی رو بیش‌تر برای صنعت هتلداری استفاده می‌کنن. توی حموم هتل‌ها (بیش‌تر اونور آب) یه نوشته کنار حوله‌هاست که ازتون می‌خواد مجدد از حوله استفاده کنین. تو این نوشته به شما می‌گن که شستشوی حوله آب و مواد شوینده زیادی مصرف می‌کنه و این کار و پسماندش به محیط زیست آسیب میزنه. در واقع به شما عذاب وجدان میدن تا حوله‌ها رو چندبار استفاده کنید. توجه داشته باشین که شستشوی حوله‌ها هزینه جداگانه نداره و جزو سرویس اتاقه، بنابراین هتل برای هربار شستشو حوله باید هزینه کنه (در واقع از سودش کم میشه، همچنین حوله با هربار شستشو فرسوده میشه). تو این مثال برای هتل هزینه‌های خودش مهمه، نه محیط زیست!
خیلی از رستوران‌ها، هتل‌ها و ... مخاطب رو تشویق می‌کنن تا کم‌تر از دستمال کاغذی استفاده کنن. و بهش یادآوری می‌کنن برای ساخت این دستمال‌ها درخت قطع شده!! باز هم دست می‌ذارن رو وجدان ما!!
اینجا هم هزینه دستمال (که مثل شستشوی حوله رایگانه) برای رستوران مهمه چون از سودش کم میشه و اصلا محیط زیست براشون مهم نیست. این رستوران‌ها خودشون رو حامی محیط زیست نشون میدن ولی در واقع کلی دور ریز مواد غذایی و پسماند دارن. تازه ممکنه از روغن‌ها و موادغذایی نامرغوب و آسیب‌زا استفاده کنن.
حتما توی خیلی از عابربانک‌ها دیدین که موقع دریافت رسید عکس درخت می‌ذارن و ما رو تشویق می‌کنن که رسید دریافت نکنیم تا درخت‌های کم‌تری قطع بشه. به نظر شما این کار بانک‌ها اهمیت به محیط زیسته یا سبزشویی؟؟ به نظر من که تو بیش‌تر مواقع سبزشوییه چون اگه محیط زیست و قطع کم‌تر درختان برای بانک اهمیت داشت کاغذبازی‌هاش رو کم‌تر می‌کرد. شما از لحظه‌ای که وارد بانک می‌شین مقدار زیادی کاغذ مصرف میشه که لزومی به استفاده‌شون وجود نداره.
اولین متهممون بیش‌تر بانک‌های ایرانن.
همونطور که می‌دونید فشن و صنعت پوشاک به شدت به محیط زیست آسیب میزنه. از پسماندهای سمی کارخانه‌های نساجی تا دورریزهای تولیدکنندگان پوشاک. برندهایی هستن که فست فشن محسوب میشن. فست فشن به شرکت‌های تولید پوشاکی گفته میشه که با تولید سریع و قیمت‌های پایین تلاش می‌کنن به سود بیش‌تری برسن. برندهایی مثل GAP، H&M و ZARA جزو برندهای فست فشن محسوب میشن که حامیان محیط زیست به شدت با مدل درآمدیشون و تولید به شدت انبوهشون مشکل دارن و اون‌ها رو مورد نقد قرار دادن. حالا اگه این برندها بیان خودشون رو به دروغ حامی محیط زیست نشون بدن به سبزشویی متهم میشن.
بیلبوردهای جدید دیوار رو دیدید؟ دیوار تو کمپین جدیدش با شعار «نجات زمین با دست دوم» سعی کرده به اهمیت حفظ محیط زیست بپردازه. به نظرتون می‌تونیم دیوار رو به سبزشویی متهم کنیم یا نه؟ (نظرتون رو کامنت کنین)
ایرادی که از این بیلبوردهای دیوار گرفتن این بود که خود این بیلبوردها به محیط زیست آسیب میزنه و دیوار با هزینه زیادی که برای این بیلبوردها داده میتونست کار بهتر و در راستای محافظت از محیط زیست بکنه.
صنعت گردشگری و حمل ونقل به شدت به محیط زیست آسیب میزنه! به نظرتون برندهایی مثل الی‌گشت، فلایتیو، علی‌بابا و ... رو می‌تونیم به سبزشویی متهم کنیم؟ اگه این شرکت‌ها ادعا کنن که محیط زیست براشون اهمیت داره، می‌تونیم بگیم این موضوع در اصل درست نیست و به فکر منافعشون هستن تا محیط زیست؟
دیجیکالا رو می‌تونیم یه برند نسبتا دوستدار محیط زیست بدونیم. چرا میگم نسبتا؟!؟ چون به نسبت بزرگی‌ای که داره می‌تونه فعالیت‌های خیلی خیلی بیش‌تری برای حفظ محیط زیست بکنه.
دیجیکالا کالاهای زیربرند خودش دیجیکالافرش رو تو پلاستیک‌های دوستدار محیط زیست ارسال می‌کنه. همچنین از مشتریان خودش می‌خواد که جعبه‌های ارسال رو مجدد بهش برگردونن. حالا چه همین جعبه‌های مستردد شده چه جعبه‌هایی که تو انبار آسیب دیدن و قابل استفاده نیستن رو با استفاده از دستگاه کارتن خردکن (carton shredder) خرد می‌کنه تا از اون‌ها به جای پلاستیک‌های حبابدار و پلاستیک‌های محافظ تو بسته‌بندی استفاده می‌کنه.
پیشنهادی که به دیجیکالا دارم اینه که می‌تونه به ازای برگردوندن جعبه‌ها یه درصد تخفیف برای مشتری‌هاش درنظر بگیره تا مشتریان به همکاری بیش‌تر تشویق بشن. و می‌تونه برای کالاهای دوستدار محیط زیستش جایگاه تبلیغاتی بهتری قائل بشه و همچنین توی رسانه‌هاش (بلاگ، سوشال میدیا و ...) بیش‌تر درباره حفاظت از محیط زیست اطلاع رسانی کنه.
برخی از شرکت‌ها فیش حقوقی کارمندها رو ایمیل می‌کنن و ادعا می‌کنن که برای حفظ محیط زیست، فیش حقوقی رو چاپ نمی‌کنن. در صورتی که هر روزه کلی کاغذ به خاطر کاغذبازی سازمان هدر میره.
سخن آخر اینکه الآن مشتری رسانه داره و آگاهه و کوچک‌ترین اشتباه برندها رو می‌بینه و نقد می‌کنه. بنابراین لطفا به زمین زیبامون آسیب نزنین و اگه می‌زنین لطفا دروغ نگین و خودتون رو طرفدار محیط زیست نشون ندین!
شما چه برندهایی رو پیشنهاد میدین که متهمشون کنیم؟ :)
لایک و نظر یادتون نره ❤️
