در این مقاله شما با راه های مقابله با اپیدمی ویروس کرونا، چگونگی احتمالی سازوکار دنیا پس از اتمام بحران و التزام به همکاری بین المللی برای رفع آن، خطرات و فجایع احتمالی در اثر تصمیم گیری های کلان اشتباه؛ به قلم پروفسور هراری نویسنده کتاب‌های انسان خردمند، انسان خداگونه و ۲۱ درس برای انسان قرن ۲۱، آشنا خواهید شد.
طوفان خواهد گذشت اما تصمیمات ما شیوه زندگی مان در سال های آتی را تعیین خواهد کرد.
بشر هم اکنون با یک بحران جهانی دست و پنجه نرم می کند؛احتمالاً بزرگترین بحرانی که نسل ما به خود دیده است. تصمیماتی که مردم و دولت در چند هفته آینده خواهند گرفت، دنیای ما را در سالهای پیش رو شکل خواهد داد. این تصمیمات نه تنها سیستم سلامت ما را تغییر می دهند بلکه اقتصاد، سیاست و فرهنگ ما را هم دستخوش تغییر می کند. اکنون ما باید سریع و قاطع عمل کنیم و همچنین متوجه عواقب طولانی مدت این اعمال نیز باشیم. وقتی پای انتخاب از بین چند گزینه می نشینیم، باید از خود بپرسیم ،ابتدا، چگونه باید سریعا بر این بحران فائق آمد و ثانیا دنیایی که پس از گذشت طوفان در آن سکنا می گزینیم چگونه دنیایی خواهد بود. بله طوفان تمام خواهد شد، بشر نجات خواهد یافت؛ احتمالاً بیشتر ما زنده خواهیم ماند اما مطمئناً در دنیای متفاوت با دنیای امروز زندگی خواهیم کرد. تصمیماتی که در حالت عادی سال‌ها مباحثه نیاز دارند، اکنون باید در عرض چندین ساعت گرفته شوند. تکنولوژی های نابالغ و حتی خطرناک به کار گرفته می شوند به این دلیل که خطر هیچ کار نکردن بسیار بیشتر است. تمامی کشورها همچون موش های آزمایشگاهی هستند که در یک آزمایش اجتماعی با مقیاس بزرگ شرکت کردند. چه اتفاقی خواهد افتاد وقتی همه افراد در خانه کار کنند و ارتباطات فقط از دور میسر باشد. چه اتفاقی می افتد وقتی تمامی مدارس و دانشگاه‌ها آنلاین شوند؟ در شرایط عادی دولت، مشاغل و بوردهای آموزشی هیچگاه تن به چنین آزمایشی نمی دهند؛ اما اکنون ما در شرایط عادی به سر نمی بریم.
هم اکنون در زمان بحران ما با دو انتخاب روبرو هستیم. اولین انتخاب بین نظارت دولتی یا حکومتی و توانمندسازی شهروندی است و دومین انتخاب در مقیاس بزرگتر بین انزوای ملیتی و همبستگی جهانی است.
در جهت متوقف کردن اپیدمی، تمامی جوامع نیاز به تطابق با دستورالعمل های مشخصی دارند. دو راه اصلی برای رسیدن به این هدف وجود دارد. راه اول توسط نظارت دولت بر مردم و اعمال مجازات های مشخص برای خاطیان قوانین به وجود می آید. امروزه برای اولین بار در تاریخ بشریت، تکنولوژی این امکان را به دولت‌ها می دهد تا همه مردم را به صورت ۲۴ ساعته تحت نظارت خود داشته باشند.
در راه مبارزه با اپیدمی ویروس کرونا چندین دولت تا به حال ابزارهای نظارتی جدید خود را روی کار آورده اند. مصداق بارز این ماجرا در چین قابل مشاهده است؛ جایی که مردم به شدت توسط گوشی‌های هوشمند خود تحت نظارت هستند. با استفاده از بیشمار دوربین تشخیص چهره و مجبور کردن مردم به گزارش دمای بدن و وضعیت عمومی خود به صورت روزانه، دولت چین نه تنها به سرعت مبتلایان به کرونا ویروس را شناسایی میکند بلکه همچنین رفت و آمدهای آنها را و افرادی که با آنها تعامل دارند را نیز پیدا میکند و تعدادی اپلیکیشن موبایل نیز در صورت نزدیکی بیماران ، به مردم هشدار خطر می دهد.
شاید به این فکر افتاده باشید که چیز جدیدی در این مورد وجود ندارد؛ در سالهای اخیر هم دولت و هم شرکت های بزرگ با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته تر به دنبال نظارت بر افکار مردم و دستکاری هرچه بیشتر آن بودند. اما اگر آگاه و مراقب نباشیم این اپیدمی با این اوصاف می تواند نقطه عطفی در تاریخ نظارت و حریم خصوصی باشد. نه فقط به خاطر اینکه می تواند باعث عادی سازی پیشرفت و به کارگیری ابزارهای نظارتی در ابعاد وسیع در کشورهایی که تاکنون از این نظارت سرباز زده‌اند شود؛ بلکه می تواند نشان دهنده انتقال چشمگیر نظارت از روی پوست( نظارت خارجی) به نظارت زیر پوستی باشد.
تاکنون هنگامی که انگشت شما صفحه لمسی تلفن هوشمندتان را لمس و بر روی لینکی کلیک می‌کرد؛ دولت تنها می‌خواست بداند شما دقیقا چه لینکی را انتخاب کرده اید. اما با کرونا ویروس، دولت می‌خواهد دمای انگشت شما و فشار خون در زیر پوست آن را بداند.
یکی از مشکلاتی که هنگام کار کردن تحت نظارت با آن مواجهیم این است که هیچ کداممان دقیقاً نمی دانیم چگونه نظارت می شویم سالهای آتی چه چیزهایی را همراه خود می آورند. تکنولوژیهای نظارتی با سرعتی سرسام آور در حال پیشرفت هستند و چیزی که ۱۰ سال پیش علمی تخیلی به نظر می‌آمد، امروزه قدیمی محسوب می شود.
به عنوان مثال یک دولت فرضی را مد نظر بگیرید که از همه شهروندان خود می خواهد تا از یک مچ بند بیومتریک که دمای بدن، فشار خون ضربان قلب آن ها را به صورت ۲۴ ساعت اندازه گیری و گزارش میکند، استفاده کنند. گزارش ها ذخیره سازی و توسط الگوریتم های دولتی آنالیز می شوند. الگوریتم ها متوجه بیماری شما می شوند حتی قبل از اینکه خودتان از آن آگاهی پیدا کنید.همچنین آنها می‌دانند شما کجا بودید و چه کسانی را ملاقات کرده اید. زنجیره انتقال عفونت به این روش می تواند به شدت کوتاه و حتی قطع شود. چنین سیستمی شاید بتواند اپیدمی را در طی چند روز متوقف کند. آیا این فوق العاده نیست؟
البته که این روش به سیستم های جدید و ترسناک نظارتی مشروعیت می دهد؛ اما در طرف دیگر همانطور که میدانید، برای مثال هنگامی که من بر روی فاکس نیوز به جای CNN کلیک می کنم، آن کلیک میتواند در مورد گرایشات سیاسی من و یا حتی اندکی در مورد شخصیت من به دولت یاد بدهد. اما اگر دولت بتواند دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب من را در هنگام تماشای یک کلیپ به خصوص اندازه بگیرد، می تواند بفهمد چه چیزی مرا به خنده وا می دارد، چه چیزی به گریه و چه چیزی من را به شدت عصبانی میکند.
این موضوع به شدت حیاتی است که ما به یاد آوریم خشم، سرخوشی، بی حوصلگی و عشق همگی پدیده هایی با پایه زیستی همچون تب و سرفه هستند. همان تکنولوژی که آنها را شناسایی میکند، می تواند خنده را نیز بشناسند. اگر شرکت‌های بزرگ و دولت ها شروع به سرمایه گذاری وسیع در حوزه داده های بیومتریک کنند، می توانند ما را بسیار بهتر از خودمان بشناسند و نه تنها احساسات ما را پیش بینی کنند بلکه با دستکاری آن ها هر محصولی را که خود بخواهند به ما بفروشند، حال این محصول میتواند کالا یا سیاستی خاص باشد. کره شمالی را در سال ۲۰۳۰ تصور کنید، وقتی هر شهروند یک دستبند بیومتریک ۲۴ ساعت دارد. اگر به یکی از سخنرانی های رهبر کبیر گوش دهید و دستبند علائمی از خشم و انزجار را در شما تشخیص دهد، تبریک می گویم کارتان تمام است.
البته که شما می توانید فرض کنید استفاده از دستبند بیومتریک تنها اقدامی موقتی برای مواجه شدن با شرایط بحرانی اکنون است. اما اقدامات موقتی عادتی بد در به درازا کشیده شدن دارند، به خصوص هنگامی که وضعیت اورژانسی جدیدی به وجود آید. حتی اگر عفونت با کرونا ویروس کاهش یابد، باز هم تعدادی از دولت های تشنه اطلاعات خواستار استفاده از دستبندهای الکترونیک به دلیل ترس موجود از فرا رسیدن موج دوم احتمالی کرونا ویروس خواهند بود، یا شاید به هر دلیل خیالی دیگر مانند به وجود آمدن نژاد جدید ابولا در آفریقای مرکزی و…
جنگ بزرگی در سال های اخیر بر سر مسئله حریم شخصی در جهان جریان داشته؛ بحران کرونا ویروس می تواند نقطه عطف این نبرد باشد. وقتی مردم مجبور باشند به این حریم شخصی و سلامت یکی را انتخاب کنند معمولاً سلامت را برمی‌گزیند.
قسمت دوم این مقاله رو می توانید در اینجا بخوانید .
