تصور کنید ساعتها روی یک ویژگی جدید برای پروژهتان کار کردهاید. ناگهان متوجه میشوید که نه تنها ویژگی جدید کار نمیکند، بلکه بخشهای اصلی برنامه را هم خراب کردهاید. عرق سردی بر پیشانیتان مینشیند و آرزو میکنید کاش یک دکمه جادویی برای بازگشت به ۲ ساعت قبل وجود داشت؛ زمانی که همه چیز سالم و بینقص بود.
خبر خوب این است که این دکمه جادویی وجود دارد و نام آن گیت (Git) است.
گیت یک ابزار به ظاهر ساده اما فوقالعاده قدرتمند است که بسیاری آن را مهمترین مهارت یک برنامهنویس پس از توانایی کدنویسی میدانند. در این مقاله، به زبان ساده کشف میکنیم که «کنترل نسخه» چیست و گیت چگونه به شما قدرتهایی شبیه به سفر در زمان، ایجاد دنیاهای موازی و همکاری بینقص تیمی را هدیه میدهد.
بیایید به دنیای بدون کنترل نسخه (Version Control) سفر کنیم. در این دنیا، برنامهنویسان برای ذخیره نسخههای مختلف پروژه خود، به روشهای زیر پناه میبردند:
Project_Final.zip
Project_Final_v2.zip
Project_Final_For_Real_This_Time.zip
Project_Backup_DO_NOT_DELETE.zip
این روش نه تنها فاجعهبار و مستعد خطاست، بلکه کار تیمی را تقریباً غیرممکن میکند. اگر دو نفر همزمان روی فایلهای پروژه کار کنند، ادغام تغییرات آنها به یک کابوس تبدیل میشود.
سیستم کنترل نسخه (VCS) مانند گیت، برای حل همین مشکل به وجود آمد. این سیستم تمام تغییرات اعمال شده روی فایلها را در طول زمان ثبت میکند و به شما اجازه میدهد هر زمان که اراده کردید، به هر نسخهای از گذشته بازگردید.
گیت فقط یک ابزار بکاپگیری نیست؛ یک چارچوب ذهنی برای کار امن و بهینه است. بیایید با قدرتهای آن آشنا شویم:
هر بار که شما به یک نقطه عطف منطقی در پروژهتان میرسید (مثلاً تکمیل یک ویژگی کوچک یا رفع یک باگ)، یک «کامیت» (Commit) ثبت میکنید. هر کامیت مانند یک عکس فوری (Snapshot) از کل پروژه شما در آن لحظه است که همراه با یک پیام توضیحی ذخیره میشود. با این کار، شما یک تاریخچه کامل و خطی از تمام تغییرات پروژه در اختیار دارید و هر لحظه میتوانید به هر کدام از این نقاط امن در گذشته بازگردید.
این قدرتمندترین ویژگی گیت است. تصور کنید میخواهید یک ویژگی آزمایشی و بزرگ را به پروژه اضافه کنید، اما نمیخواهید نسخه اصلی و پایدار پروژه (که به آن main یا master میگویند) را خراب کنید.
با گیت، شما یک «شاخه» یا «Branch» جدید میسازید. این شاخه یک کپی از پروژه در دنیایی موازی است. شما میتوانید در این دنیای موازی هر تغییری که میخواهید ایجاد کنید، بدون اینکه کوچکترین تأثیری روی دنیای اصلی بگذارید. وقتی کارتان تمام شد و از نتیجه راضی بودید، به راحتی این دنیای موازی را با دنیای اصلی ادغام (Merge) میکنید. این قابلیت، سنگ بنای کار تیمی و توسعه امن است.
پلتفرمهایی مانند گیتهاب (GitHub) و گیتلب (GitLab) که بر پایه گیت ساخته شدهاند، این همکاری را به اوج میرسانند. وقتی یک توسعهدهنده کارش را در یک شاخه تمام میکند، یک «Pull Request» ایجاد میکند. این به معنای یک درخواست رسمی است: «من کارم را تمام کردهام، لطفاً تغییرات من را بازبینی کنید و اگر مورد تأیید بود، آن را با شاخه اصلی ادغام کنید.» این فرآیند به بازبینی کد (Code Review) و حفظ کیفیت پروژه کمک شایانی میکند.
خیر! هر کسی که با فایلهای دیجیتال سروکار دارد و نیاز به ردیابی تغییرات دارد، میتواند از گیت بهره ببرد. نویسندگان برای نوشتن کتاب، دانشمندان برای مدیریت دادههای آزمایشگاهی، و طراحان برای مدیریت فایلهای طراحی خود از گیت استفاده میکنند.
یادگیری گیت در ابتدا ممکن است کمی دلهرهآور به نظر برسد، اما یکی از بهترین سرمایهگذاریهایی است که میتوانید روی آینده شغلی خود در دنیای تکنولوژی انجام دهید. گیت به شما یک تور ایمنی قدرتمند میدهد، استرس شما را کم میکند و به شما اجازه میدهد با شجاعت و اعتماد به نفس بیشتری کد بزنید و نوآوری کنید.
وقت آن است که با فایلهای زیپ خداحافظی کرده و ماشین زمان خود را روشن کنید!
