خواندن ۴ دقیقه·۴ سال پیش

آيا حقايق جايگزين مانع رويش خوشه‌هاي خشم مي‌شود؟

در پي اعتراضات گسترده به قتل جورج فلويد شهروند سياه‌پوست آمريكايي به دست يك پليس سفيدپوست در شهر مينياپوليسِ ايالت مينه سوتا، دونالد ترامپ در صفحه شخصي توييتر خود به تاريخ 31 مه، انگشت اتهام را به سوي گروه‌های آنتی‌فا[1] گرفت و ضمن متهم كردنشان به دست داشتن در خشونت‌هاي اعمال‌شده اخير در ایالات‌متحده، آن‌ها را سازماني تروريستي خواند.

این‌که رئیس‌جمهوریِ نژادپرستِ عوام‌گرای افراطي آمريكا عليه گروه‌های ضد فاشيسم اين كشور موضعي خصمانه بگيرد و در حالي اين گروه‌ها را تروريستي بخواند كه خود بزرگ‌ترین تروريست و حامي تروريسم در جهان است و هم‌زمان به جاي دعوت به آرامش، با گفتاري متوهمانه[2] و رفتاري ديكتاتورمابانه[3] بر لهيب نفرت دميده، متفرعنانه بر هر چه بارورتر شدن خوشه‌های خشم شهروندان آمريكايي اهتمام ورزد، نه بديع است و نه جاي هيچ شگفتی دارد؛ چراکه وي و حلقه اول مشاوران و نزديكانش چون استيو بنن[4] و كلين كانوي[5] همچنين حاميان رسانه‌ای‌اش از جمله الكس جونز[6]، از نوامبر 2016 به محض تکیه‌بر اريكه قدرت با استعانت از و تكرار مفاهيمي چون پساحقيقت[7] و مرگ حقيقت[8] به دنبال اثبات توهمات توطئه[9]مدنظر خود از طريق حقايق جايگزين[10]جهت نفرت پراكني و فريب افكار عمومي[11] بودند. به زعم اين افراد ازآنجاکه سده بيست و يكم دوران پساحقيقت و هنگامه مرگ حقيقت محسوب مي‌شود، بهره‌مندی از حقايق جايگزين در امور، بالأخص از نوع سياسي آن امري صواب و معمول است. جهت تبيين بهتر مفهوم حقايق جايگزين اشاره می‌شود به روايت حادثه‌اي با عنوان کشتار جمعی بولينگ گرين[12]از سوي كانوي واضع اين واژه، كه جهت توجيه قانون ممنوعيت مسافرت و مهاجرت از هفت کشور عمدتاً مسلمان من‌جمله ايران به آمريكا از آن بهره جست و كمي بعد هم با استفاده از حقه حقايق جايگزين، از روايت مجعول آن حادثه تبري جست. البته كانوي نخستين بار واژه حقايق جايگزين را در توجيه دروغِ ‌شان اسپايسر[13]سخنگوي وقت كاخ سفيد پيرامون تعداد جمعيت حاضر در مراسم تحليف ترامپ بکار برد و اظهار داشت كه اسپايسر در اين رابطه دروغ نگفته بلكه حقايق جايگزين را ارائه كرده است! تيموتي اسنايدر[14]استاد دانشگاه ييل و متخصص جنگ جهانی دوم جزو اولين كساني بود كه از زمان پيروزي شبهه‌ناک ترامپ بر هيلاري كلينتون كه ثمره همكاري تبهكاران سياسي و ديجيتالي محسوب می‌شود[15]زنگ‌ها را به صدا درآورد و در واکنش به انتخاب ترامپ، كتابي را در سال 2016 با عنوان «در برابر استبداد، بيست درس قرن بيستم» به زينت طبع آراست. اسنایدر در اين كتاب از منظر يك مورخ به بررسی مسائل روز جامعه آمریکا پرداخته و از همین نظرگاه بیست درس از دل تاریخ قرن بيستم و سازوکار حاکمانِ جبارِ فاشیست، نازیست و کمونیست بیرون کشیده است؛ درس‌هایی چون «در اطاعت پیش‌دستی نکنید» و «حقیقت را باور داشته باشيد». پس از تألیف اين كتاب و در مارس 2017 اسنايدر طي مصاحبه‌اي، طرح و تكرار مفاهيمي چون پساحقيقت را زمينه‌ساز فاشيسم[16]خواند. ميچيكو كاكوتاني[17]برنده آمريكايي جايزه پوليتزر نيز همچون اسنايدر كه پيامد مرگ حقيقت را مرگ آزادي مي‌داند، در كتاب خود با نام «مرگ حقيقت» كه ژوئيه 2018 منتشر شد، ضمن مرور جايگاه حقيقت و نقض و ناديده انگاشته شدن آن در دوران حاكميت کمونیسم و نازيسم، بحث را بر به قدرت رسيدن ترامپ و اوج گرفتن نظریه‌ها و مرام‌های عوام‌پسندانه افراطي در زمانه حاضر متمركز می‌كند. كاكوتاني معتقد است داعيه مرگ حقيقت ثمره وعده‌های كذب رهبراني كذاب است كه تنها به قدرت بی‌قید و شرط انديشيده، نقض و ناديده انگاري مدام حقيقت را رقم می‌زنند. به باور وي بدبيني و ترس ناشي از اين امر ناصواب، سبب می‌شود افراد اين جوامع ميان واقعيت و تجربه زيسته همچنين واقعيت و دروغ تمايز قائل نشوند كه اين مهم ضمن تشديد فروكاست حقيقت، اركان مردم‌سالاری را به لرزه درآورده است. (فلسفي، 1399: 38 و 39)

بايد منتظر ماند و ديد كه آيا در روزگار پساحقيقت و هنگامه مرگ حقيقت، حقايق جايگزين مي‌تواند از رويش خوشه‌هاي خشم شهروندان آمريكا جلوگيري كرده، با ادامه روند فريب افكار عمومي يك پيروزي ديگر را در انتخابات رياست جمهوري 2020 براي نژادپرستان عوام‌گراي تندرو رقم زند و همچنان جهان را در خطر بازگشت به عصر تاريكي نگاه ‌دارد؟

منبع

- فلسفي، سيد غلامرضا. (1399). پنج گفتار درباره اخبار جعلي. تهران: انتشارات آرين، چاپ اول.

[1] Antifa به مجموعه‌ای از گروه‌های چپ‌گرايِ مستقلِ ستیزه‌جویِ ضد فاشیسم در آمريكا گفته می‌شود كه ویژگی اصلی آن‌ها استفاده از اقدام عملی است. آن‌ها با روش‌های مختلف شامل فعالیت‌های دیجیتالی،
خسارت مالی، خشونت فیزیکی و آزار و اذیت افرادي که فاشیست، نژادپرست یا راست تندرو می‌پندارند، اقدام اعتراضي می‌کنند

[2]twitter.com/camanpour/status/1267531481322262528

[3] twitter.com/Ammir/status/1267591492970872835

[4] Stephen Bannon

[5] Kellyanne Conway

[6] Alex Jones

[7] Post – Truth عبارت است از صفتِ تبیین‌کننده موقعیتی که در آن پيام‌هاي تحريك‌كننده بيش از حقايق بر مخاطب تأثیر دارند.

[8] Death-Truth

[9] Conspiracy Theory نظریه‌ای که رویدادی کنونی یا تاریخی را نتیجه نقشه مخفیانه گروهی دسیسه‌گر می‌داند.

[10] Alternative Facts

[11] Public Opinion

[12] Bowling Green Massacre

[13] Sean Spicer