دریل پنوماتیک ابزاری دستی است که با هوا کار می کند و سوراخ ها را سوراخ می کند یا سطوح سخت مانند سنگ، بتن و جاده ها را تخریب می کند. معمولاً از آن به عنوان مته چکش یا بادگیر یاد می شود. یک مته پنوماتیک می تواند سوراخ هایی به قطر حدود 10-20 میلی متر ایجاد کند و در عملیات نجات و ساخت و ساز قابل استفاده است.
دریل پنوماتیک در محل ساخت و ساز
شکل 1: مته پنوماتیک در محل ساخت و ساز
یک مته پنوماتیک برای تامین انرژی به فشار هوای فشرده متکی است. دریل های پنوماتیکی از نظر ظرفیت، بهره وری و کارایی یکی از کارآمدترین ابزارهای حفاری در بازار هستند. به عنوان مثال، یک پتک ده بار در دقیقه با زمین برخورد می کند، در حالی که مته های پنوماتیک می توانند 1500 بار در هر دقیقه به زمین برخورد کنند. این سطح کارایی باعث می‌شود دریل‌های پنوماتیکی ابزار انتخابی در هنگام سوراخ کردن سطوح سخت یا شکستن چیزهای بزرگ باشند. پروژه های DIY، به ویژه در هنگام بازسازی و نوسازی خانه، از مته های پنوماتیک استفاده می کنند. مته های پنوماتیک تحت استاندارد ISO 11148-3:2012 قرار دارند.
برای ابزارهای برقی (غیر برقی) که برای سوراخ کاری چرخشی در موادی مانند فلز، چوب، پلاستیک و بتن یا برای ضربه زدن و تمیز کردن نخ ها در پلاستیک و فلز در نظر گرفته می شوند، اعمال می شود. این استاندارد در مورد مته‌ها (معمولی یا سنگین) با دو دسته و تپر اعمال می‌شود و در مورد نیازهای خاص و تغییرات مته ها و تپرها به منظور نصب آنها در فیکسچرها اعمال نمی‌شود.
مته پنوماتیک از یک دسته و یک پوشش بیرونی تشکیل شده است. در داخل مته یک سوپاپ، یک درایور شمع و شبکه ای از لوله ها قرار دارد. مته از بیرون کیس بیرون زده و زمانی که مته کار می کند گسترش می یابد. علاوه بر این، مته پنوماتیک از طریق یک شلنگ هوای ضخیم به یک کمپرسور هوای دیزلی متصل می شود . قوطی مته قابل تغییر است تا مته هایی با شکل های متفاوت (مانند اسکنه های پهن یا باریک) برای عملکردهای مختلف را در خود جای دهد. کمپرسور هوا شبیه یک ژنراتور الکتریکی است و معمولاً روی چرخ است.
عمل مته پنوماتیک هنگامی که کاربر دستگیره را فشار می دهد: دستگیره (A)، ورودی هوا (B)، هوای خروجی (C)، شیر (D)، درایور شمع (E) و مته (F).
شکل 2: عمل مته پنوماتیک هنگامی که کاربر دستگیره را فشار می دهد: دستگیره (A)، ورودی هوا (B)، هوای خروجی (C)، شیر (D)، درایور شمع (E) و مته (F).
هنگامی که اپراتور دسته را فشار می دهد (شکل 2 با برچسب A)، کمپرسور هوا را از طریق یک دریچه فنری در یک طرف به مته پنوماتیک پمپ می کند (شکل 2 با برچسب B). مته پنوماتیک مداری از لوله‌های هوا، یک شمع‌سنج سنگین (شکل 2 با برچسب E) و یک مته به سمت پایین (شکل 2 با برچسب F) در بر می‌گیرد. ابتدا هوای پرفشار یک طرفه در مدار جریان دارد. این کار باعث پایین آمدن شمع سوار می‌شود، بنابراین به مته می‌کوبد و آن را به زمین می‌کوبد.
مته پنوماتیکی که چرخش سوپاپ و تغییر گردش هوا را نشان می دهد: دستگیره (A)، ورودی هوا (B)، هوای خروجی (C)، دریچه (D)، درایور شمع (E) و مته (F).
شکل 3: مته پنوماتیکی که چرخش سوپاپ و تغییر گردش هوا را نشان می دهد: دستگیره (A)، ورودی هوا (B)، هوای خروجی (C)، دریچه (D)، محرک شمع (E) و مته (F).
سپس، دریچه ای در داخل شبکه لوله برمی گردد و باعث می شود هوا در جهت دیگری به گردش درآید (شکل 3). شمع گیر در این نقطه به سمت بالا حرکت می کند و مته را از زمین بلند می کند. دریچه پس از مدت کوتاهی دوباره برمی گردد و این روند تکرار می شود. شمع گیر حدود بیست و پنج بار در ثانیه روی مته می کوبد، بنابراین مته پنوماتیکی 1500 بار در دقیقه بر روی زمین بالا و پایین می زند.
مته های پنوماتیک ماشین آلات سنگینی هستند که به استحکام و اقدامات احتیاطی زیادی نیاز دارند. برخورد مته به زمین باعث ایجاد ارتعاشات خشن می شود که برای اپراتور خطر ایجاد می کند. این ارتعاشات می‌تواند باعث شود که اپراتور گردش خون ضعیفی را در دست ها و مچ های خود تجربه کند و به مرور زمان به سندرم تونل کارپال مبتلا شود. برای جلوگیری از این امر، اپراتورها باید بین حفاری استراحت کنند. اپراتورها همچنین باید از عینک های معمولی مقاوم در برابر شکستن و لباس های محافظ استفاده کنند.
مته های پنوماتیک پر سر و صدا هستند، اما نسخه های جدیدتر با نویز کمتر وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از مته های پنوماتیک جدیدتر دارای یک صدا خفه کن در اطراف بشکه ابزار هستند. حتی با وجود چنین خاموش‌کننده‌هایی، صداهای موتور کمپرسور و صدای بلند خروجی هوا همچنان از نگرانی‌های اصلی سر و صدا هستند. در واقع، سطح سر و صدای دریل پنوماتیک بسته به مارک و سطح می تواند به 120 دسی بل برسد. به همین دلیل، همه اپراتورها باید هنگام کار با مته های پنوماتیک از محافظ شنوایی استفاده کنند. اگر اپراتورها نتوانند از محافظ گوش استفاده کنند، ممکن است دچار کم شنوایی و علائم عمده وزوز گوش شوند.
مته های برقی که به عنوان چکش برقی نیز شناخته می شوند، مشابه دریل های پنوماتیک عمل می کنند. با این حال، یک منبع برق و موتور الکتریکی، مته های الکتریکی را نیرو می دهد. مته برقی به کمپرسور هوای دیزلی متکی نیست. این مته دارای موتوری است که ترک را می چرخاند که به آن بادامک نیز می گویند و سپس حرکت روتور را به حرکت رفت و برگشت یا بالا و پایین برای پمپ کردن پیستون تبدیل می کند. این پیستون یک پیستون دوم را تغذیه می کند که سپس شفت متصل به اسکنه را تغذیه می کند. مته های برقی به اندازه مته های پنوماتیک قدرتمند نیستند.
مانند هر ابزار قدرت هوایی دیگر، مته های پنوماتیک دارای مزایا و معایب هستند.
