ازدواج ایرانی را به دو زمان قبل از اسلام و بعد از اسلام تقسیم میکنیم . ازدواج ایرانی قبل از اسلام بر پایه قوانین زرتشت بود . ازدواج ایرانی تک همسری بود . زرتشتیان بر این باور بودند چون زن نمیتواند چند همسر داشته باشد مرد هم باید تک همسر باشد . بعد از مرگ همسر ، مرد یا زن میتوانست مجددا ازدواج کند . اگر زن نازا بود مرد میتوانست با رضایت کامل زن اول مجددا ازدواج کند . در ازدواج ایرانی طلاق جایز نبود . مگر در شرایط خیلی خاص . رضایت پدر و مادر لازم بود اما اگر پسر و دختر دلباخته میشدند اجازه ازدواج داشتند .
در مورد ازدواج محارم در ازدواج ایرانی عقیده ها مختلف است . اما در شاهنامه فردوسی به ازدواج خواهر و برادر بر میخوریم . همینطور کمبوجیه با دو خواهر خود ازدواج کرد . البته ازدواج محارم در خاورمیانه معمول بوده و فقط مربوط به ایرانیان نبود .
در زمان های قدیم همسر یابی به عهده پدر و مادر بود . آنها دختر انتخاب میکردند . اگر والدین دختر راضی میشدند وصلت صورت میگرفت . ممکن بود قبل از ازدواج دختر و پسر همدیگر را اصلا ندیده باشند . اگر مادر یا پدری ، دختر یا پسری را برای فرزندش مناسب میدید با خانواده او صحبت میکرد . بعد از قرارهای متعدد به توافق میرسیدند . عروس یا داماد آینده از پچ پچ ها متوجه میشد که قرار است ازدواج کند . آداب ازدواج در اسلام تلفیقی از قوانین اسلام و رسوم ایرانی شد .
معیارهای ازدواج ایرانی بر مبنای چند چیز است . هر پسر یا دختری دوست دارد جایگاهی مستقل داشته باشد تا تشکیل خانواده داده و به آرزوهایش برسد . اولین معیار یک ایرانی برای ازدواج اخلاق خوش است . از دیگر معیارهای ازدواج ایرانی هم شان بودن و در خور هم بودن است . بعد از آن دلنشین بودن . یک ایرانی دوست دارد از همصحبت شدن با همسرش لذت ببرد . هر ایرانی دوست دارد همسرش با او تفاهم داشته باشد . او را درک کند . در مشکلات زندگی با او همراه بوده و سنگ صبور همسرش باشد . معیار یک ایرانی برای ازدواج میتواند موقعیت شغلی , فرهنگی وحتا مالی هم باشد . با وضعیت اقتصادی فعلی هر کسی میخواهد با کسی ازدواج کند که بتواند به او از نظر مادی نیز کمک کند . علاقه به تفریحات ، سرگرمی و ورزش های مشترک نیز از معیارهای ازدواج ایرانی است .
از اهداف ازدواج ، عفت و پاکدامنی است . رسیدن به آرامش ، در سایه مهر و عطوفت همسر . یکی دیگر از معیارهای ازدواج ایرانی تامین آتیه از نظر اقتصادی در کنار خانواده . داشتن همراه مناسب زندگی در زمان کهولت هم یکی دیگر از معیارهای ازدواج ایرانی است .
در بحث انواع ازدواج ایرانی به دو گونه رسمی و فرمال و غیر رسمی برمیخوریم . ازدواج رسمی بر دوگونه است . عقد دایم : که مدت زمان خاصی ندارد و تصمیم بر اینست که تا آخر عمر با هم باشند . در این ازدواج تا وقتی زن و شوهر به مشکل خاصی بر نخورند با هم زندگی میکنند . طلاق جایز است اما حق طلاق با مرد است مگر هنگام عقد شرط شده باشد . از همدیگر ارث میبرند . هنگام مشکلات در کنار یکدیگر هستند . بچه دار شده و آرزوهای مشترک دارند .
صیغه یا ازدواج موقت از دیگر انواع ازدواج ایرانی است . مدت زندگی ابتدا تعیین میشود . این مدت ممکن است چند دقیقه و یا چندین سال باشد . در ازواج موقت تعهد کمتری دیده میشود . از یکدیگر ارث نمیبرند . اگر شرط نشده باشد مهریه بر عهده مرد نیست . نفقه ندارد . در عوض زن هم کاملا آزاد است . میتواند تمکین نکند . به تحصیلاتش ادامه دهد . شغل اختیار کند . و بدون اجازه به سفر برود .
ازدواج سپید ازدواجی است که زن و مرد در کنار هم زندگی میکنند بدون اینکه هیچ تعهدی نسبت به هم داشته باشند . در این نوع ازدواج هر لحظه ممکن است پسر یا دختر ، دیکری را ترک کند . روانشناسی قبل از ازدواج به ما کمک میکند انتخاب بهتری داشته باشیم . با مشاوره ازدواج و روانشناسی میتوانیم سنگ بنای زندگی خود را محکم بسازیم . برای خود و خانواده آرامش و اطمینان حاصل کنیم . در سایه خانواده سالم جامعه ای داشته باشیم که فرزندان ما با اطمینان و آرامش زندگی کنند .
مراحل ازدواج ایرانی ابتدا احساس نیاز به تشکیل خانواده است . بعد آماده شدن برای ازدواج . سپس اعلام آمادگی به خود و خانواده . مراحل ازدواج ایرانی در مرحله عملی از انتخاب دختر آغاز میشود . چون پیشنهاد ازدواج از سوی پسر است , دختر فقط میتواند از میان خواستگارهایش انتخاب کند . بعد از اینکه دختر وپسر همدیگر پسندیدند , مراسم خواستگاری انجام میشود . خانواده دختر و پسر در خانه یا بیرون از خانه ترتیبی اتخاذ میکنند تا آنها همدیگر را ببینند . در ازدواج اسلامی و در این مرحله حجاب واجب نیست و پسر میتواند ، دختر را بدون حجاب ببیند . مراحل ازدواج ایرانی شامل خواستگاری ، نامزدی ، دوران عقد ، و بعد از آن عروسی است .
فرهنگ و سنت ازدواج ایرانی بسیار زیبا و شیرین است . اول مراسم خواستگاری انجام میشود . در مراسم خواستگاری خانواده پسر با یک دسته گل و شیرینی به خانه خانواده دختر میروند . بعد از چند جلسه زمان جشنها تعیین میشود . در این چند جلسه مقدار خرید عروسی مثل طلا و جواهر ، پارچه و لباس تعیین میشود . در فرهنگ و سنت ازدواج ایرانی مهریه , خرید چند تکه لوازم منزل بر عهده پسر میباشد .خانوواده پسر آینه وشمعدان , لوازم ارایش , لباس عروس وغیره را میخرند . دختر جهیزیه می آورد . در دوران نامزدی , زناشویی معمول نیست . در این مرحله پسر ودختر محرم میشوند . وتعهدات ازدواج بر روی برگه ای نوشته شده وبه امضا میرسد . این برگه قانونی است وضمانت اجرایی دارد . ( بله برون ) . بعد ازاتمام خرید عروسی ورسیدن زمان عقد , جشن میگیرند .
فرهنگ و سنت ازدواج ایرانی در جاهای مختلف ایران متفاوت است . برخی اقوام شیربها گرفته وجهیزیه تهیه میکنند . برخی دیگر شیربها دریافت نمیکنند . شام عقد برعهده هر دو طرف میباشد . اقوامی هم هستند که هزینه شام عقد را خانواده پسر میدهند . در مورد شام عروسی نیز همینطور است .
در ایران مراسم ازدواج به شکل های متفاوت انجام میشود . یکی از رسمهای زیبای ازدواج در شهرهای کوچک و روستاها حنا بندان است . قبل از شب عروسی به دست عروس و داماد حنا میبندند . تا راهی خانه بخت شوند . وقتی عروس بیرون می آید تا راهی خانه بخت شود مردان جوان پشت در می ایستند ودر را میبندند . جوانان خانواده داماد برای در را به زور باز میکنند تا عروس را ببرند . اگر موفق شدند که با هلهله وشادی عروس را میبرند . اگر موفق نشدند خانواده عروس از انها هدیه دریافت میکنند ؛ بعد عروس را میدهند . وقتی بیرون در آمد داماد با سیب و انار سرخ محکم بر دامان عروس میزند تا انار دان دان شود .
در برخی روستاها عروس را سوار اسب میکنند و با تفنگ شلیک هوایی میکنند . با رقص و پایکوبی عروس را محل جشن می رسانند . هنگامی که عروس را از خانه بیرون می آورند خانواده داماد یکی از لوازم خانه را میدزدد . این وسیله عقل عروس نام دارد . جهاز عروس را به صورت خنچه در آورده و به خانه داماد میبرند . خنچه داخل سینی های گرد وبزرگی چیده میشوند که با شیرینی ونقل وشوکولات همراه است .
بعد از دوران عقد ، نوبت عروسی است . برخی به ماه عسل میروند و برخی نیز با جشن ، زندگی مشترکشان را آغاز میکنند . اقوام هدیه های خود را به عروس و داماد میدهند . در روستاها رسم اسپند گردان است . یک سینی بزرگ که داخلش اسپند دود میکنند ؛ بین مدعوین میچرخانند . هر کس به اندازه توانش داخل سینی پول میریزد . بعد از عروسی جشن پاتخت است . روز پاتخت جشن مختصری میگیرند و اقوام باز هم هدیه میدهند .
جهاز برون هم یکی دیگر از رسم های ازدواج ایرانیست . در این مراسم همراه با تعدادی از اقوام جهاز دختر برده میشود . بعد از اینکه جهیزیه در خانه بخت چیده شد همه برای بازدید می آیند . مدتی که گذشت عروس وداماد پا گشا میشوند . مراسم پاگشا برای اینست که با دادن هدیه ای به آنها بگویند مایلند معاشرت داشته باشند . هر وسیله ای که در جهاز عروس تهیه نشده اقوام در پاگشا آن را به آنها هدیه میکنند . رسوم زیبای زیادی هست که مجال ما اندک میباشد . برای تمام دختر و پسرها آرزوی زندگی سرشار از عشق آرزومندیم .
لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستا مرکز مشاوره خانواده خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره ازدواج و ازدواج در اسلام به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد.
