مهارت های تصمیم گیری (Decision-making skills) دو راهی است که از یک طرف به قصری با شکوه می رسد و طرف دیگرش به ته چاهی می رود که تیره و تار است . قدرت انتخاب در موقعیت های حساس مانند بازی کامپیوتری است که زمان هم در آن اهمیت دارد و اگر به موقع انتخاب نکنید خیلی زود بازنده می شوید.
مهارت های تصمیم گیری فقط در مواقع سخت و انتخاب های بزرگ زندگی لازم و ضروری نیستند بلکه شما تمام زندگی را در حال انتخاب بین دو یا چند چیز هستید که هر انتخاب نتایج مختلفی را برایتان به وجود می آورد . صبح که چشم باز می کنید باید انتخاب کنید می خواهید امروز صبحانه شیر بنوشید یا چای ؟ پیاده به محل کارتان می روید یا با ماشین می روید ؟ در واقع می توانید مهارت های تصمیم گیری خودتان را با همین اتفاقات روزمره کوچک پرورش دهید تا هنگام انتخاب های سخت تر به مشکل بر نخورید.در فرآیند تصمیم گیری (decision process) ذهن دچار چالش می شود و برای قدرت تصمیم گیری (Decision-making power) لازم است انتخاب کردن را بلد باشیم. داشتن مهارت های تصمیم گیری باعث می شود راحت تر راه درست را از غلط تشخیص دهید و کم تر به درد سر بی افتید.
مهارت های تصمیم گیری همان مهارتی است که توسط آن می توانیم در موقعیت های سخت بهترین راه را انتخاب کنیم . گاهی به دلیل راه های زیادی که پیش رو داریم تصمیم گیری برایمان سخت می شود و برای انتخاب به شک می افتیم و گاهی تصمیمات اشتباهی می گیریم و یا برای فرار از شرایط سخت از تصمیم گیری فرار می کنیم.
مهارت تصمیم گیری حل مسئله (Decision-solving skills problem solving) درست در مواقعی که در یک بحران گیر افتاده ایم به دادمان می رسند . با داشتن این مهارت ها کم تر دچار استرس و نگرانی (Stress and worry) می شویم و با ارامش بیشتر قطعا راه های مناسب تری را پیدا می کنیم .
مهارت تصمیم گیری حل مسئله در هر کس منحصر به خودش است و تصمیم گیری هرکس با توجه به ویژگی های شخصیتی (Personality characteristics) و موقعیتی که در آن قرار می گیرد متفاوت است .
برخی افراد در شرایط تصمیم گیری دچار استرس می شوند و قادر به انتخاب یک گزینه (option) نیستند برخی دیگر از انتخاب کردن می ترسند و انتخاب های خود را مدام به تعوق می اندازند گاهی هم افراد عجولانه تصمیمی می گیرند که بعدا برایشان پشیمانی به بار می آورد. همه ی این اتفاقات از نداشتن مهارت تصمیم گیری حل مسئله است .
تصمیم گیری درست زمانی اتفاق می افتد که هم راه های انتخاب را به درستی بشناسید هم از مهارت های تصمیم گیری حل مسئله آگاه باشید آنگاه با شناسایی گزینه های پیش رو و سنجش عواقب هر انتخاب و در نظر گرفتن شرایط می توانید در کم ترین زمان بهترین گزینه (best option) را انتخاب نمایید و در واقع انتخاب هایتان از کیفیت بهتری برخوردار است .
مهارت تصمیم گیری در زندگی (Decision making skills in life) مانند چراغی است که مسیر زندگی را برایتان نورانی می کند و به شما این اجازه را می دهد که در سرنوشت (Fate) خود تاثیر گذار باشید و نگذارید اتفاقات راه را برایتان مشخص کنند . نکته این جاست که قبل از هر کاری باید بدانید مهارت تصمیم گیری چیست ؟ (What is the decision making skill) تا بعدا بتوانید راه های مهارت تصمیم گیری در زندگی را بیاموزید.
همچنین برای داشتن مهارت تصمیم گیری در زندگی نیاز است توانایی های خاصی مثل خود شناسی(Self Knowledge)، درک ارزش هایی که برای خود و خانواده مهم هستند و مهارت هایی برای انتخاب هدف ها (Target selection) را داشته باشید
مهارت تصمیم گیری در کودکان (Decision making skills in children) یکی از مهم ترین مسائلی است که باید به کودکان آموزش داده شود تا در آینده در تصمیم گیری هایشان دچار مشکل نشوند . سعی کنید از همان کودکی به کودکان بیاموزید در مسائل مربوط به خودشان تصمیم بگیرند مثلا وقتی میخواهید برای کودکتان عروسکی بخرید بگذارید حداقل رنگش را خودش انتخاب کند یا وقتی به رستوران می روید به کودکان این اجازه را بدهید تا خودش غذایش را انتخاب کند . بگذارید کودکتان از همان کودکی تعریف درستی از تصمیم گیری داشته باشد زیرا ذره ذره روبه رو شدن با مشکلات و چالش های تصمیم گیری نتیجه ی مطلوبی را در بزرگسالی می گذارد و کودک یاد میگیرد که هر تصمیم چه نتایجی دارد در نتیجه در آینده نه با احساسات تصمیم گیری می کند نه از تصمیم گیری ها فرار می کند .
مهارت تصمیم گیری در کودکان با اشتباه کردن شروع می شود ، بهتر است بگویم به کودکتان اجازه دهید که اشتباه کند این کار لازمه ی زندگی است و اگر این اتفاق در کودکی رخ ندهد به اشتباهات بزرگ تری در بزرگسالی ختم می شود .
فرزندتان را برای تصمیم درستی که می گیرد تشویق کنید تا یاد بگیرد برای تصمیماتش فکر کند ، اما بهتر است کودکتان را در تصمیم گیری راهنمایی کنید و دست پاچه اش نکنید . به طور مثال سعی کنید برای راهنمایی انتخاب هایش را محدود کنید و مقایسه را از بین چند چیز به یک یا دو مورد محدود کنید .
سعی کنید تصمیمات کودکتان با بزرگ شدنش رشد کند و مرحله به مرحله مهم تر و سخت تر شود . نکته جالب این است که با این کار و راهنمایی های به موقع شما بهترین فرشته ی راهنمای فرزندتان در زندگی اش می شوید و او یاد می گیرد همیشه با یک فرد آگاه مشورت کند . این خود شیوه ای برای آموختن مهارت های زندگی (Life Skills) است.
مهارت تصمیم گیری در ازدواج (Decision-making skills in marriage) از جمله تصمیمات مهم زندگی است که تاثیرات روحی و جسمی بارزی را در زندگی افراد می گذارد. این تصمیم گیری به عوامل زیادی وابسته است که هر فرد به گونه ای خاص با آن برخورد می کند .اما مهم ترین نکته این است که تصمیم ازدواج صرفا از روی احساسات نباشد زیرا در اکثر مواقع با شکست رو به رو خواهد شد .
برخی از افراد صرفا چون فردی را دوست دارند راضی به ازدواج با او می شوند ، باید بگویم درست است یک ازدواج عاشقانه (Romantic marriage) بسیار زیبا و دلچسب بنظر می رسد اما به هیچ عنوان دوست داشتن به تنهایی ضامن یک زندگی خوب نیست .
گاهی هم افراد به دلیل اصرار های اطرافیان و با این دید که فرد مقابل موقعیت مناسبی دارد به ازدواج تن می دهند که این نوع ازدواج هم صرفا از روی احساسات است و تصمیم درستی نیست .
مهارت تصمیم گیری در ازدواج معمولا زمانی برای افراد سخت می شود که ملاک هایی که از قبل گذاشته اند خیلی دور از واقعیت بوده باشد و در واقعیت با فردی روبه رو شوند که از ملاک هایشان خیلی دور است. یکی از راه های بسیار مناسب در انتخاب همسر و قدرت تصمیم خوب و بد که این روز ها بیش از پیش بین مردم نیز جا افتاده است راهنمایی گرفتن از یک یا چند مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی است که با پرسیدن سوالات فراوان از جهت های مختلف و تشخیص درست تر و دقیق تر افراد ، به آن ها در تصمیم گیری کمک می کند .
به هر حال داشتن مهارت های تصمیم گیری در هر کاری جز مهم ترین مهارت ها است که لازمه ی داشتن زندگی موفق است و بهتر است همه ی افراد از همان سنین کودکی آن را تمرین کنند .
راه های تمرین مهارت تصمیم گیری :
1.نتیجه ی تصمیماتتان را بسنجید .به این فکر کنید که با انتخاب این راه چه آینده ای را برای خودتان رقم خواهید زد.
2.گزینه ها را محدود کنید . اطرافتان را با گزینه های سرسام آور شلوغ نکنید .
3.وقتتان را برای تصمیمات جدی تر بگذارید و وقتتان را بیخد تلف نکنید .
4.مشورت را فراموش نکنید .
5.تحقیقاتتان را کامل کنید سپس تصمیم بگیرید.
6.به اشتباهات انتخاب های گذشته فکر نکنید و روی موضوع جدید تمرکز کنید تا نتیجه مطلوب تری داشته باشید.
لطفا برای کسب اطلاعات بیشتر سایر مقالات متخصصان مرکز مشاوره آویژه را مطالعه نمایید .
در این راستا مرکز مشاوره خانواده تلفنی روانشناسی آویژه خدمات متنوعی را در زمینه مشاوره مهارت تصمیم گیری به شما هم میهنان عزیز ارائه میدهد .
منبع: Decision Making Skills
