با نزدیک شدن به جشن کریسمس تماشاگران آسمان شاهد یکی از عجایب آسمانی هستند که از سال ۱۲۲۶ میلادی تاکنون به وضوح مشاهده نشده است و آن چیزی غیر از ستاره کریسمس نیست. از حیث ستاره‌شناسی این پدیده زمانی رخ می‌دهد که دو سیاره مشتری و زحل بسیار به یکدیگر نزدیک شده و به نظر برسد تقریباً با هم برخورد کرده‌اند و هنگامی که از زمین به آن نگاه می‌کنید احساس مشاهده یک سیاره دوتایی پیدا می‌کنید.
«پاتریک هارتیگان»، ستاره شناس از دانشگاه رایس، بیان می‌کند که هم ترازی بین این دو سیاره بسیار نادر اتفاق می‌افتد و هر 20 سال یک بار رخ می‌دهد و در حقیقت این اولین مواجهه بین مشتری و زحل در قرن ۲۱ است. با این حال نکته دیگر در اهمیت این مواجهه نزدیکی بسیار زیاد این دو سیاره است. آخرین باری که این دو سیاره در مواجهه خود تا این حد نزدیک به یکدیگر قرار گرفته‌اند چهارم مارس ۱۲۲۶ بوده است.
این ستاره و درخشش آن در ۲۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ یا اول دی ماه ۱۳۹۹ شاید بتواند پایان بخش روشنی بر این سال پر حادثه باشد.
در طول سالیان متمادی ستاره‌شناسان توضیحات متفاوتی را برای این نماد اصلی جشن کریسمس ارائه داده‌اند. نام این ستاره در کتاب انجیل با عنوان ستاره «بیت لحم» (Bethlehem) نیز بیان شده است. با این حال اشاره‌ای به درخشندگی ستاره کریسمس نشده است.
اما اساس نجومی ستاره کریسمس و توضیحات ستاره‌شناسی مربوط به آن چیست؟ چهار احتمال نجومی برای ستاره کریسمس وجود دارد که آن را در ادامه توضیح می‌دهیم.
این ایده که مجوس یا مرد خردمند در انجیل شاهد انفجار نواختر یا سوپرنُواختر بوده است و از این پدیده به عنوان ستاره کریسمس یاد کرده است توسط ستاره شناس قرن 17، یوهانس کپلر مطرح شد و در آن زمان طرفداران زیادی پیدا کرد.
با این حال هیچ داده‌ای از چنین انفجاری در کرانه باختری وجود ندارد. داده‌های مربوط به کشور چین فقط یک مورد احتمالی از انفجار نُواختر یا سوپرنُواختر را در مدت زمان تولد حضرت عیسی ذکر کرده‌اند.
همچنین هیچ نوع از بقایای سوپرنواختری مربوط به این انفجار پیدا نشده است و بدین ترتیب با داده‌های امروزی، احتمالی که کپلر در قرن ۱۷ مطرح کرد بسیار کمرنگ شده است.
احتمال اینکه ستاره کریسمس یک ستاره دنباله دار باشد اولین بار توسط یکی از متکلمین مسیحی به نام «اریگن» (Origen) در سال ۲۴۸ میلادی مطرح شد. مجدداً با استفاده از داده‌های مربوط به منجمین چینی می‌توان این احتمال را بررسی کرد. اما داده‌های رصدی منجمین چینی این فرضیه را به خوبی پشتیبانی نمی‌کنند.
یکی از مزیت‌های فرضیه ستاره دنباله دار این است که این ستاره حرکت می‌کند و این ویژگی می‌تواند با بیانی از ستاره کریسمس در انجیل که این ستاره در حال حرکت است همخوانی داشته باشد.
کپلر همچنین این ایده را نیز بیان کرد که ستاره کریسمس می‌تواند از پیوند نزدیک میان زحل و مشتری ایجاد شده باشد. در حقیقت زمانی که این دو سیاره به اندازه کافی به هم نزدیک شده‌اند سبب شده است که ستاره کریسمس در آسمان ظاهر شود.
این اتفاق و این نظریه می‌تواند از نظر مذهبی برای عالمان دینی و از نظر علمی برای منجمان پدیده مهمی باشد. این نظریه اتفاقی است که هر ۲۰ سال یک بار رخ می‌دهد اما نزدیکی بسیار زیاد بین این دو سیاره در دسامبر ۲۰۲۰ و بعد از ۸۰۰ سال اتفاق خواهد افتاد.
مشتری در مسیر خود در آسمان معمولاً در پس زمینه ستاره‌ای آسمان از شرق به غرب حرکت می‌کند. با توجه به حرکت نسبی زمین و سیارات دیگر، به نظر می‌رسد این حرکت با رسیدن مشتری به نقطه تعادل کند و سپس متوقف می‌شود.
داده‌های رصدی نشان می‌دهد که این سیاره برای چند روز از شرق به غرب حرکت می‌کند و سپس دوباره حرکت خود را از غرب به شرق از سر می‌گیرد. بر اساس این فرضیه ممکن است در زمان احتمالی تولد مسیح در کتاب مقدس یکی از نقاط ساکن و تعادل مشتری در آسمان بیت لحم قرار داشته و از آن به عنوان ستاره کریسمس یاد شده است. مشکل اصلی فرضیه مذکور این است که حرکت مشتری هر ساله اتفاق می‌افتد و این فرضیه با نادر بودن ظهور ستاره کریسمس در آسمان همخوانی ندارد.
یک احتمال دیگر این است که ستاره کریسمس از مجموع مواجهه میان سیاره‌های مشتری و ناهید و ستاره درخشان «رگولوس» (Regulus) است. با استناد به این فرضیه و استفاده از لغت شناسی می‌توان به نتایج جالبی دست پیدا کرد. مشتری در زبان عبری به Sedeq معروف است که اغلب به معنای درستی ترجمه می‌شود. مشتری همچنین به عنوان پادشاه سیارات نیز شناخته می‌شود. رگولوس نیز در لاتین به معنای شاهزاده یا پادشاه کوچک است و ناهید اغلب به عنوان نمادی از عشق، باروری و تولد دیده می‌شود. بدین ترتیب اگر این فرضیه صحیح باشد ظهور این ستاره در آسمان در زمان تولد عیسی مسیح از لحاظ لغوی به معنای تولد پادشاه پادشاهان بوده است.
با بررسی تمامی احتمالات بررسی شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ و ۴۵ دقیقه بعد از غروب خورشید مواجهه بین سیاره مشتری و زحل رخ خواهد داد که این میزان از نزدیکی در میان این دو سیاره از ۸۰۰ سال قبل رخ نداده است و از این پدیده به عنوان ستاره کریسمس یاد شده است. فاصله بین این دو سیاره در این زمان به ۱/۵ برابر یک ماه کامل می‌رسد.
این پدیده را می‌توانید با استفاده از دوربین شکاری یا تلسکوپ مشاهده کنید و از آن لذت ببرید و البته اگر آن را از دست دادید به مشاهده این پدیده با این میزان از فاصله بین دو سیاره در سال‌های آتی و طول عمر باقیمانده از زندگی خود امیدوار نباشید.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
