پس از انفجار اطلاعاتی و گستردگی فضای اینترنت و محتویات آن، ضرورت تحلیل و به کارگیری این حجم عظیم داده احساس شد به طوری که ابزارهای مختلفی برای کار روی چنین اطلاعاتی ابداع و تولید شده است. دسترسی و در عین حال قابلیت تحلیل روی چنین مجموعه داده‌ای باید به صورت برخط (Online) و سریع باشد. شرکت مایکروسافت (Microsoft Corporation) که تصمیم به ورود به چنین بازاری دارد، با عرضه نرم‌افزار برخط (Online) و البته نسخه رومیزی (Desktop) همچنین نسخه موبایل (Mobile) به نام Power BI یا همان «هوش تجاری قدرتمند» (Power Business Intelligent) سعی در برطرف کردن نیاز کاربران در این زمینه کرد. در این نوشتار با Power BI ابزار هوش تجاری مایکروسافت آشنا خواهیم شد و امکانات آن را مرور خواهیم کرد.
از آنجایی که محیط و امکانات Power BI، به اکسل بسیار شباهت دارد، بهتر است نوشتارهای دیگر در مجله فرادرس که مرتبط با اکسل هستند مانند فرمول نویسی در اکسل – آموزش مقدماتی و جمع در اکسل — از صفر تا صد را هم مطالعه کنید. همچنین خواندن مطالب داشبورد مدیریتی در اکسل — راهنمای کاربردی و شاخص کلیدی عملکرد در داشبوردهای مدیریتی — به زبان ساده نیز خالی از لطف نیست.
نرم‌افزار Microsoft Power BI یک بستر اطلاعاتی تجاری است که ابزارهایی برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل، مصورسازی و به اشتراک‌گذاری داده‌ها در اختیار کاربران تجاری و حتی غیر فنی و حرفه‌ای می‌گذارد. رابط کاربری Power BI برای کاربرانی که با Excel کار می‌کنند کاملاً آشنا است و ادغام کامل و موثر آن با سایر محصولات شرکت مایکروسافت، Power BI را به یک ابزار سرویس دهی بسیار متنوع تبدیل کرده است. البته به کارگیری آن نیاز به کمی آموزش مقدماتی دارد.
نسخه رایگان Power BI، برای صاحبان مشاغل کوچک و متوسط در نظر گرفته شده است. نسخه حرفه‌ای به نام Power BI Plus با هزینه اشتراک ماهانه در دسترس است. همچنین کاربران می‌توانند برنامه‌ای را برای ویندوز 10 با نام Power BI Desktop و برنامه‌های موبایل برای دستگاه‌های اندروید و iOS دریافت کنند. از طرفی نسخه سرور Power BI Report Server برای شرکت‌هایی مورد استفاده است که باید داده‌ها و گزارش‌های خود را در محل اصلی شرکت حفظ کرده ولی نتایج را به صورت گسترده بین کاربرانشان در سراسر جهان توزیع کنند.
نرم‌افزار Microsoft Power BI برای یافتن بینش در داده‌های سازمان استفاده می‌شود. Power BI می‌تواند با اتصال مجموعه داده‌های متفاوت، عملیات تبدیل و پاکسازی داده‌ها را انجام داده و آن‌ها را برای گام‌های بعدی که تجزیه و تحلیل محسوب می‌شوند، آماده سازد. همچنین ایجاد نمودارها و نمایش تصویری اطلاعات از امکانات جالب در تهیه توصیف مناسب از داده‌ها است. به یاد داشته باشید که به عنوان یک کاربر Power BI، همه این موارد را می‌توانید با سایر کاربران در سازمان به اشتراک بگذارید.
مدل‌های داده (Data Modeling) ایجاد شده توسط Power BI می‌توانند به روش‌های مختلفی برای سازمان‌ها قابل استفاده باشند، از جمله توصیف وضعیت موجود از طریق نمودارها و مصورسازی داده‌ها و همینطور بررسی سناریوهای تحلیل مختلف (What if) در درون داده‌ها از چنین مواردی هستند. گزارشات BI Power همچنین می‌تواند به سؤالات و درخواست‌ها (Query) در زمان واقعی (Real Time) پاسخ دهند و تحلیل‌های پیش‌بینی ارائه داده تا مدیریت مطمئن شود که بخش‌های مختلف شرکت به اهداف مورد نظر در برنامه‌ها استراتژیک خواهند رسید. Power BI همچنین می‌تواند در نقش یک داشبورد اجرایی نیز به یاری سرپرستان یا مدیران بیاید و به مدیریت بینش بیشتری در مورد عملکرد بخش‌ها مختلف سازمان ارائه دهد.
نرم‌افزار Power BI ابزاری برای ارائه خدمات هوش تجاری (BI) محسوب می‌شود، در نتیجه بیشتر خدمات آن توسط تحلیلگران داده و متخصصان هوش تجاری کاربرد دارد. با این حال، افرادی که وظیفه تهیه گزارشات ساده و ارائه اطلاعات محدود را دارند هم می‌توانند از طریق Power BI فعالیت کرده و خروجی‌های خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. نرم‌افزارPower BI، توسط هر دو گروه تولید کننده گزارشات (کارمندان) و استفاده کنندگان از آن‌ها (مدیریت) مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، برای مثال کارمندان برای ایجاد گزارش‌ها و پیش‌بینی‌های میزان فروش و بازاریابی از Power BI استفاده کرده و در عین حال داده‌هایی را نیز برای مدیریت در مورد پیشرفت بخش یا کارمندان جهت دستیابی به اهداف خود ارائه می‌دهند. علاوه بر این، Power BI یک پورتال مدیریتی برای پیکربندی و پیاده سازی Power BI و همچنین نظارت بر استفاده و مجوزها در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
شرکت مایکروسافت از زمان فعالیت خود در تولید بستری برای هوش تجاری، ویژگی‌های جالبی را در Power BI، در نظر گرفته است. برای مثال استفاده از تکنیک‌های مدرن هوش مصنوعی و یادگیری ماشین از امکاناتی است که در چنین نرم‌افزاری گنجانده شده است.
در ادامه به صورت فهرست‌وار به بعضی از این امکانات و ویژگی‌ها اشاره خواهیم کرد.
نرم‌افزار Power BI در ابتدا به نام پروژه هلال (Crescent) نامیده شد و ابتدا در ژوئیه سال 2011 در دسترس بود. همچنین زمانی که با SQL Server همراه شد از آن با نام مستعار Denali یاد می‌کردند. پس از آن نام این پروژه به Power BI تغییر یافت و در سپتامبر 2013 به عنوان Power BI، برای Office 365 نامگذاری شد. در ابتدا از ویژگی‌های جدید Excel مانند Power Query ،Power Pivot و Power View رونمایی شد و مایکروسافت با گذشت زمان خصوصیات دیگری از جمله اتصال داده‌های سطح شرکت و گزینه‌های امنیتی را اضافه کرد. به این ترتیب Power BI در ژوئیه سال 2015 به عنوان یک محصول مستقل عرضه شد.
امروزه شرکت مایکروسافت برنامه Power BI را با ویژگی‌ها و ابزارهای جدید به صورت ماهانه به روز رسانی (Update) می‌کند. برای دریافت به روزرسانی‌ها، کاربران Office 365، می‌توانند آخرین نسخه را از سایت Power BI بارگیری کنند یا کاربران ویندوز 10 می‌توانند Power BI Desktop را از فروشگاه Windows خریداری نمایند.
نرم‌افزار Microsoft Power BI با اتصال به منابع داده و داشبوردهای مختلف و زیبای هوش تجاری به کاربران خدمات ارائه می‌کند. البته Power BI می‌تواند با صفحه گسترده اکسل نیز در ارتباط بوده و جتی انبارهای داده مبتنی بر «ابر» (Cloud) و اطلاعات محلی (Local Data) را گرد هم آورد. توجه داشته باشید که هنگام استفاده از منابع اطلاعاتی محلی مانند کاربرگ‌های اکسل یا پرونده Power BI Desktop به روز رسانی داده‌ها به طور خودکار صورت نمی‌گیرد و باید کاربران به صورت دستی اطلاعات را به روز رسانی کرده یا زمان‌بندی برای به روزرسانی مشخص کنند. ولی زمانی که از منابع اطلاعاتی ابری استفاده می‌کنید، به روز رسانی به طور خودکار صورت خواهد گرفت.
نرم‌افزار Power BI از مجموعه برنامه‌های کاربردی مختلفی تشکیل شده که می‌تواند از طریق رایانه شخصی یا یک دستگاه تلفن همراه مورد استفاده واقع شود. اما این برنامه‌های با توجه به نسخه‌های مختلف این نرم‌افزار دارای امکانات کم و بیش مشابهی هستند. Power BI Desktop نسخه رومیزی و این نرم‌افزار محسوب می‌شود که روی رایانه‌های شخصی قابل دریافت بوده و با نصب آن کاربران می‌توانند از خدمات آن استفاده کنند همچنین نسخه Power BI Service یک سرویس مبتنی بر پردازش ابری (Cloud) است.
در حقیقت Power BI، از کنار هم قرار دادن چندین افزونه اکسل ایجاد شد که با توجه به ارتباط مستقیم آن‌ها و پشتیبانی شرکت مایکروسافت از Power BI، تبدیل به ابزاری مفید برای تحلیل داده‌ها گردید. بعضی از اجزای مهم این نرم‌افزار را در ادامه معرفی خواهیم کرد.
علاوه بر این ابزارها، ده‌ها منبع داده (Data Sets) نیز وجود دارد که به Power BI متصل می‌شوند، برای مثال پرونده‌ها اطلاعاتی ساخت یافته (Excel ، PDF ، پوشه SharePoint ، XML)، بانک‌های اطلاعاتی مختلف (SQL Server Database ،Oracle Database، IBM Database ،Amazon Redshift ،Google BigQuery) و بسیاری از خدمات آنلاین (Dynamics 365 ،Report Salesforce ،Google Analytics Report ،Adobe Analytics ، Facebook) همگی قابلیت هماهنگی با نرم‌افزار Power BI را دارند.
محیط Power BI Desktop جایی است که تحلیلگران و سایر کاربران می‌توانند اتصال داده، مدل‌های داده و گزارش ایجاد کنند. Power BI Service به منظور اشتراک گذاری گزارش‌ها و داده‌ها مفید است در نتیجه از آن به عنوان یک ابزار شرکتی و مدیریتی می‌توان استفاده کرد. به این ترتیب سایر کاربران نیز می‌توانند از اطلاعات و گزارشات تولید شده با توجه به حقوق دسترسی، مطلع یا بهره‌مند شوند.
ساختن گزارش Power BI با اتصال به منابع داده شروع می‌شود. کاربران سپس از داده‌ها براساس نیازشان، با استفاده از Power BI، پرس و جو می‌کنند تا گزارش‌های دلخواهشان را تولید کنند. این گزارش در Power BI Service منتشر شده است تا کاربران متصل به ابر اطلاعاتی (Cloud) و موبایل بتوانند با این گزارش ارتباط برقرار کرده و نظراتشان را به اشتراک بگذارند. مجوزها دسترسی کاربران بهPower BI Service را می‌توان تعیین نمود تا به همکاران امکان ویرایش گزارش‌ها یا ایجاد داشبورد داده شود یا حتی آن‌ها را با توجه به سطح دسترسی تعیین شده، محدود کرد.
سه سطح سه نسخه متفاوت با امکانات متفاوت از Power BI، برای کاربران وجود دارد: Power BI Desktop ، Power BI Pro و Power BI Premium. البته نسخه رومیزی رایگان است، در حالی که مدل Pro برای هر کاربر در هر ماه 9/99 دلار هزینه دارد. قیمت‌گذاری برای Power BI Premium بستگی به میزان استفاده و تعداد کاربران دارد.
خوشبختانه در یکی از آموزش‌های ویدیویی فرادرس به موضوع هوش تجاری و پیاده‌سازی آن در اکسل اشاره شده که با نام آموزش پیاده سازی خوش تجاری در ا اکسل قابل استفاده است. در این آموزش کار با ابزارهای Power Query, Power Pivot و Power View مورد توجه قرار گرفته است. در درس اول این آموزش، مقدماتی مربوط به مفاهیم اولیه هوش تجاری پرداخته شده است. در درس دوم نیز Power Query و نحوه دریافت اطلاعات مورد بحث قرار گرفته و درس سوم نیز به مدل سازی با استفاده از PowerPivot اختصاص یافته است. درس چهارم و پنجم از این آموزش به تشریح مدل داده و گزارش مکان محور (Power Map) خواهیم رسید. در انتها نیز با موضوع ایجاد و طراحی گزارش‌ها در Power View و سایر امکانات اکسل برای هوش تجاری، در درس هفتم و هشتم آشنا خواهیم شد.
در این نوشتار به معرفی Power BI ابزار هوش تجاری مایکروسافت پرداخته، ویژگی‌ها و اجزای اصلی آن را معرفی کردیم. هر چند بسیاری از ویژگی‌های Power BI در نرم‌افزار اکسل نیز وجود دارد، ولی یکپارچگی و تجمیع امکانات، همراه با اتصال به بانک‌های اطلاعاتی دیگر و امکان استفاده از تلفن همراه، خصوصیات منحصر به فردی برای Power BI محسوب می شود که در اکسل قابل استفاده نیستند.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌های زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
