کسب و کارها در سراسر جهان به منظور دستیابی به نوآوری، افزایش کارایی و رشد اقتصادی و در یک کلام ارتقای اقتصاد جهانی، به سمت فناوری‌های نو گام برمی‌دارند. این موضوع، اولویت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین، الگوها و استراتژی‌های تخصیص بودجه در این حوزه را نیز دستخوش تغییر کرده است.
جهان در مسیر توسعه و گسترش فناوری‌های نو حرکت می‌کند و همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ تنها در شتاب‌دهی به این تحولات فناوری نقش داشته است. در هسته این توسعه‌ها، فناوری‌هایی مانند «پلتفرم سوم» (3rd Platform)، «رایانش ابری» (Cloud Computing)، «فناوری‌های موبایل» (Mobile Technologies)، «شبکه‌های اجتماعی» (Social Networks)، «کلان داده» (Big data | مِه داده)، «اینترنت اشیا» (Internet of Things | IoT)، «هوش مصنوعی» (Artificial Intelligence | AI)، «واقعیت افزوده» (Augmented Reality)/ «واقعیت مجازی» (Virtual Reality)، «بلاکچین» (Blockchain)، «پرینت سه‌بُعدی» (3D Printing)، «رباتیکز» (Robotics) و فناوری‌های امنیتی نسل بعدی قرار دارند.
این فناوری‌ها، نوآوری‌های مهمی را برای سازمان‌ها به همراه دارند و در عین حال، تاثیر قابل توجهی بر رشد سازمانی می‌گذارند. سازمان‌هایی که مبتنی بر این فناوری‌ها هستند، سهم بیشتری از بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات را تا سال ۲۰۲۲ به خود تخصیص خواهند داد. این در حالی است که شرکت‌های بیشتری به سمت ارائه راهکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات گام بر می‌دارند تا فرایندهای کسب و کار خود را بهینه کنند، از انعطاف‌پذیری پشتیبانی کنند و همگام با جهانیان، در راستای توسعه فناوری قدم بردارند و رشد کنند.
پرسشی که ممکن است برای برخی از افراد در این وهله مطرح شود این است که تاکنون در سراسر جهان به چه میزان روی گرایش‌های فناوری مانند بلاکچین، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پرینت سه‌بُعدی سرمایه‌گذاری شده است و در طی سال های آتی این سرمایه‌گذاری به چه میزانی خواهد رسید؟
با در نظر داشتن آنکه سال ۲۰۲۰ چطور به طرز عجیبی با همه‌گیری کووید-۱۹ شروع شد و در حال پایان یافتن است، انجام پیش‌بینی برای سال ۲۰۲۱ ممکن است عجیب به نظر برسد. هیچ کس نمی‌تواند به طور دقیق پیش‌بینی کند که در سال جدید چه اتفاقاتی به وقوع خواهد پیوست؛ اما یک چیز واضح است: «فناوری نیز مانند دیگر بخش‌های زندگی بشر دستخوش تغییرات قابل توجهی خواهد شد.»
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که نقش‌آفرینان کنونی صحنه فناوری، نقش قابل توجهی را در کمک به افراد برای مواجهه با تغییرات فناوری ایفا خواهند کرد. از تغییر مدل کاری از فعالیت در محل کار به کار در منزل و دورکاری گرفته تا قواعد جدید ملاقات با یکدیگر در فضاهای اجتماعی، دستخوش تغییر شده‌اند.
در بسیاری از حوزه‌ها و فناوری‌ها، کووید-۱۹ به عنوان یک شتاب‌دهنده فناوری نقش‌آفرینی کرده است و زندگی آنلاین نوع بشر را به شدت گسترش داده است. در ادامه، برخی از گرایشات فناوری برای سال ۲۰۲۱ که مسیر فناوری در این سال را شکل می دهند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
بدون شک، هوش مصنوعی در حال حاضر یکی از گسترش یافته‌ترین گرایشات فناوری است و در طول سال ۲۰۲۱، این فناوری به ابزاری ارزشمندتر برای کمک به افراد به منظور تفسیر و درک جهان اطراف مبدل خواهد شد.
حجم داده‌هایی که انسان‌ها امروزه در حوزه بهداشت و درمان، شبکه‌های اجتماعی و دیگر زمینه‌ها گردآوری می‌کنند همواره در حال افزایش است و تحلیل این داده‌ها و کسب بینش از آن‌ها، به افراد برای تسریع، تسهیل و ارتقا تصمیم‌گیری‌ها کمک شایان توجهی می‌کند. این یعنی الگوریتم‌های یادگیری ماشین قدرتمندتر و پیچیدگی آن‌ها بیشتر خواهند شد و راهکارهای بهتری در اختیار بشر قرار خواهند گرفت.
فناوری هوش مصنوعی، از «سیستم‌های بینایی کامپیوتری» (Computer Vision Systems) که نواحی عمومی را مورد نظارت قرار می‌دهند گرفته تا تحلیل تعاملات از طریق الگوریتم‌های خودیادگیرنده را در اختیار بشر قرار می‌دهند و همین امر، موجب ارائه بینشی به نوع بشر می‌شود که امکان ارائه آن به وسیله انجام تحلیل‌های دستی روی داده‌ها توسط انسان‌ها وجود نداشته است.
در عین حال، هوش مصنوعی به انسان‌ها کمک می‌کند تا حجم تقاضا را برای سرویس‌های گوناگون از تعداد مراجعان یک بیمارستان‌ها گرفته تا دیگر ارائه‌دهندگان خدمات، پیش‌بینی کنند و همچنین، به مدیران این امکان را می‌دهد تا تصمیم‌سازی‌های بهتری را پیرامون زمان و مکان استقرار منابع داشته باشند.
برای کسب و کارها، یکی از چالش‌های اساسی، درک تغییر الگوی رفتار کاربران آن‌ها است. در سال‌های اخیر، بیشتر فعالیت‌های انسان‌ها از خرید گرفته تا روابط اجتماعی و استخدام نیرو، به صورت آنلاین به وقوع می‌پیوندد. در سال ۲۰۲۱، بشر می‌تواند انتظار ظهور ابزارهایی را داشته باشد که برای تحلیل رفتارهای کاربران و تغییرات آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا امکان تخصیص بودجه و تامین زیرساخت‌ها را به صورت هوشمندانه‌تری فراهم کنند.
هوش مصنوعی در حال حاضر به خوبی شناخته شده است، اما همچنان نیاز به زمان دارد تا همه جا حاضر شود. در سال ۲۰۲۱، انتظار می‌رود که فناوری‌های هوش مصنوعی به صورت نمایی رشد کنند و در آینده تقریبا در همه محصولات و خدمات فناوری وجود داشته باشند. مطابق با نظر «تج کهلی» (Tej Kohli)، بشردوست و سرمایه‌گذار هوش مصنوعی، کاربردهای هوش مصنوعی حداقل ۴ برابر بیشتر از اینترنت است. بنابراین، اقتصاد هوش مصنوعی به تدریج، حداقل ۱۵۰ میلیارد دلار خواهد ارزید. علارغم آنکه فناوران برجسته‌ای مانند «ایلان ماسک» (Elon Musk) از نگرانی خود پیرامون هوش مصنوعی می‌گویند، این فناوری در حال حاضر در حوزه‌های گوناگون و متعددی مورد استفاده قرار گرفته و مفید واقع شده است.
نظر به کاربردهای بالقوه هوش مصنوعی در کلیه صنایع، سال ۲۰۲۱ می‌تواند سالی باشد که هوش مصنوعی به معنای واقعی کلمه روی صحنه می‌آید و می‌درخشد.
نظر به اینکه جمعیت مسافرانی که از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می‌کنند، از روزی به روزی دیگر و از هفته‌ای به هفته دیگر متناسب با شرایط محیطی متغیر است، ارائه راهکارهای نوآورانه در حوزه حمل و نقل هوشمند روز به روز در حال افزایش است.
کارایی رانندگی در سرتاسر شبکه‌های حمل و نقل عمومی، یک اولویت برای ارائه‌دهندگان خدمات در این حوزه و همچنین، نهادهای مدنی است؛ چرا که کاهش هزینه‌های نیروهای انسانی به تراز کردن عدم قطعیت موجود در بحث نیاز به منابع انسانی، کمک خواهد کرد.
در سال‌های اخیر، بشر شاهد ظهور ربات‌ها در بخش‌های گوناگون زندگی خود حتی در حوزه مراقبت و زندگی با کمک دستیاران سلامت (Assisted Living) بوده است. موضوع استفاده از ربات‌ها در زندگی روزمره و به ویژه در حوزه بهداشت و درمان، طی سال اخیر و پس از شیوع و همه‌گیری کووید-۱۹ به شدت با اهمیت شده است؛ به ویژه هنگامی که بحث از تعامل با بخشی از اعضای جامعه مانند سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای می‌شود که در مقابل انواع عفونت و بیماری‌های واگیردار آسیب‌پذیرتر هستند.
انتظار می‌رود رباتیکز به جای آنکه به طور کل جایگزین تعاملات انسانی شود که برای بسیاری از افراد حائز اهمیت است، برای فراهم کردن کانال‌های ارتباطی جدیدی مانند دسترسی به کمک خانگی در ۲۴ ساعت و ۷ روز هفته مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین، امکان مصاحبت، مراقبت و ویزیت افراد در خانه‌هایشان را در زمان‌هایی که ارسال پرسنل درمانی و پرستاران به خانه‌ها امن و صحیح نیست فراهم می‌کند (مثلا در شرایط همه‌گیری یک بیماری مسری مانند کووید-۱۹).
علاوه بر آن، شرکت‌ها با در نظر داشتن آنکه حتی در زمان‌های خالی بودن و تعطیلی شرکت نیز نیاز به پرسنلی برای تمیزکاری و مسائل امنیتی است، به دنبال استفاده از ربات‌ها برای خدماتی مانند نظافت و امنیت هستند. این فعالیت‌ها در حال حاضر نیز منجر به افزایش قیمت سهام برای کسب و کارهای فعال در حوزه تولید ربات‌ها شده است.
به زودی از پهپادها برای حمل و نقل داروهای حیاتی استفاده خواهد شد و در همین راستا، الگوریتم‌های بینایی کامپیوتری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند که امکان نظارت بر رد پاها را در نواحی عمومی، به منظور کشف مکان‌هایی که در آن‌ها ریسک بالای انتقال بیماری وجود دارد و نیاز به دارو و درمان است، فراهم می‌کنند.
رایانش ابری و ابر، بخش جدایی نشدنی از زندگی روزمره انسان‌ها شده است. اما اکنون که رایانش ابری دیگر یک فناوری نوظهور محسوب نمی‌شود، می‌توان به جهش بزرگ و رو به جلوی بعدی یعنی «رایانش لبه‌ای» (Edge Computing) اشاره کرد. رایانش لبه‌ای مفهومی است که به سرعت از بخش موبایل و تلکام به تقریبا همه بخش‌ها گسترش پیدا کرده است.
رایانش لبه‌ای پیشرفته‌تر از رایانش ابری است و به عنوان یک ویژگی مهم، تاخیر و کندی موجود در رایانش ابری را از میان برمی‌دارد. مطابق با گزارش‌های ارائه شده، با احتساب شرکت‌های «بلو چیپ» (Blue Chip) مانند مایکروسافت که میلیاردها دلار را در برای توسعه سریع رایانش لبه‌ای در سال اخیر سرمایه‌گذاری کردند، تا سال ۲۰۲۲ بازار رایانش لبه‌ای چند ده میلیارد دلار ارزش خواهد داشت.
ارائه راهکارها به عنوان خدمات (As-a-service)، در واقع، تامین خدماتی که برای زندگی و کار مورد نیاز است از طریق خدمات مبتنی بر ابر و پلتفرم‌های مبتنی بر تقاضا است. این راهکار، کلیدی است که درب‌ها را به سوی دیگر گرایش‌های فناوری که پیرامون آن‌ها صحبت شد می‌گشاید و آن‌ها را در دسترس عموم قرار می‌دهد.
به همین دلیل است که هوش مصنوعی و رباتیکز، گزینه‌هایی محتمل برای آینده هر کسب و کار و سازمانی، صرف‌نظر از اندازه یا بودجه آن‌ها هستند. به لطف ابرهایی که توسط غول‌های فناوری مانند گوگل، مایکروسافت، آمازون و همچنین، استارتاپ‌ها و اسپین‌آف‌ها (Spinoffs | منظور شرکت‌هایی است که بخش‌های خود را به تجارت‌های جداگانه‌ای تخصیص می‌دهد) ارائه می‌شوند، مبتکران در همه حوزه‌ها می‌توانند فناوری‌های لبه علم را با کمترین سرمایه‌گذاری در ابزارها، تجهیزات یا نیروهای متخصص، توسعه دهند.
با همه‌گیری کووید-۱۹، می‌توان به وضوح مشاهده کرد که شرکت‌هایی که روی خدمات ابری برای ارائه راهکارهای مقیاس‌پذیر به عنوان خدمات تکیه دارند، بسیار موفق شده‌اند. برای مثال، Take Zoom که به سرعت به یکی از فعالان شناخته شده حوزه ویدئو کنفرانس مبدل شد، این مزیت رقابتی را به لطف امکان افزایش سرورها، پوشش و کیفیت سطح خدمات خود به دست آورد.
این ارزش‌ها، به دلیل ماهیت ابری این سرویس و همکاری آن با ارائه‌دهندگان خدمات ابری که قادر به افزایش سریع ظرفیت مورد تقاضا هستند، به دست آمده است. در سال ۲۰۲۱ و پس از آن، این موضوع به شدت حائز اهمیت خواهد شد و قابلیت‌های بیشتری را در اختیار افراد گوناگون قرار خواهد داد.
بسیاری از افراد از شنیدن اینکه امنیت سایبری یکی از صدرنشین‌های لیست گرایش‌های اصلی فناوری در سال ۲۰۲۱ است شگفت زده می‌شوند. اما این مبحث حقیقتا شایسته چنین جایگاهی است. امنیت سایبری اکنون اولویت هر سازمانی برای تطبیق پیدا کردن با جهان پساکرونا است.
هویت‌ها و دستگاه‌های دورکار، محیط‌های جدید نیازمند امنیت هستند و این در حالی است که هکرها همگام با کارشناسان امنیت سایبری به طور مداوم در مسیر پیشرفته‌تر شدن قرار دارند. یکی از سرمایه‌گذاران در حوزه امنیت سایبری، «نازو موسا» (Nazo Moosa) از جمله سرمایه‌گذاران اصلی امنیت سایبری است که رشد سریعی را در این حوزه پیش‌بینی می‌کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که بازار امنیت سایبری در حال حاضر و در سال ۲۰۲۰، ارزشی برابر با ۱۷۳ میلیارد دلار دارد و این رقم تا سال ۲۰۲۶، به ۲۷۰ میلیارد دلار می‌رسد. مشاغل این حوزه نیز سه برابر سریع‌تر از هر شغل دیگری در حوزه فناوری اطلاعات رشد می‌کنند. بنابراین، بشر در سال ۲۰۲۱ شاهد آن خواهد بود که ابزارهای امنیت سایبری به جزئی عادی در زندگی روزمره شخصی و شغلی افراد مبدل شوند.
اینترنت سریع‌تر و قابل اطمینان‌تر، صرفا به این معنا نیست که می‌توان صفحات وب را با سرعت بیشتری بارگذاری و زمان کمتری را برای پخش ویدئوها در یوتیوب صرف کرد. موفقیت‌های پی در پی در اتصالات موبایل از نسل سوم شبکه تلفن همراه (3G) به بعد، از زمینههای جدیدی در حوزه اینترنت رونمایی کرد. 3G موجب شده است تا مرور وب و خدمات داده‌محور برای دستگاه‌های موبایل سودمند باشند، 4G موجب رشد استریم کردن ویدئوها و پلتفرم‌های موسیقی با افزایش پهنای باند شده است و به همین ترتیب، 5G نیز درب‌های جدیدی را در زمینه کاربری اینترنت به روی کاربران اینترنت گشوده است.
اینترنت 5G بدان معنا است که خدماتی که بر فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند «واقعیت افزوده» (Augmented Reality) و «واقعیت مجازی» (Virtual Reality) (که در پیش‌تر مورد بررسی قرار گرفتند) تکیه دارند و همچنین، پلتفرم‌های بازی مبتنی بر ابر مانند «گوگل استیدیا» (Google Stadia) یا «انویدیا جی‌فورس نو» (NVidia GeForce Now) به گزاره‌ای مناسب برای هر زمان و هر مکان مبدل شوند. همچنین، این فناوری در گذر زمان موجب خواهد شد تا شبکه‌های مبتنی بر کابل و فیبر زائد به نظر برسند و جای خود را به فناوری‌های ارتباطی جدید بدهند.
به طور خلاصه، 5G و دیگر شبکه‌های ارتباطی پیشرفته و پر سرعت، دیگر فناوری‌های تشریح شده در اینجا را با سهولت و سرعت بیشتری در دسترس عموم قرار می‌دهند. برای مثال، برنامه‌های کاربردی پیشرفته یادگیری ماشین، به طور آنی به منابع ابری کلان داده دسترسی خواهند داشت. یک مثال خوب در این زمینه، یک مرکز پرورش ماهی در نروژ به نام «سالمار» (Salmar) است که از شبکه 5G برای خودکارسازی مراقبت از ماهی‌ها و غذا دادن به آن‌ها استفاده می‌کند.
در این مزرعه پرورش ماهی از «الگوریتم‌های تشخیص تصویر» (Image Recognition Algorithms) برای شناسایی اینکه کدام ماهی‌ها کمتر/بیشتر غذا داده شده‌اند استفاده می‌شود و به طور خودکار، مواد غذایی و داروهای مورد نیاز برای سلامت نگه داشتن ماهی‌ها در آب توزیع می‌شود. نوآوری‌ها و ابتکاراتی مانند این، در سال ۲۰۲۱ که سازمان‌ها به دنبال خودکارسازی فعالیت‌های خود هستند، بسیار حائز اهمیت است.
اصطلاحات «واقعیت تعمیم یافته» (Extended reality)، «واقعیت افزوده» (Augmented Reality) و «واقعیت مجازی» (Virtual Reality)، فناوری‌هایی هستند که در آن‌ها که از عینک‌ها و هدست‌ها برای قرار دادن تصاویر (و صوت) تولید شده توسط کامپیوتر، به طور مستقیم در دید کاربر، استفاده می‌شود. فناوری که طی آن تصاویر تولید شده توسط کامپیوتر بر فراز چیزی قرار می‌گیرد که کاربر در دنیای واقعی می‌بینید، «واقعیت افزوده» (Augmented-Reality) نامیده می‌شود.
در طول سال آینده، می‌توان انتظار داشت که این فناوری‌ها را در پیوستگی با دیگر گرایشات فناوری که در این مطلب مورد بررسی قرار گرفته اند مشاهده کرد. این فناوری‌ها به طور گسترده‌ای می‌توانند به افراد کمک کنند تا از شرایطی که در آن‌ها ریسک انتقال ویروس وجود دارد اجتناب کنند. برای مثال، معاینات پزشکی و تشخیصی، به طور گسترده‌ای از راه دور قابل انجام هستند.
از این فناوری می‌توان به عنوان راهکاری در دسترس عینک‌سازان استفاده کرد که امکان آن را فراهم می‌کند که تست‌های چشم را به طور کامل در واقعیت مجازی انجام دهند. باید توجه داشت که دوربین‌های با وضوح بالا (High-Definition Cameras | HD) یک تصویر شفاف از چشمان کاربر را ارائه می‌کنند. یک ابزار واقعیت افزوده این امکان را برای مشتری فراهم می‌کند تا در میان طیفی از عینک‌ها بررسی کند و ببیند که هر یک از آن‌ها روی صورت او به چه شکلی هستند و او می‌تواند این کار را بدون نیاز به آنکه خانه را ترک کند انجام دهد.
همچنین، رشد قابل توجهی در استفاده از ابزارهای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در بحث آموزش مشاهده می‌شود. این امر موجب کاهش نیاز به حضور در کلاس‌های شلوغ می‌شود. فناوری‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده حتی اگر این نیاز را به طور کامل کاهش ندهند، دستکم در حوزه‌ها و نواحی که نرخ ابتلا به بیماری‌های واگیردار بالا است، قابلیت‌هایی بسیار کارآمد خواهند بود.
همچنین، از ابزارهای واقعیت افزوده می‌توان به ابزارهایی اشاره کرد که برای ارائه هشدارهای آنی برای مثال در شرایط‌های پرخطر مانند مواقعی که فرد در محل‌هایی با ریسک بالای ابتلا به بیماری‌های واگیر قرار دارد، استفاده کرد. در چنین شرایطی، طی هر گامی می‌تواند به فرد یادآوری کرد که دست‌هایش را هنگام لمس دستگیره در در امکان عمومی بشوید (یا ضدعفونی کند)، هنگامی که بدون شستن دست‌ها صورت خودش را لمس می‌کند به هشدار بدهد و بدین شکل به پیشگیری از بیماری و جلوگیری از انتقال آن کمک کنند.
واقعیت تجمعی یکی از اصلی‌ترین فناوری‌هایی است که در سال ۲۰۲۱ به میدان می‌آید. بسیاری از افراد چیزهایی را درباره واقعیت مجازی شنیده‌اند یا آزموده‌اند. اما دانش دقیقی پیرامون معنای حقیقی واقعیت افزوده ندارند. هرچه فناوری واقعیت افزوده به مبحث اصلی‌تری مبدل شود، انتظار می‌رود که کاربردهای بیشتری در استراتژی‌های بازاریابی آن مشاهده شود. چنانکه شرکت‌های بازی‌سازی به طور گسترده‌ای از واقعیت افزوده استفاده می‌کنند و برخی از فعالان حوزه ورزش نیز آینده استادیوم‌های ورزشی واقعیت افزوده را سرشار از هوادارانی توصیف می‌کنند که برنامه‌های زنده بازی‌ها را با استفاده از ابزارهای واقعیت افزوده تماشا می‌کنند.
سرمایه‌گذار حوزه واقعیت افزوده، «ریان ونگ» (Ryan Wang)، پیش‌بینی کرده است که در سال پیش‌رو یعنی ۲۰۲۱ و پس از آن، رشد قابل توجهی در حوزه واقعیت افزوده به وقوع بپیوندد. پلتفرم تحلیلی واقعیت افزوده/ واقعیت مجازی دیجی-کپیتال، ۴٫۱ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ سرمایه‌گذاری داشته است و این سومین سرمایه‌گذاری بالا در حوزه واقعیت افزروده و واقعیت مجازی است که تا سال ۲۰۱۹ به وقوع پیوسته است.
چنانکه مشخص است، وقوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ صرفا موجب شده است که حوزه‌های فناوری روز، با سرعت بیشتری به پیش بتازند و کاربرد آن‌ها گسترش پیدا کند. علاوه بر فناوری‌هایی که در این مطلب بیان شد، از دیگر فناوری‌هایی که در سال جدید رشد زیادی خواهند داشت می‌توان به اینترنت اشیا (Internet of Things | IoT)، بلاکچین، کلان‌داده، پرینت سه‌بُعدی و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:
