چند وقتی هست که جامعه فارسی زبان توییتر با موج جدید مواجه شده که لحظه به لحظه داره بزرگتر می‌شه و اسم‌ها و آدم‌های مختلف در حوزه‌های متفاوت به اتهام آزار، تعرض یا تجاوز جنسی شناخته می‌شن.
در روزهای اخیر موج این جریان از میان آدم‌های هنرمند و اینفلوئنسر وارد حوزه کار و برندهای فعال در بخش کسب و کارهای آن‌لاین شد. این جریان با توییت یک فرد شروع شد که ادعا داشت مدیریت سابق بخش محتوای دیجی‌کالا به کارکنان بسیاری آزار جنسی رسونده و مدیریت منابع انسانی دیجی‌کالا نیز با آگاهی منفعل بوده است. ادعای که در عرض چند ساعت از طرف بسیاری از کارکنان دیجی‌کالا تایید شد. همانطور که پیش‌بینی می‌شد بسیاری از مشتریان دیجی‌کالا از این برند درخواست پاسخ داشتند. در تمام توییت‌ها به صورت واضح گفته شده بود که کسانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته بودند، به بخش منابع انسانی موضوع را اطلاع داده‌اند اما به جای برخورد با فرد خاطی نهایتاً خود قربانی اخراج شده است.
با توجه به اینکه سال ۹۶ بسیار مشتاق بودم در بخش محتوای دیجی‌کالا کار کنم و از قضا مصاحبه هم رفتم (دو مرحله)، منابع انسانی دیجی‌کالا را بخش بزرگ و فعال دیدم، جوری که در مصاحبه مرحله دوم اشاره کردم که من مدرک دکترام مدیریت منابع انسانی هست و در صورت تمایل می‌توانیم در این بخش همکاری داشته باشم (البته پاسخ این مصاحبه هرگز داده نشد که با آن بخش بزرگ به نظرم کمی عجیب بود نتیجه مصاحبه به هیچ شکل به من اطلاع داده نشود). اما واکنش این شرکت با توجه به اینکه یک بخش بزرگ به نام منابع انسانی دارد، با کمی اغراق بسیار دیر و نسنجیده بود. پاسخ مدیریت شرکت به اتهامات وارده چیزی نبود جز یه چیزی شبیه اینکه «من خبر نداشتم و حالا پیگیری می‌کنیم. الان هم تو دیجی‌کالا یه فرایندی هست که کارکنان می‌تونن سریع این موارد را اطلاع بدند».
لینکی که به نظر در همین ساعات گذشته برای پاسخ مدیرعامل آماده شده بود هم در ادامه پاسخ قرار داده شده بود. تمام کارکنان ارشد و اکانت دیجی‌کالا این توییت را ریتویت و گویا پاسخ کسب و کاری به آن بزرگی همین بود.
مدیر سابق منابع انسانی دیجی‌کالا که این روزها در شرکت علی‌بابا مشغول به کار می‌باشد، در پاسخ به اتهامات وارده، در یک رشته توییت اشاره داشته که «شایعاتی بود» ولی حالا شده دیگه، شما ببخشید و بدونید منم یک زنم ? و تمام تلاشم را داشتم.
اما در این شرایط شرکت‌ها و بخش منابع انسانی شرکت‌ها باید چه کاری انجام بدهند؟
با توجه به اینکه در هر شرکتی ممکن است کارکنان (چه مرد، چه زن) مورد آزار جنسی یا کلامی قرار بگیرند، بهتر است تا پیش از اینکه نام یکی از کارکنانتان وارد این موج توییتری شود و برند‌تان خدشه‌دار گردد به چند مورد توجه داشته باشید:
۱-موضوع مربوط به آزار و‌تعرض جنسی در محیط کار به قدر در میان شرکت‌های بین المللی مهم است که پیش از شروع به همکاری از کارکنان تست روانشناسی (یک سری آزمون‌های شخصیتی و رفتاری که بررسی می‌کند آیا فرد اختلالات روانی خاصی دارد یا خیر) گرفته می‌شود. به نظر بهتر است ما نیز در زمان مصاحبه این مورد را در نظر داشته باشیم تا پیشگیری باشد برای موارد این‌چنینی.
پیش از استخدام با کارفرما یا بخش منابع انسانی پیشین کارمند تماس داشته باشید و علاوه بر سوال در مورد موارد تخصصی به موضوع مربوط به آزارجنسی یا کلامی در محیط کار اشاره کنید و با چشمان باز کارمندانتان را استخدام نمایید.
۲- در همان شروع به کارمند جدید به صورت شفاف توضیح دهید که چه رفتارهای از نظر شرکت مصداق آزار و تعرض جنسی می‌باشد و همچنین توضیحاتی در مورد احترام به حریم خصوصی همکاران به وی ارائه دهید.
۳-- مسیر شکایت از آزارها و تعرض‌های جنسی در محیط کار را برای کارکنان شفاف توضیح دهید. همچینن به کارکنان اطمینان دهید که موضوع به صورت محرمانه و بدون اعلام نام بررسی خواهد شد.
اگر تا به امروز مسیری برای شکایت در شرکت نداشته‌اید، بهتر است این مسیر را تعریف و در تمامی رسانه‌های درون‌سازمانی اعلام کنید. همچنین از کارکنانتان بخواهید اگر موردی تا به امروز وجود داشته به شما اطلاع دهند. ایمیلی برای این مورد به صورت مجزا در نظر بگیرید.
۴- شایعات رو جدی بگیرید. اغلب شایعات از واقعیت‌های ریزی خارج می‌شوند که شاید به همان بزرگی نباشند
که در محیط کار دهان به دهان می‌چرخد، اما قطعا بخشی از واقعیت هستند.
ما ایرانی‌ها یک ضرب‌المثل داریم که «تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیز‌ها»، بنابراین پیش از اینکه چیزک‌ها هویت سازمان‌تان را خدشه‌دار کند، به آن‌ها رسیدگی کنید.
۵- اگر کارمندی شکایتی به نزدتان آورد هرگز به او جملاتی مانند «لباست مناسب کار نیست»، «کمتر به بخش آن‌ها برو»، «چرا زودتر نگفتی؟»، «کمتر باهاش حرف می‌زدی»، «اون که اصلا بخش شما نیست»، «من باهاش صحبت می‌کنم که رعایت کنه» و ... را نگوید. در سکوت با دقت و آرامش به حرف‌ها او گوش کنید. در انتها به او اطمینان دهید که موضوع را خیلی جدی پیگیری می‌کنید و نتیجه را نیز اطلاع خواهید داد.
۶- ممکن است کارکنان از کارفرما یا مدیریت بابت بیان شکایت در این زمینه خجالت بکشند، به همین دلیل بهتر است بخش منابع انسانی فردی را به عنوان مسئول رسیدگی به موارد این‌چنین مشخص کرده و این فرد را نیز به تمامی کارکنان معرفی نمایید. بهتر است این فرد با یک روانشناس در ارتباط باشد تا نحوه برخورد با کارکنان آسیب‌دیده را بداند و با دقت انجام دهد.
اگر بخش منابع انسانی در شرکتتان ندارید، حتما یک فرد را به عنوان مسئول موارد مربوط به منابع انسانی معرفی نمایید تا کارکنان در زمان مواجهه با این چنین شرایطی به آن فرد مراجعه کنند. و این فرد بعد از شنیدن صحبت‌ها، مکتوبات شکایت را در اسرع وقت به مدیرعامل ارائه دهد.
۷- بعد از شنیدن حتی یک مورد آزار جنسی (یا حتی شایعه) بخش منابع انسانی موظف است با چند کارمند دیگر (به ویژه کارکنانی که در ارتباط مستقیم با فرد آزاردهنده هستند) در این مورد صحبت کند و بدون اشاره به شکایت، موضوع گزارش شده را ارزیابی و‌بررسی نماید.
۸-کارمندی که آزار رساند را به صورت رسمی به جلسه‌ی فراخوانده و موضوع را به وی بگوید. پیش از آن توضیح دهید که در حال بررسی شکایت هستید و در تلاش خواهید بود که بدون پیش‌داوری موضوع را ارزیابی نمایید.
۹- بعد از بررسی، نتیجه اگر صحبت کارمند آزاردیده را تایید نمود، با فرد خاطی به شدت و در اسرع وقت برخورد نمایید. در صورت عدم تایید بهتر است علت این گزارش را نیز ارزیابی نمایید.
پیشنهاد می‌شود با یک روانشناس به صورت پاره وقت همکاری داشته باشید و به کارمند آزاردیده در این شرایط کمک کنید که با موضوع بتواند کنار بیاید.
در نظر داشته باشید که ممکن است کارمند آزار رسانده احساسات شما را به بازی بگیرد، بنابراین بهتر است حتما با یک روانشناس پیش از برخورد مشورت داشته باشید.
۱۰- به کارکنان در این مورد آموزش دهید و از آن‌ها بخواهید اگر مواردی این‌چنین برایشان پیش آمده با بخش منابع انسانی در میان بگذارند. به آن‌ها اطمینان دهید که شما (شرکت) از آن‌ها حمایت خواهد کرد.
جای دیجی‌کالا بودیم، چه کار باید می‌کردیم؟
اما برگردیم سر داستان اول، منابع انسانی بزرگ و بیانیه‌ای شل که بیشتر به نظر می‌رسید که صرفا برای کاهش تنش‌ها بوده است. اگر کسب و کار شما جای دیجی‌کالا بود، چه کار می‌کردید؟ Roomvu جای است که کارمند آزاررسان دیجی‌کالا این روزها در آن مشغول به کار بوده، بعد از ادعای وارده، این شرکت به صورت شفاف و کوتاه (در یک توییت) اعلام کرد که با این فرد قطع همکاری کرده و موضوع در حال بررسی می‌باشد.
به صورت کلی شما به عنوان یک کسب و کار نیاز نیست کار بزرگی انجام دهید. آزاردهندگان نیاز دارند بدانن که شما اشتباه را پذیرفته‌اید و رسیدگی خواهید کرد. بهترین کار در این شرایط برای دیجی‌کالا یک عذرخواهی ساده بود. اینکه اشتباه کرده و باید بیشتر دقت می‌کرد و حالا هر کمکی نیاز باشد برای التیام آزاردهندگان خواهد کرد.
شاید البته راه‌های بهتری وجود داشت اما به نظر این راحت‌ترین راه ممکن بود که نیاز به ۲۴ ساعت تفکر و عذاب کشیدن نیز نبود.
بخشی از متن را به کمک محتوای سایت nimoengine نوشتم.
