زعفران یا زرپران گیاهی است که از دیرباز بعنوان گران قیمت ترین ادویه جهان شناخته می شود و ریشه تاریخی این گیاه سرزمین کهن ایران می باشد. قبل از آن که به عوامل موثر در تعیین قیمت زعفران بپردازیم بهتر است نگاهی اجمالی به ساختار این گیاه داشته باشیم.
زعفران گیاهی است که از طریق پیاز زعفران رشد می‌کند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته می‌شود، شروع به رشد می‌کند و یک ساقه(تیج) ایجاد می‌کند که در انتهای آن یک غنچه ایجاد می‌شود. بعد از گلدهی، شما با یک گل بنفش با ۶ گلبرگ زیبا مواجه می‌شوید که از ۳ کلاله قرمز رنگ محافظت می‌کنند. این سه کلاله قرمز همان ماده خوش طعم است که با زحمت فراوان تهیه می‌شود.
در ادامه انواع زعفران خشک شده از ریشه تا سوپر نگین به ترتیب کیفیت ودر نتیجه قیمت فروش آمده است.
زعفران ریشه در حقیقت قسمت انتهایی سفید رنگ متصل به کلاله می باشد. این قسمت دارای خواص کلاله می باشد و تنها قدرت رنگدهی بسیار پایین تر نسبت به کلاله می باشد و از این رو ارزان ترین نوع زعفران می باشد.
2. زعفران دسته یا دختر پیچ (Bunch Saffron)
زعفران دسته (دخترپیچ) رشته‌ای کامل است که قسمت کلاله (قرمز) و خامه (سفید) زعفران را با هم دارد. در این نوع دسته‌بندی، زعفران دست نخورده است و کلاله‌های سه شاخه زعفران از بخش سفیدی زعفران (یا همان خامه زعفران) جدا نشده‌اند. این مدل یکی از زیبا ترین انواع زعفران می باشد هرچند که بدلیل وجود خامه قیمت مقرون به صرفه و ارزانی دارد.
3. زعفران پوشال (Pushal Saffron)
زعفران پوشال، زعفرانی است که دارای کلاله هایی به رنگ قرمز، همراه با 1 تا 3 میلیمتر خامه (ریشه) می باشد.
از آنجاییکه نسبت کلاله به ریشه در این نوع از زعفران دختر پیچ بیشتر استُ قدرت رنگدهی (کروسین) بالاتری دارد هر چند به حدود 160 محدود می باشد. قیمت این زعفران از زعفران دختر پیچ بالاتر و از زعفران نگین و سوپر نگین پایین تر می باشد. زعفران پوشال به دو نوع پوشال قلمدار و پوشال معمولی تقسیم می‌شود. این مدل زعفران براساس درشتی و فرخوردگی کلاله و میزان خامه متصل به آن از ۱ تا ۳ درجه‌بندی می‌شود. به زعفران پوشالی که دارای کلاله‌های ضخیم و صاف، بدون فرخوردگی و دارای خامه (ریشه) کمتری باشد پوشال قلمدار و به زعفران پوشالی که دارای کلاله معمولی و فرخورده با خامه بیشتری است پوشال معمولی می‌گویند
4. زعفران سرگل (Sargol Saffron)
هیچ خبری از سفیدی زعفران(ریشه) در زعفران سرگل دیده نمی‌شود و پراستفاده ترین نوع زعفران می‌باشد. زعفران سرگل درجه‌بندی متفاوتی همچون ممتاز، سر قلم و سرریشه دارد. درجه بندی و قیمت زعفران سرگل، بسته به میزان ضخامت کلاله ها، ریز یا درشت بودن و وجود یا عدم وجود کلاله‌های شکسته متفاوت است.
تشخیص مرغوبیت سرگل کار دشواری است. کیفیت زعفران با دو شاخصه “طول کلاله” و “وجود یا عدم وجود تکه‌های سفید ریشه که با بار مخلوط شده و رنگ قرمز به خود گرفته اند” عیار سنجی شده و از ۱ تا ۳ درجه‌بندی می‌شوند.
5. زعفران نگین (Negin Saffron)
در زعفران نگین فرخوردگی و خمیدگی رشته های زعفران وجود ندارد و سرشاخه‌ها به صورت جدا از هم و تماماً قرمز هستند (برعکس زعفران سرگل که کلاله‌ها دارای شکستگی است). این مدل زعفران رنگدهی وظاهری فوق العاده داشته و بسیار معطر است. همین امر باعث شده که این نوع زعفران ظاهر بهتر و قیمت بالاتری نسبت به زعفران سرگل داشته باشد. مشتریان خارجی بیشتر تمایل به خرید زعفران نگین دارند. زعفران نگین خود به دو نوع سوپر نگین و شبه نگین تقسیم می‌شود.
6. زعفران سوپر نگین (Super Negin Saffron)
در زعفران سوپر نگین درصد سافرانال و کروسین (بیش از 250) بالاترین مقدار خود را دارد و رنگدهی و عطر بسیار بالایی نسبت به انواع دیگر زعفران دارد و از این رو بسیار مورد پسند بازارهای صادراتی است و بالاترین قیمت را نسبت به سایر انواع زعفران به خود اختصاص داده است. در واقع زعفران سوپر نگین همان زعفران نگین است اما با استفاده از دستگاه های خشک کن زعفران استاندارد فرآوری شده است و بدین ترتیب تحت فشار و بدون هیچ گونه فرخوردگی خشکانده شده است. این مدل خشکاندن ارزش افزوده 2 تا 4 میلیون تومانی در هر کیلوگرم زعفران را به ارمغان می آورد.
به طور خلاصه انواع زعفران در تصویر زیر نمایش داده شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر به وبسایت ما به نشانی www.farakartoos.ir مراجعه فرمایید.
