به قلم سید مجتبی میرسلیمانی، ورودی ۴۰۱ کارشناسی مهندسی کامپیوتر صنعتی اصفهان
بازنگریشده توسط پارسا شیرکوند، ورودی ۴۰۲ کارشناسی مهندسی کامپیوتر صنعتی اصفهان
احتمالا تا به حال درباره بلاکچینها شنیدی، خوندی یا کمی آموزش دیدی؟ بلاکچین زنجیرهای از بلوکهاست که به وسیله توابع هشینگ به هم متصلاند. استفاده گسترده از بلاکچینها در حوزههای مالی و اقتصادی باعث شده که ذهنیت اکثر افراد تنها بر روی این بعد از کاربردهای بلاکچین متمرکز بشه که کمی باعث ناامیدیه - بیشتر واسه اونایی که دارن توی این راه زحمت میکشن!
اگه بخوایم با کاربردهای جذاب این تکنولوژی در دیگر حوزهها آشنا بشیم، قبل از هرچیز باید از ویژگیها و نقاط قوت بلاکچین سر در بیاریم و اینطوری شاید خودمون هم تونستیم کاربرد جدیدی از اون رو پیدا کنیم!
اگه به تاریخ خوب نگاه کنی، حتی نزدیک به دوران خودمون، میبینی بخش بزرگی از مشکلات مردم بر سر اجماع روی یک موضوع یا همون اعتماد بوده؛ حتی اگه یک نفر هم به عنوان فردی مورد اطمینان روی عملکرد و اتفاقات نظارت میکرد نمیشد صد درصد روی درستی نتیجه و قضاوت درست اون فرد حساب باز کرد. رایگیری و انتخابات یکی از مهمترین موضوعاتیه که نیاز به نظارت و اعتماد داره و به صورت مستقیم روی زندگیمون تاثیر میذاره؛ حتی واسطهگری در یک قرارداد هم از چنین قاعدهای مستثنا نیست یعنی فردی مورد اطمینان هردو طرف که روی صحت و سُقم معاهده نظارت کنه.
این مشکل خیلی راحت به وسیله تکنولوژی بلاکچین قابل حله. بیتکوین که الان به عنوان ارزشمندترین رمزارز دنیا شناخته میشه با هدف اصلی حذف واسطه یا همون نفر سوم قرارداد ساخته شد. مکانیزمی که بلاکچین بیتکوین برای نظارت بر روند ثبت اطلاعات در بلوکها به کار میبره با اصطلاح «اثبات کار» (Proof of Work) شناخته میشه که به گفته خود ساتوشی -خالق بیت کوین- به این موضوع تاکید میکنه:
“The problem with this solution is that it requires all the nodes to be honest. If the majority were based on one-IP-address-one-vote, it could be subverted by anyone able to allocate many IPs. Proof-of-work is essentially one-CPU-one-vote.”
ترجمه ساده:
اگه بخوایم به هر نفر یک حق رأی بدیم (مثلاً بر اساس IP)، یه نفر میتونه با هزار تا IP تقلب کنه. پس من (ساتوشی) میگم که قدرت رأی باید بر اساس توان محاسباتی باشه، یعنی هر واحد پردازش(CPU) = یک رأی. این میشه مکانیزم "اثبات کار" (Proof of Work).
علاوه بر این، بلاکچین، چند ویژگی عالی داره که باعث میشه ما بخوایم از اون برای ذخیرهسازی اطلاعاتمون استفاده کنیم. کاغذ، پایگاههای داده دیجیتالی و روشهای دیگر ذخیره اطلاعات هرکدوم ضعف مختص خودشون رو دارن؛ مثلا اطلاعاتی که به عنوان سند روی کاغذ نوشته میشه قابلیت جعل داره یا اطلاعاتی که روی پایگاههای داده و سرورها ذخیره میشه امکان داره از بین برن و چون به صورت متمرکز هستن با آتش سوزی سرور، اطلاعات بسیاری هم به راحتی دود میشه و میره هوا! در بلاکچین ما از روش اجماع 50%+1 استفاده میکنیم یعنی اگه اطلاعاتی بخواد ذخیره بشه باید 50% اکوسیستم فعال روی بلاکچین به علاوه یک نفر، اون رو نظارت و تایید کنن که با وجود تعداد میلیونی -و حتی میلیاردی- افراد فعال در یک اکوسیستم بلاکچینی، این اتفاق به نوعی کاملا امکانناپذیر خواهد بود. همچنین بلاکچین لحظه به لحظه داره توسط میلیونها نفر نظارت و روی میلیونها سیستم ذخیره میشه و این ویژگی نویدبخش اینه که با از بین رفتن یک سرور و یک سیستم هیچ اطلاعاتی از بین نمیره و نابود نمیشه. امروزه میبینیم که اطلاعات بسیار حساس و گسترده شرکتها، بیمارستانها، دانشگاهها و دولتها کمکم روی بلاکچینها نوشته و ذخیره میشن که از جعل و نابودی اونها جلوگیری بشه. برای مثال MIT (مؤسسه فناوری ماساچوست) از سال ۲۰۱۷ شروع کرد به صدور مدارک تحصیلی دیجیتال روی بلاکچین. این پروژه با همکاری یه شرکت به نام «Machine Learning» و با استفاده از چارچوبی به نام «Blockcerts» انجام شد. یا در مثالی دیگه پروژهای به نام «MedRec» است که توسط «MIT Media Lab» در سال ۲۰۱۶ راهاندازی شد و در اون از بلاکچین برای ذخیره و مدیریت اطلاعات پزشکی بیماران استفاده میکردن.
موضوع مالکیت بر آثار یا همون قانون کپیرایت هم یکی از مسائلیه که با وجود بلاکچینها حل میشه. این تکنولوژی با ورودش به دنیای هنر نحوه مالکیت و تایید اصالت آثار هنری دیجیتال رو به کل تغییر داده. «NFTها» یا همون توکنهای غیرقابل تعویض توکنهایی هستن که هیچ دو توکن از اونها با دیگری برابر نیست بر خلاف توکنهای عادی مثل رمزارزها که هرواحد اون با واحد دیگه برابره -مثل هر واحد بیت کوین که برابر هر واحد دیگه از اونه. این ویژگی باعث میشود که NFTها برای نشان دادن مالکیت بر داراییهای دیجیتال مانند آثار هنری، ویدئوها، موسیقی، و انواع فایلهای دیگه بسیار مناسب باشن.
این ویژگیها، نقاط قوت و کاربردهایی از تکنولوژی بلاکچین که بهشون اشاره شد تنها بخشی از حوزههاییه که بلاکچین در اونها ورود کرده و باعث یه انقلاب شده. بلاکچین همچنین در زمینههایی مثل زنجیره تامین کالا، آموزش و بسیاری زمینههای دیگه ورود کرده که تحقیق درباره این موارد خالی از لطف نیست. اگه در فکر تاسیس یه کسبوکار و یا استارتاپ در آینده هستی حتما حواست به استفاده از بلاکچین در کسبوکارت هم باشه.
نشریه فرامتن رو در پلتفرمهای مختلف دنبال کنید :)
