دسته بندی انواع پمپ آب؛ از پمپ دینامیکی تا جابجایی مثبت
لازم به گفتن نیست که تنوع محصولات پمپ آب در بازار بسیار زیاد است و برای شناخت بهترین پمپ، نیاز است یک دید کلی داشته باشید. بهترین راه؛ شناخت ماهیت و نحوه عملکرد پمپ و دسته بندی آن ها بر این اساس است. دو رویکرد در عملکرد انواع پمپ ها وجود دارد که در صورتی که آن را درک کنید، شناخت انواع پمپ آب و مقایسه عملکرد آن ها، بسیار ساده تر خواهد بود. تصویر زیر را با دقت مشاهده کنید؛ در این تصویر تمام تلاش خود را به کار برده ایم تا بتوانیم یک دسته بندی کامل و جامل برای انواع پمپ آب را نمایش دهیم.
انتقال مایعات یا آب از مکانی به مکان دیگر، مانند پمپاژ آب از طبقه همکف به طبقه 20 یک ساختمان را انواع پمپ آب انجام می دهد. به دلیل اهمیت استفاده از پمپ در مکان ها و شرایط مختلف، مهندسان انواع پمپ های شناور، برقی، دستی، بادی و... را طراحی کرده اند.
برای سادگی در شناخت پمپ و نحوه دسته بندی انواع آن به جهت انتخاب بهترین نوع پمپ آب، یک ایده بسیار عالی داریم. همه ی انواع پمپ آب را می توان در دو رویکرد دسته بندی کرد؛
رویکرد اول: پمپ هایی که با ایجاد فشار و انتقال نیرو، دو فضای انبساطی و انقباضی در محفظه ورودی و خروجی پمپ ایجاد می کنند و آب را از ناحیه کم فشار مکش و در ناحیه پر فشار دهش می کنند. به این پمپ ها، پمپ جابجایی مثبت می گویند. به این صورت که نیروی محرکه ی الکتروموتور، باعث ایجاد یک حرکت رفت و برگشتی یا حرکت چرخ دنده ایی می شود.
انواع پمپ های جابجایی مثبت، شامل موارد زیر است:
پمپ پیستونی
پمپ دنده ایی
پمپ دیافراگمی
پمپ لوب
پمپ پریستالتیک یا غلتکی
رویکرد دوم: پمپ هایی که از طریق نیروی گریز از مرکز یا چرخش شافت و پروانه به صورت پیوسته، باعث پمپاژ آب می شوند. به این نوع پمپ ها، پمپ دینامیکی یا میگویند. به این صورت که چرخش سریع پروانه فشار قسمت ورودی آب را کم می کند و آب به داخل پمپ مکش می شود و در این فرایند آب از طریق پروانه به سمت خروجی پمپ پرت می شود؛ این جریان باعث می شود محفظه پمپ در قسمت خروجی دچار افزایش فشار شدید شده و آب را به سیستم آبرسانی پمپاژ کند.
انواع پمپ های دینامیکی که با نیروی گریز از مرکز کار می کنند، شامل موارد زیر است:
پمپ سانتریفیوژ
پمپ های محیطی یا توربینی
پمپ های خاص
پمپ شناور گریز از مرکز
پمپ محوری با پروانه باز
پمپ آتش نشانی
مقایسه عملکرد انواع پمپ آب با تصویر
ساختار و عملکرد انواع پمپ آب را می توانیم از تعریف هریک دریابیم؛ در نتیجه در ادامه انواع پمپ را معرفی می کنیم تا بتوانید تفاوت و عملکرد هر یک را درک کرده و در خرید بهترین پمپ آب نیز کاملا حرفه ایی عمل کنید.
انواع پمپ آب جابجایی مثبت با عملکرد متفاوت
پمپ پیستونی: این نوع پمپ از انواع پمپ رفت و برگشتی است؛ یعنی با وارد کردن ضربه از طریق پیستون، یک حالت مکش در ورودی و دهش در خروجی ایجاد می کند. پیستون و دیافراگم اجزای اصلی این نوع پمپ می باشند. پیستون به سمت خروجی حرکت می کند و یک فضای خلا مانند در ورودی پمپ ایجاد می شود که باعث مکش آب از طریق شیر یک طرفه به داخل پمپ می شود. سپس پیستون در حالت برگشت به سمت ورودی برمی گردد و آب را به محفظه خروجی پمپ انتقال می دهد. حال با حرکت رفت بعدی پمپ، آب با فشار بالا به خروجی پمپ تزریق می شود. پمپ پیستونی به عنوان پمپ صنعتی شناخته می شود. در پمپ پیستونی فشار آب بالا و دبی پایین است به همین دلیل از بهترین انواع پمپ در موتور های هیدرولیک، پمپ کولر اتومبیل، آب پاش فشار قوی و پمپ کارواش می باشد. از محبوب ترین انواع پمپ پیستونی؛ فورس، محوری، شعاعی و لیفت را می توان نام برد.
پمپ دنده ایی: پمپ دنده ایی با حرکت چرخ دنده ها کار می کند و می تواند آب را با فشار بالایی پمپاژ کند که به آن پمپ غلیظ کش نیز گفته می شود. قدرت بالای این هیدرو پمپ ها باعث محبوبیت آنها در پمپاژ انواع سیالات غلیظ و رقیق شده است. از این نوع پمپ آب در کارخانه ها و صنایع مختلف مانند انتقال قیر، آسفالت، شکلات، چسب، آب گل آلود، آب تمیز، سوخت، روغن و ... استفاده می شود.
پمپ های دنده ایی در انواع خارجی و داخلی شناخته می شوند که در پمپ دنده خارجی؛ دور پمپ قابل تنظیم است و در فعالیت های صنعتی حساس، انتخاب بهتری خواهد بود.
پمپ دیافراگمی: به عنوان پمپ آب صنعتی در انتقال سیالات حساس با قابلیت اشتعال، از این نوع پمپ ها استفاده می شود. عدم نیاز به هواگیری و قابلیت ضد انفجاری ای پمپ، دلیل استفاده صنعتی آن می باشد. حرکت رفت و برگشتی دیافراگم، مانند پمپ پیستونی، باعث کاهش فشار در سمت ورودی و افزایش فشار در سمت خروجی پمپ می شود. از محبوب ترین انواع پمپ آب دیافراگمی؛ دیافراگم بادی، دستی، فشرده و الکتریکی می باشند. محبوبیت این پمپ از جهت داشتن حداقل نشتی، توانایی پمپاژ سیالات با ویسکوزیته بالا و امنیت بالای فعالیت در مکان های حساس صنعتی می باشد.
پمپ لوب: این نوع پمپ به صورت چرخشی مانند پمپ دنده ایی عمل می کند، اما هیچ تماسی بین دو روتور و همچنین روتور و محفظه وجود ندارد. به همین دلیل این پمپ را در دسته پمپ های بهداشتی یا هایژنیک جای می دهند. حداقل تماس و تاثیر این پمپ روی سیالات، باعث استفاده از این نوع پمپ در صنعت داروسازی، سوس سازی، ماست سازی، رزین، شوینده ها و انتقال انواع مواد غذایی مایع شده است. دلیل دیگر بهداشتی بودن انواع پمپ لوب، قابلیت تمیز کردن، شستشوی و استریل آنها در محل نصب می باشد. این پمپ می تواند دبی بالایی تا سقف 150 متر مکعب در ساعت را پوشش دهد و با نام های پمپ گوشواره ایی یا قلوه ایی نیز شناخته می شود.
پمپ پریستالتیک یا غلتکی: ویژگی این پمپ؛ عدم تماس اجزای آن با سیالات است که کاربرد آن را برای سیالات با خورندگی بالا و حساس عالی می کند. آب و سیالات از طریق تیوب یا مسیر شلنگ مانند منتقل می شود و چرخ دنده های غلتک مانند روی شلنگ حرکت کرده و آب را به سمت خروجی هدایت می کنند. دقیقا مانند زمانی که خمیر دندان کف محفظه را با انگشتان به جلو هل می دهید. انواع پمپ های جابجایی مثبت پریستالتیک با توجه به نوع سیالات، جنس بدنه و متریال شلنگ، متفاوت می باشند. البته عملکرد این نوع پمپ در همه ی آنها یکسان است. محبوب ترین پمپ های غلتکی شامل شلنگی، خارج از مرکز 360 درجه و تیوبی هستند.
انواع پمپ آب دینامیکی با عملکرد متفاوت
پمپ سانتریفیوژ: محبوب ترین و پرکاربردترین نوع پمپ دینامیکی، پمپ سانتریفیوژ است. انتقال نیروی محرکه الکتروموتور جهت چرخش پروانه پمپ و پمپاژ آب با فشار بالا، عملکرد کلی این نوع پمپ است. برای استفاده ها خانگی جهت افزایش فشار آب، بهترین گزینه خرید پمپ سانتریفیوژ است. از بهترین انواع پمپ سانتریفیوژ می توان به پمپ های سانتریفیوژ شعاعی، محوری و مختلط را نام برد. البته پمپ های سانتریفیوژ را بر اساس تعداد طبقات (تعداد پروانه) و باز، بسته یا نیمه باز بودن پروانه نیز دسته بندی می کنند که سیالات را با نیروی گریز از مرکز منتقل می کنند.
پمپ های محیطی یا توربینی: ساختار پمپ محیطی به صورتی است که هر دو ویژگی فشار پمپاژ بالا در پمپ جابجایی مثبت و انعطاف پذیری عملکرد در پمپ گریز از مرکز را دارد. عموما تفاوت بین انواع پمپ های دینامیکی، در تفاوت پروانه آنها است.
پمپ محوری با پروانه باز: پمپ های محوری برای مصارفی که دبی بیشتری نیاز باش استفاده می شود. اما پمپ های جریان شعاعی می توانند فشار آب بیشتری را ایجاد کنند. در پمپ های پروانه باز، پره های مستقیم روی شفت نصب شده اند و دیواره ایی دور لبه ها وجود ندارد و از پروانه بسته و نیمه باز ضعیف تر است. اما مزیت آنها سادگی ساختار، تعمیر و نصب آسان می باشد. در پمپ های کوچک و موارد پمپاژ آب با ناخالصی بالا، از این نوع پمپ استفاده می شود.
از دیگر انواع پمپ آب دینامیکی که نیاز به تعریف شدن ندارند، شامل، پمپ های خاص، پمپ شناور گریز از مرکز و پمپ آتش نشانی می باشد.
ارتباط پمپ و بوستر پمپ؛ آیا بوستر پمپ زیر مجموعه انواع پمپ است؟!
برخی بوستر پمپ را جزئی از انواع پمپ آب می دانند، اما بوستر پمپ با پمپ آبرسانی معمولی متفاوت است. البته عملکرد آنها و کاربرد آن ها تفاوت زیادی ندارد و از هر دوی آن ها به عنوان تجهیزات آبرسانی استفاده می شود. عموما بوستر پمپ های می توانند مجموعه ایی از چند پمپ، الکتروموتور، منبع تحت فشار و تابلو برق باشند که برای آبرسانی آپارتمان ها و ساختمان های غول پیکر استفاده می شوند.
یک پمپ تقویت کننده فشار و جریان آب یا بوستر پمپ (water booster pump)، فشار آب را به سطح مطلوبی می رساند. بوستر پمپ آبرسانی، فشار آب را برای انتقال از مخزن ذخیره (معمولا سیستم های تامین آب شهری) به کل سیستم خانگی، تاسیسات صنعتی و یا اطفاء حریق، فراهم می کند بوستر پمپ در دو نوع دور ثابت و دور متغیر عرضه می شود. بوستر پمپ خانگی باید از نوع دو متغیر باشد تا بتواند در صورت استفاده زیاد، دبی بیشتر و با استفاده کمتر آب، دبی کمتری پمپاژ کند. بوستر پمپ دور ثابت عموما در کارواش یا تامین آب اطفاء حریق (بوستر پمپ آتش نشانی)، که به پمپاژ آب با دبی و فشار ثابت نیاز دارند، استفاده می شود. ادامه مطلب
