ویرگول
ورودثبت نام
Farhad Arkani
Farhad Arkaniمهندس عمران؛ پادکست «خوانش کتاب برای انسان خردمند»؛ نویسنده‌ی علمی/تخیلی؛ مترجم و ویراستار؛ گوینده و تهیه‌کننده رادیو در سال‌های دور! عاشق موسیقی، سینما، اخترفیزیک، اتیمولوژی، زبان‌شناسی و...
Farhad Arkani
Farhad Arkani
خواندن ۱ دقیقه·۷ سال پیش

اشتباهات رایج باسوادها (9): آب‌کشی از چند اصطلاحِ آب‌نکشیده!


گاهی مردم دوست دارند از اصطلاحاتی استفاده کنند که شاید فقط یک‌بار از جایی شنیده‌اند؛ نه نحوه‌ی نگارش آن را دیده‌اند و نه از معنای آن اطلاعی دارند... (خب دوست دارن دیگه!)
سه تا از آن‌هایی که در سال‌های اخیر زیاد شنیده‌ایم و می‌شنویم:

· ضِرسِ قاطع:

ضرس واژه‌ای عربی و به معنای دندان آسیاست.
ضرس قاطع یعنی دندانِ قاطع، یا دندانِ بُرّنده و تیز؛ (چیزی شبیه به اصطلاح «جواب دندان‌شکن»)
پس «به ضرس قاطع» یعنی از روی یقین و با کمال اطمینان.

· اِن‌قُلت:

و نه اِنقورت!
این نیز ترکیبی عربی است به معنای «اگر بگویی» و اصطلاحاً یعنی «اگر اشکال‌تراشی کنی» و «حرفی روی حرفم بیاوری» و به طور کلی بیان اشکال و ایراد بر مطلب و سخنی است که مطرح شده است.

· از حَیّزِ انتفاع ساقط شدن:

این یکی را تا دلتان بخواهد هم اشتباه می‌نویسند و هم اشتباه می‌خوانند!
ده‌ها نمونه از اشتباه‌نویسیِ این اصطلاحِ عربیِ آب‌نکشیده در مطبوعات و رسانه‌ها موجود است که می‌توانید با یک جستجوی گوگلی بیابید؛ به ویژه این شکلِ آن: از حِیضِ انتفاع...!

نخست این که «حِیض»، «حایض» و «استحاضه» همگی واژه‌هایی مربوط به عادت ماهیانه‌ی بانوان‌اند.
دوم این‌که خوانشِ این واژه «حَ ی یِ ز» (Hayyez) است هم‌خانواده با واژه‌ی «حایز» که حتماً در ترکیب «حایز اهمیت» بارها دیده‌اید.

حَیِّز در عربی به معنای مکان یا وضعیت است.
«حیّز انتفاع» یعنی وضعیتِ سوددهی، نفع داشتن.
و طبعاً ساقط شدن از این وضعیت، یعنی دیگر اثر یا سود یا کارایی‌ نداشتن.

به همین سادگی!
اما اصلاً چه بهتر که از این اصطلاحاتِ صدتا‌یه‌غازِ آب‌نکشیده‌ استفاده نکنیم و عطایشان را به لقایشان ببخشیم...
واقعاً بهتر نیست؟







منبع: http://Lahzeakhar.com

اشتباهاصطلاحزبان فارسیعربی
۱۱۶
۲۸
Farhad Arkani
Farhad Arkani
مهندس عمران؛ پادکست «خوانش کتاب برای انسان خردمند»؛ نویسنده‌ی علمی/تخیلی؛ مترجم و ویراستار؛ گوینده و تهیه‌کننده رادیو در سال‌های دور! عاشق موسیقی، سینما، اخترفیزیک، اتیمولوژی، زبان‌شناسی و...
پویه‌ی پایای پارسی
پویه‌ی پایای پارسی
در پویه‌ی پایای پارسی (برگرفته از نام کتابی به قلم دکتر میرجلال‌الذین کزّازی) از زبان پارسی سخن می‌رانیم و آن چه این دُرِ دریای دَری را در خور است.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید