مایکروسافت نسخه نهایی دات‌نت ۹ را در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ منتشر کرد. این نسخه با تمرکز بر بهبود توسعه برنامه‌های مبتنی بر ابر، پشتیبانی از هوش مصنوعی و افزایش بهره‌وری معرفی شده است. دات‌نت ۹ ویژگی‌های مهمی برای پردازش داده‌ها و توسعه مدل‌های یادگیری ماشینی ارائه می‌دهد. یکی از این ویژگی‌ها، بهبود کتابخانه System.Numerics.Tensors است که انواع جدید را برای محاسبات چندبُعدی و بهینه‌سازی پردازش داده‌های پیچیده فراهم می‌کند.
از دیگر تغییرات مهم این نسخه، بهبودهایی در ASP.NET Core و .NET MAUI است. در ASP.NET Core ویژگی‌های جدیدی مانند نسخه‌بندی خودکار فایل‌های ایستا، قالب‌های جدید برای برنامه‌های Blazor، و پشتیبانی قوی‌تر از کامپایل زمان اجرا اضافه شده‌اند. این تغییرات باعث افزایش امنیت و کارایی برنامه‌ها شده است. همچنین، .NET MAUI در نسخه ۹ از کارایی بالاتری برخوردار است و کنترل‌های جدیدی برای توسعه برنامه‌های موبایل و دسکتاپ ارائه می‌دهد.
همچنین نسخه جدید C# 13 به همراه دات‌نت ۹ منتشر شده که قابلیت‌هایی جدید مانند ویژگی‌های جدید در مدیریت حافظه و بهینه‌سازی کارایی را به زبان C# اضافه می‌کند و توسعه‌دهندگان را در توسعه برنامه‌های سریع‌تر و بهینه‌تر یاری می‌دهد.
در نسخه‌ی جدید دات‌نت ۹، مایکروسافت قابلیت‌های متنوعی برای توسعه‌دهندگان فراهم کرده که در چندین بخش مهم از جمله توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی، وب، اپلیکیشن‌های موبایل و دسکتاپ، و بهبود کارایی و امنیت، به چشم می‌خورد. در ادامه برخی از این ویژگی‌ها را توضیح می‌دهم:
دات‌نت ۹ امکانات قدرتمندی برای توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی فراهم کرده است. یکی از مهم‌ترین تغییرات، بهبود در پکیج System.Numerics.Tensors است که از انواع جدید مانند TensorPrimitives و Tensor<T> پشتیبانی می‌کند. این ویژگی‌ها عملیات محاسباتی پیچیده را ساده و سریع می‌کنند و امکان استفاده بهینه از SIMD برای پردازش‌های سنگین را فراهم می‌آورند.
در همین راستا، نسخه‌ی جدید ML.NET (ورژن ۴) نیز بهبودهایی همچون پشتیبانی بهتر از مدل‌های ONNX، قابلیت‌های جدید در مدیریت داده‌ها و پیش‌پردازش متن (مانند tokenizerها)، و همچنین پشتیبانی از مدل‌های کدجنریشن و پردازش زبان طبیعی را شامل می‌شود. این ابزار به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا مدل‌های یادگیری ماشینی سفارشی را به راحتی در برنامه‌های دات‌نت پیاده‌سازی کنند.
در ASP.NET Core، ویژگی‌های جدیدی به منظور بهبود کارایی و امنیت اضافه شده‌اند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به بهبود نسخه‌بندی خودکار فایل‌های استاتیک مانند JavaScript و CSS، پشتیبانی از کامپایل از پیش (Ahead-of-Time Compilation)، و بهینه‌سازی استفاده از حافظه و زمان شروع برنامه‌ها اشاره کرد. همچنین، Blazor که چارچوب محبوب دات‌نت برای توسعه وب است، اکنون قالب‌های جدیدی برای برنامه‌های هیبرید و وب و ویژگی‌های دیگری مانند مدیریت بهتر رندر کامپوننت‌ها و تجربه بهتر در اتصال مجدد به سرور دارد.
ا .NET MAUI که برای توسعه اپلیکیشن‌های چندسکویی (cross-platform) به‌کار می‌رود، در نسخه‌ی ۹ بهینه‌سازی‌های قابل توجهی داشته است. این تغییرات شامل بهبود در کنترل‌های موجود، اضافه‌شدن کنترل‌های جدید مانند TitleBar برای دسکتاپ، و HybridWebView برای نمایش محتوای جاوا اسکریپت است. همچنین ویژگی Native AOT و trimming، که به کاهش حجم برنامه‌ها و افزایش سرعت شروع آنها کمک می‌کند، نیز در MAUI بهبود یافته‌اند.
در Entity Framework Core، دات‌نت ۹ پشتیبانی بهتری از بانک‌های اطلاعاتی مانند Azure Cosmos DB برای NoSQL و AOT Compilation فراهم کرده است. این تغییرات باعث می‌شوند که برنامه‌های دات‌نت با عملکرد بهتری از پایگاه‌های داده استفاده کنند و انعطاف‌پذیری بیشتری در کار با داده‌های پیچیده داشته باشند.
همزمان با دات‌نت ۹، نسخه جدیدی از زبان C# یعنی C# 13 منتشر شده که امکانات جدیدی مانند بهبودهای در مدیریت حافظه و سینتکس برای ایجاد کدهای بهینه‌تر ارائه می‌دهد. این نسخه تلاش می‌کند کدهای امن‌تر و بهینه‌تری تولید کند که به کاهش خطاهای احتمالی کمک می‌کند.
این تغییرات همگی در جهت بهبود تجربه کاربری توسعه‌دهندگان، افزایش کارایی، و ایجاد محیطی امن‌تر و بهینه‌تر برای توسعه اپلیکیشن‌ها صورت گرفته‌اند و نشان‌دهنده تمرکز مایکروسافت بر ارائه ابزارهای مدرن برای توسعه‌ی اپلیکیشن‌های هوشمند و مبتنی بر ابر است.
