مقدمهٔ من.
راستش من خودم آدم فنی‌ای نیستم و اطلاعات فنی هم ندارم اصلا. اما برام جالبه که بدونم چه خبره و این روزا هم که همه جا پرتر شده از ابزار و تکنولوژی‌هایی که داره دنیای آینده رو بازتعریف می‌کنه.
NFT، Defi، Metaverse، Web3، به همراه کوفت و زهر مار! که همه‌شون خیلی سریع‌تر از توانایی یادگیری من دارن میرن جلو و فرصت نمیشه که حتی در مورد همه‌شون خوند!
امروز یه مقاله‌ای توی مدیوم می‌خوندم که داره تلاش می‌کنه که وب۳ رو به یه بچهٔ دوازده ساله یاد بده (چیزی مشابه شرایط خود من!) برای همین گفتم حالا که دارم می‌خونمش، ترجمه‌ش رو هم اینجا بذارم، بلکه برای کسای دیگه‌ای هم مفید باشه.
مقدمهٔ نویسنده.
توی اینستاگرام که می‌ری می‌بینی یه عالمه پست در مورد وب 3 منتشر شده، کلاب‌هاوس رو باز می‌کنی می‌بینی دارن در مورد Web3 حرف می‌زنن، می‌ری توی توئیتر احوال حسین شنبه‌زاده رو پیگیری کنی باز می‌بینی که کلی پست در مورد Web3 نوشته شده. این وب۳ مستقل از این که آپدیت وب۲ هست، چه ویژگی دیگه‌ای داره؟
وب۲ نسخهٔ سادهٔ اینترنت فعلی هستش که با اساسا متمرکزه (Centralized) و با خوندن و نوشتن سر و کار داره. حالا که بحث وب۳ انقدر داغ شده خوبه که یه کمی عمیق‌تر بریم و ببینیم که در مورد چی داریم حرف می‌زنیم.
از اونجایی که جامعه‌ٔ امروزی ما داره با رمزارزها و NFTها و تکنولوژی‌های غیرمتمرکز رشد می‌کنه، لازمه که در مورد اون‌ها بیشتر بدونیم و در راسشون باید به نقش بیت‌کوین در این پرش ارتفاع تکنولوژیک اشاره کنیم.
کریس دیکسون و پکی مک کورمیک توی مقاله‌ای در اکونومیست گفته‌ن که:
به دلیل موفقیت بیت کوین، ارز دیجیتال پیشگامی که در سال 2008 راه اندازی شد، بسیاری از مردم بلاک‌چین را عمدتاً با مسائل پولی و مالی مرتبط می‌دانند. اما کاربردهای بلاک‌چین بسیار گسترده‌تر است.
اما بلاک‌چین به زبان ساده چیه؟
همونجوری که متوجه شدید، این یه توانایی قدرتمنده. با این راهکار اطلاعات رو میشه بدون دستکاری و به طز قابل اعتمادی نگهداری و ذخیره‌سازی کرد. کنترل شبکه در دست همهٔ کاربرهاست و عملا هیچ فردی با دسترسی خاص امکان تغییر اطلاعات یا دستکاری پایگاه داده مرکزی رو نداره.
در دههٔ اخیر شاهد رشدهای چشم‌گیرتر این تکنولوژی خواهیم بود به طوری که برنامه‌های کاربردی بسیار کاراتری رو نسبت به قبل در اختیار جامعه خواهیم دید. انیشتین یه زمانی یه حرف خیلی خوبی زده بود:
اگه نمی‌تونی چیزی رو به سادگی توضیح بدی ینی نتونستی به خوبی درکش کنی
بخش زیادی از یادگیری در واقع اینه که بتونی خیلی ساده برای بقیه توضیحش بدی.
در این مقاله تمام تلاشم رو می‌کنم که Web3 رو به ساده‌ترین شکل ممکن براتون توضیح بدم. فرض من اینه که شما یه بچهٔ ۱۲ ساله هستید و این کار من رو برای توضیح دادن خیلی سخت‌تر می‌کنه.
نکات کلیدی در مورد وب۳.
به طور خلاصه، Web3 یک وب غیرمتمرکزه و برخلاف Web2 که سرورها رو روی چند تا سرور متمرکز اجرا می‌کنه، سرورها رو روی بلاک‌چینی (زنجیره‌های بلوکی) اجرا می‌کنه که توسط شبکه‌های P2P هدایت می‌شن.
مراحل تکاملی
قبل از اینکه بریم و ببینیم که Web3 چیه خوبه که یه مروری به Web1 داشته باشیم.
وب۱ که از دههٔ ۹۰ تا اواسط دههٔ ۲۰۰۰ منتشر شد، اینترنت یک بعدیه. در اون زمان، وب‌سایت‌ها فقط یک عملکرد داشتن که نمایش فهرستی از اطلاعات بود. بنابراین، کاری که می‌شد باهاش کرد این بود که «بخونیمشون»، نه پستی می‌شد گذاشت، نه اشتراک‌گذاری‌ای وجود داشت و نه هیچ تعاملی با افراد دیگه.
پس، وب۱ عصر خوندن رو برای ما آغاز کرد.
وب۲ که از اواسط دههٔ ۲۰۰۰ تا اواخر دههٔ ۲۰۱۰ منتشر شد، اینترنت دو بعدیه. وب سایت‌هایی مثل فیس‌بوک، اینستاگرام و اسنپ چت عملکردهای متنوعی دارن که بر خوندن اطلاعات از پلتفرمشون، میشه محتوای خودمون رو هم توی اون‌ها پست کنیم تا سایر کاربرا هم بتونن اون رو بخونن و برعکس!
وب۲، عصر ما رو به سمت عصر خوندن و نوشتن سوق داد.
وب۳ که از اوایل دههٔ ۲۰۲۰ تا دهه‌های آینده در حال انتشاره، اینترنتیه که نه تنها سه بعدیه بلکه به طور بالقوه‌ای چند بعدیه. برای مثال به ایدهٔ متاورس فیس‌بوک فکر کنید.
برای نمونه‌ٔ این تکنولوژی‌ها میشه به NFT و ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین و دوج‌کوین اشاره کرد. توجه داشته باشیدکه ستون فقرات وب۳ تمرکززداییه. و این به اون معناست که پول متمرکز کنونی در اون دنیا وجود نخواهد داشت. برای این که بهتر متوجه داستان بشیم می‌تونیم به بانک‌های جدیدی که دارن خدمات ارائه می‌دن فک کنیم. با ظهور وب۳، نیازی به بانک به ممعنای سنتی وجود ندارد و خود کاربرها به صورت دسته‌جمعی مفهوم بانک رو توسعه می‌دن.
وب۳، عصر خوندن، نوشتن و مالکیت رو ایجاد کرد.
چرا Web3 قدرتمند است؟
خب، بیایید بگیم که وب۳، قدرت رو از موسسات می‌گیره و میده به مردم. دیگه نمیشه گول خورد و مورد سرقت قرار گرفت. برای همین این روزها مفهوم وب۳ بیشتر از این که تکنولوژیک باشه، فلسفی و سیاسی‌ه. این یعنی قدرت وب۳ برای متحول کردن جهان زیاده و اگر از اون به درستی استفاده بشه، حتما اتفاق میفته.
این روزها از وب۳ برای ساخت برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز قدرتمند استفاده میشه. این برنامه‌ها واسطه و دلال‌ها رو از صنایع بزرگ حذف می‌کنه. برای مثال میشه به استفاده و گسترش کارگزاری‌های غیرمتمرکز به جای کارگزاری‌های متمرکز بورسی اشاره کرد. هیچ پروژهٰ کوچیکی وجود نداره. برنامه‌های غیرمتمرکز در حوزه‌هایی از ماشین‌سواری اشتراکی گرفته تا خرید و اخبار و موسیقی آنلاین و املاک و مستغلات و تجارت انرژی و بسیاری موارد دیگه رو پوشش می‌دن.
کریس دیکسون و پکی مک کورمیک همچنین گفته‌ن که سال آینده نشون می‌شده که بلاک‌چین‌ها می‌تونن از برنامه‌های کاربردی فراتر برن و وارد حیطه‌های غیر پولی و مالی هم بشن یا نه؟ در سال ۲۰۲۲، انحصارهای بزرگ فناوری در اینترنت توسط خدمات غیرمتمرکز از بین خواهند رفت. اقتصاد دیجیتالی نوآوران، فن‌آوران و شرکت‌های کوچیک با مجموعه‌ای از فن‌آوری‌های جدید «web3»، مثل توکن‌ها، تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کنن. البته که مشکل بزرگ Web3 در حال حاضر UXشه و باید برای اینن موضوع فکر بشه.
سخن آخر.
توضیحات بالا مفهوم اساسی Web3 و فناوری‌هاییه که می‌تونیم بر بستر اون ایجاد کنیم. چیزی که می‌تونیم در مورد Web3 بگیم اینه که برای خیلی از مردم می‌تونه تغییری بزرگ و انقلابی باشه. Web3 ایدهٔ اینترنت بدون سروره. وب۳ راهی برای استفاده از اینترنته که به هیچ سرور متمرکزی نیاز نداره.
چه جوری؟ با استفاده از تمام کامپیوترهایی که به عنوان کاربر دارن ازش استفاده می‌کنن! درست مثل همون اوایل پیدابش اینترنت و قبل از این که کسی وب‌سایت داشته باشه. Web3 بزرگتر از Web2 میشه چون Web2 تماماً در مورد شرکت‌هاییه که سعی می‌کنن از مردم ثروت و ارزش بکشن بیرون، در حالی که Web3 دربارهٔ جوامعیه که برای افراد خودش ارزش ایجاد می‌کنه.
