بلاک چین به کجا می رود؟ – قسمت ششم

بلاک چین و سلامت مالی – بخش اول

فرهاد مقدم سلیمی

در قسمت قبل رسیدیم به اینجا که:

“بلاک چین ایجاد کننده ی صحت و امنیت در یک سیستم P2P است”

در ادامه این موضوع را هم از جهت فلسفی و هم از جهت تکنیکی بررسی خواهیم کرد.

سلامت مالی که به زبان انگلیسی Integrity گویند، عبارت است از شرایطی که سیستم کمترین ریسک زیان – Risk of Loss – و بالاترین درجه ی آزادی – Degree of Freedom – و صداقت مالی (شفافیت) – Transparency – را دارد.

یکی از شرایط اصلی ایجاد سلامت مالی در هر سیستم، درجه ی آزادی آن سیستم است که متاسفانه گاه به آن کمتر توجه می شود. هر چه درجه ی آزادی یک سیستم بالاتر باشد، قدرت تطبیق و تصحیح سیستم بالاتر می رود و به این ترتیب سیستم در مقابل عدم سلامت مالی (فساد) مقاوم می شود.

ایجاد سلامت مالی در یک سیستم بدون ایجاد حداقلی از درجه ی آزادی و شفافیت ممتنع است. وقتی یک سیستم سلامت مالی ندارد، به این معنی است که درجه ی آزادی آن پایین است. وقتی درجه ی آزادی را بالا ببریم به صورت خودکار سلامت مالی بالا می رود.

درجه ی آزادی یک سیستم توزیع شده – Distributed – امکان مشاهده – View – و گزارش دهی -Confirmation – هر یک از اجزا آن سیستم است. درجه ی آزادی یک سیستم بین دو میزان حداقلی و حداکثری صفر و یک نوسان می کند. درجه ی آزادی ‘صفر’ برای زمانی است که هیچ یک از اجزا سیستم امکان مشاهده و گزارش دهی – Confirmation – ندارند. درجه ی آزادی ‘یک’ برای زمانی است که کلیه ی اجزا سیستم امکان مشاهده و گزارش دهی دارند.

شرط لازم برای اینکه یک سیستم توزیع شده ، “بلاک چین” باشد، این است که درجه ی آزادی کلیه ی اجزا آن “یک” باشد.

در یک سیستم بلاک چین درجه ی آزادی هر یک از اجزا – که به آنها Ledger گوییم – برابر یک است. به این ترتیب هر یک از لجرها در سیستم بلاک چین آزادی مشاهده – View – و گزارش دهی – Confirmation – خواهند داشت.

سیستم ایمنی بدن انسان بر اساس فلسفه ی بلاک چین بنا شده است. هر یک از سلول های بدن انسان دارای این درجه از آزادی هستند تا کوچکترین مشکل را به صورت “درد” به مغز منتقل کنند. وقتی که ما از آرامبخش ها و داروهای مسکن استفاده می کنیم و یا در حالت بی حسی های کامل و موضعی، درجه ی آزادی سلول های بدنمان را پایین می آوریم تا دیگر قادر به انتقال پیام به مغز (مشاهده و گزارش دهی) نباشند. در چنین حالتی البته تسکین موقت ایجاد خواهد شد. لیکن اگر به طور کلی درجه ی آزادی سلول های بدن را پایین آوریم امکان ارسال پالس های درد را به مغز نخواهند داشت و در صورت اولین مشکل، سیستم بدن ایمنی و صحت – Integrity – خود را از دست خواهد داد.

وقتی درد یا مشکلی وجود دارد، اجزای یک سیستم باید بتوانند این را با آزادی مخابره کنند. در غیر اینصورت سیستم صحت – Integrity – خود را به سرعت از دست خواهد داد و فاسد – Corrupt – خواهد شد.

یک جامعه نیز دقیقا همین کارکرد را دارد. اگر در یک جامعه هر کدام از اعضا بتواند مشکلات و مفاسد را رصد و گزارش کند و در مقابل کاستی ها اعتراض نماید، آن جامعه به سرعت مسیر خود را تصحیح خواهد کرد. لیکن چنانچه امکان اعتراض به مشکلات و گزارش آنها نباشد، به سرعت دچار فساد می شود و از مسیر اشتباه باز نمی گردد.

خاطرم هست که چند وقت پیش از روزنامه نگار معروفی (آقای عباس عبدی) خواندم که ایشان اولین قدم برای اصلاح جامعه ی کنونی کشور از برخی مفاسد را باز کردن فضای صدا و سیما دانسته بود. این نظر به شدت با مبانی تعریف صحت و امنیت در بلاک چین مطابقت دارد. اگر فضای رسانه ای یک کشور باز باشد، به این معنی خواهد بود که هر یک آحاد آن کشور امکان مشاهده و ارسال گزارش را خواهد داشت و در این حالت درجه ی آزادی سیستم به یک رسیده و بسیاری مفاسد جلوگیری می شود. یک فضای باز رسانه ای اولین قدم برای ایجاد Integrity می باشد.

در یک بلاک چین فضا کاملا برای لجرها باز است تا هر پالسی می خواهند ارسال کنند.

توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که هیچ سیستمی به خودی خود کامل نیست. بنابراین اگر درجه ی آزادی اجزای سیستم یک باشد، با گزارش شدن عیوب و پرداختن به آنها امکان تصحیح سیستم و پیشرفت آن به سمت بهتر شدن و تکامل ایجاد می شود و چنانچه درجه ی آزادی پایین باشد، چون هیچ مشکلی گزارش نمی شود، بنابراین هیچ عزمی نیز برای تصحیح عیوب و نواقص شکل نمی گیرد و وضعیت روز به روز بدتر خواهد شد.

دمکراسی، یک از پر عیب ترین انواع سیستم حکومتی است. لیکن عموما در کل جهان بیشتر از سیستم های حکومتی دیگر مورد پذیرش قرار گرفته است، صرفا به این علت که قدرت تصحیح خود را دارد و از ابتدا فرض را بر این گذاشته که ناقص است.

فرهاد مقدم سلیمی