قطعاً تمامی افرادی که یادگیری یک زبان خارجه به عنوان زبان دوم یا سوم را شروع میکنند تمایل دارند که به موفقیت برسند و نتایج مطلوبی دریافت کنند. خوشبختانه امروزه منابع و مراجع مختلفی نطیر انتشارات هدف نوین برای آموزش زبان در اختیار زبانآموزان قرار دارد و افراد میتوانند با استفاده از روشهای مختلفی اقدام به یادگیری زبان کنند. آموزش زبانهای جدید میتواند به موفقیتهای بیشتر افراد در زمینههایی همچون تحصیل، مهاجرت، بیزینس و ... شود. اگرچه شرایط مختلفی همچون شیوه تدریس مدرس، نوع منابع و مراجع، شرایط آموزش، سن و سال زبانآموز، میزان استعداد و انگیزه و ... میتوانند در روند موفقیت آنها مؤثر باشند اما یک زبانآموز موفق باید ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی داشته باشد که بتواند به نتیجه و هدف مطلوب خود برسد.
بسیاری از زبانآموزان تصور میکنند که موفقیت در یادگیری زبان و تسلط بر آن راز و رمزهای منحصربهفردی دارد و کسانی که موفق شدهاند حتماً دارای شرایط ویژهای بودهاند. هرچند که شرایط مختلف میتواند تأثیرگذار باشد اما قطعاً کسانی میتوانند موفق شوند که ویژگیهای شخصیتی منحصربهفردی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی مهمترین ویژگیهای یک زبانآموز موفق پرداخته خواهد شد.
افراد زیادی وجود دارند که با دیدن کسانی که تسلط کاملی بر زبانهای خارجه دارند غبطه میخورند و تصور میکنند که این اشخاص تحت شرایط خاص و ویژهای به این مهارتها دست پیدا کردهاند درحالیکه باید قبول کرد هیچ موفقیتی بدون دلیل نیست و کسانی توانستهاند به زبان انگلیسی، فرانسوی و ... مسلط شوند از تکنیکها و ترفندهای ویژهای استفاده کرده و تمرین و تلاش زیادی داشتهاند. هرچند که استفاده از کتاب آموزش زبان و منابع مختلف میتواند تأثیر زیادی داشته باشد اما افراد زمانی میتوانند در یادگیری زبان موفق باشند که موارد زیر را به خوبی رعایت کرده باشند:
· داشتن یک برنامه منظم و مستمر
· استفاده از منابع و مراجع معتبر و روشهای آموزشی مطمئن
· تمرین و تلاش مستمر
· استفاده از انواع فرصتهای آموزشی و ...
در حقیقت یک زبانآموز موفق از هر ترفند و روشی استفاده میکند که به هدف اصلی خود برسد و شرایط را بهگونهای برای خود رقم خواهد زد که بتواند مهارتهای اصلی خود را تقویت کند. یک ضربالمثل معروف وجود دارد که میگوید: "اگر چیزی را ندارید پس آن را نخواستهاید". چنانچه فرد خود خواهان به دست آوردن چیزی نباشد قطعاً کسی نمیتواند آن را به او بدهد و اگر ارادهای قوی برای خواستن چیزی داشته باشد هیچکس قادر نخواهد بود او را متوقف کند.
بهصورت کلی در بحث آموزش و یادگیری چیزهایی فراتر از امکانات، منابع، شرایط مالی و ... وجود دارد که به شخصیت فرد باز میگردند. یک زبانآموز موفق قبل از آنکه به شرایط بیرونی وابسته باشد از نظر روحی و روانی آمادگی بالایی داشته و انگیزه و اراده بالایی برای یادگیری در خود ایجاد میکند. در حقیقت یک فرد هرچقدر هم که امکانات مناسب و متعددی در اختیار داشته اما انگیزه و اراده کافی نداشته باشد و از نظر روانی آمادگی آموزش یک زبان جدید را در خود ایجاد نکند قادر نخواهد بود به موفقیت و نتیجه مطلوبی برسد.
قطعاً تمامی افرادی که یادگیری یک زبان خارجه به عنوان زبان دوم یا سوم را شروع میکنند تمایل دارند که به موفقیت برسند و نتایج مطلوبی دریافت کنند. خوشبختانه امروزه منابع و مراجع مختلفی نطیر انتشاراتهدف نوین برای آموزش زبان در اختیار زبانآموزان قرار دارد و افراد میتوانند با استفاده از روشهای مختلفی اقدام به یادگیری زبان کنند. آموزش زبانهای جدید میتواند به موفقیتهای بیشتر افراد در زمینههایی همچون تحصیل، مهاجرت، بیزینس و ... شود. اگرچه شرایط مختلفی همچون شیوه تدریس مدرس، نوع منابع و مراجع، شرایط آموزش، سن و سال زبانآموز، میزان استعداد و انگیزه و ... میتوانند در روند موفقیت آنها مؤثر باشند اما یک زبانآموز موفق باید ویژگیها و قابلیتهای منحصربهفردی داشته باشد که بتواند به نتیجه و هدف مطلوب خود برسد.
همانطور که گفته شد بههیچعنوان نمیتوان موفقیت افراد مختلف را به عوامل بیرونی ارتباط داد هرچند که این عوامل نیز میتوانند تأثیرگذار باشند. خوشبختانه امروزه امکانات بهگونهای در دسترس افراد قرار دارد که همه افراد در هر سن و سالی میتوانند اقدام به یادگیری کنند. در مقاله دیگری با عنوان اصول یادگیری زبان انگلیسی برای بزرگسالان میتوان به مهمترین نکات و اصول در آموزش زبان در بزرگسالان پی برد. از جمله مهمترین ویژگیهای یک زبانآموز موفق میتوان موارد زیر را عنوان نمود:
یک زبانآموز موفق زمانی میتواند به هدف و نتیجه مورد نظر خودش دست پیدا کند که انگیزه و اراده بالایی داشته باشد. زبانآموزان موفق مانند سایر افرادی که در حوزههای دیگر به موفقیتهای بزرگ دست پیدا کردهاند هدف اصلی خود را مشخص کرده و انگیزه و اراده بالایی برای رسیدن به آن دارند. افراد باید بتوانند که انگیزهای قوی برای خودشان ایجاد کنند و به اهداف و برنامههای خود پایبند باشند تا بتوانند به موفقیت مورد نظر خودشان برسند.
زبانآموزان باید خواسته یا ناخواسته انگیزه کافی داشته باشند که بتوانند موفق شوند و این انگیزه میتواند تحت تأثیر عوامل بیرونی مختلفی همچون موفقیتهای شغلی، مسافرت و مهاجرت، تحصیل و ... ایجاد شود. در حقیقت افرادی که انگیزه و اراده بالایی داشته باشند تحت تأثیر شرایط سخت قرار نگرفته و از هدف خود دور نخواهند شد و همواره از آموزش و یادگیریهای خود لذت خواهند برد و این میتواند روند آموزش آنها را سرعت بخشیده و به آنها کمک کند.
یکی دیگر از مهمترین و اصلیترین ویژگیهای یک زبانآموز موفق مسئولیتپذیری بالای او است. ممکن است فرد انگیزه و اراده زیادی برای آموزش زبان داشته باشد اما اگر آمادگی لازم برای تقبل مسئولیت پروسه و فرآیند یادگیری را نداشته باشد قطعاً نمیتواند به هدف خود رسیده و نتیجه مطلوبی دریافت کند. زمانی که زبانآموز مسیر، هدف و روش خود را پیدا کند و مسئولیت آن را تقبل کند میتواند به موفقیت برسد. کسانی که احساس مسئولیت داشته باشند بهترین و موثرترین شیوه آموزش را پیدا کرده و از منابع معتبری استفاده میکنند و چنانچه از یک روش نتیجه مطلوبی دریافت نکردند ناامید نشده و روش دوم، سوم و ... را امتحان خواهند کرد. زمانی که زبانآموز احساس مسئولیت داشته باشد قبول میکند که خودش نقش اصلی و اساسی را در آموزش خواهد داشت و به عوامل بیرونی اجازه نمیدهد که او را از هدف دور کنند.
زمانی یک زبانآموز میتواند موفق باشد و به اهداف خود برسد که زبان را به تمامی جنبههای زندگی خود پیوند بدهد. در حقیقت زمانی زبان میتواند در ذهن زبانآموزان تثبیت شود که واقعی سازی شود و در زندگی به کار گرفته شود. یک زبانآموز موفق باید بتواند تمامی آموزههای خود را در زندگی خود پیاده کند و به نوعی زبان را به زندگی خود پیوند بدهد. اگرچه این کار میتواند در ابتدا کار بسیار دشواری باشد اما زمانی که فر انگیزه داشته باشد و قبول کند که مسئولیت کامل آموزش زبان فقط با خود اوست میتواند با صبر و تحمل آموزههای خود را به واقعیت تبدیل کند. زبانآموزان میتوانند در خانه، محل کار و تحصیل خود از واژههای زبان انگلیسی یا زبانهای دیگر استفاده کنند و تمامی برنامهها، موسیقیها، پادکستها، بازیها و ... را با زبان مورد نظر خود دنبال کنند و حتی یادداشتبرداریها و نوشتههای خود را با زبان مورد نظر بنویسند.
در حقیقت یک زبانآموز موفق باید بتواند از آموزش و یادگیری زبان خود لذت ببرد به همین دلیل نباید از روشهای خستهکننده مانند خواندن کتاب یا متون طولانی برای آموزش زبان استفاده کند. به عنوان مثال فردی که قصد یادگیری زبان آلمانی را دارید نباید فقط به خرید و استفاده از کتاب آموزش زبان آلمانی اکتفا کند و باید تمامی فعالیتهای خود را با این زبان درگیر کند و از آنها لذت ببرد. زمانی که فرد از انجام یک کار لذت نبرد قطعاً نمیتواند از آن نتیجه مناسبی نیز دریافت کند بنابراین فرد باید فعالیتها را برای خودش لذتبخشتر کند.
میتوان گفت مهمترین و اصلیترین عاملی که مانع از یادگیری کامل زبانآموزان و موفقیت آنها میشود ترس از اشتباه کردن است. زمانی که زبانآموزان از اشتباه کردن هراس داشته باشند هیچ اقدامی برای حرف زدن نمیکنند و حتی نوشتن، خواندن و گوش دادن نیز برای آنها دلهرهآور خواهد بود. یک زبانآموز موفق به خوبی میداند که اشتباه کردن جزئی از آموزش است و تا زمانی که اشتباه نکند نقاط ضعف خود را شناسایی نخواهد کرد. توماس. جی. واتسون مدیر عامل شرکت معتبر و مشهور آی بی ام در مورد اشتباه و شکست میگوید " اگر میخواهید میزان موفقیت خودتان را بالاتر ببرید، میزان شکستتان را بالاتر ببرید".
البته باید قبول کرد که مواجهه با اشتباه کردن و پذیرفتن آن نیاز به اعتمادبهنفس بالایی داشته و به همین دلیل است که افرادی محدودی میتوانند به موفقیت برسند چراکه افراد کمی هستند که از اشتباه کردن هراس نداشته و آن را به عنوان بخشی از روند آموزش و یادگیری خود میپذیرند.
یکی دیگر از ویژگیهای مهم و مؤثر یک زبانآموز موفق داشتن یک شبکه حمایتی و پشتیبانی مطمئن و معتبر است. این شبکه پشتیبانی میتواند شامل مجموعهای از افراد باشد که به زبانآموزان کمک میکنند که به سادگی به جنبههای مختلف زبان مسلط شوند و به شکلی روان و ساده شروع به حرف زدن کنند. این شبکه میتواند متشکل از اساتید، مدرسان زبان، الگوهای موفق، دوستان، خانواده و ... باشد. اتمسفر و جو تأثیر بسیار زیادی در روند آموزشی زبانآموزان خواهد داشت و زمانی که فرد در یک مجموعه قرار بگیرد خودبهخود میتواند انگیزه و اراده بالایی پیدا کند و خود را با فضای مجموعه تطابق بدهد. همچنین داشتن یک شبکه پشتیبانی و حمایتی قوی باعث میشود که زبانآموزان بتوانند آموزههای خود را تمرین کنند و از افراد موفقتر الگوبرداری کنند.
اگرچه هر تمامی مواردی که در بخشهای قبلی عنوان شدند میتوانند زمینهای برای موفقیت در یادگیری زبان باشند اما همه زبانآموزان موفق از یک کلید واژه طلایی برای رسیدن به موفقیت استفاده میکنند و آن چیزی نیست جز تمرین و تلاش مستمر. در حقیقت زمانی که زبانآموزان تمرین و تلاش مداومی داشته باشند انگیزه و اراده بیشتری پیدا میکنند، در مسیر خود خلاقیت به خرج میدهند، از فنون محاوره استفاده میکنند و کاملاً هدفمند از منابع و مراجع خود بهره میبرند.
یک زبانآموز موفق به خوبی به اهمیت و ارزش تمرین کردن آگاه است و در تمام لحظات خود از هیچ فرصتی برای تمرین دریغ نخواهد کرد. فردی که قصد آموزش زبان ترکی دارد نمیتواند فقط با استفاده از کتاب آموزش زبان ترکی به هدف خود برسد و لازم است که بهصورت دایمی تمرین و تلاش داشته باشد و از هر فرصتی برای یادگیری استفاده نماید. از دیگر ویژگیهای زبانآموزان موفق میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
· داشتن صبر و تحمل و عدم عجله و شتاب
· استفاده حداکثری از زمانهای مرده
· عدم اکتفا به متون و منابع محدود
· آموزش ضمنی دستور زبان و گرامر و ...
همانطور که گفته شد عوامل بیرونی مانند استاد و مدرس، منابع آموزشی، شرایط مالی، شرایط سن و سال و ... میتوانند تأثیر زیادی در میزان آموزش و روند یادگیری زبانآموزان داشته باشند اما آنچه در اصل تعیینکننده میزان موفقیت فرد است عوامل درونی همانند میزان انگیزه و اراده، قدرت ذهنی و ... است و تنها فردی که میتواند به موفقیت و رشد زبانآموزان کمک کند خود زبانآموز خواهد بود. افراد متعددی بودهاند که با تکیه بر تواناییهای خود و استفاده از منابع رایگان توانستهاند کاملاً به مهارتهای چهارگانه زبان مورد نظر خود مسلط شوند بنابراین عوامل بیرونی مانند کلاسهای آموزشی و مدرس تخصصی و ... نمیتواند عامل تعیینکنندهای در میزان موفقیت باشد و کسی که ایمان داشته باشد خواستن توانستن است میتواند به هدف خود برسد.
انتخاب کتاب مناسب برای یادگیری بخش های مختلف زبان مانند گرامر، لیسنینگ، رایتینگ و مکالمه و یا کتاب آزمونی که به یک زبان آموز کمک کند تا آشنایی بیشتری با آزمون هایی مثل آیلتس، کمبریج، تافل و... کسب کند از اهمیت بالایی برخوردار است. انتشارات هدف نوین با چند دهه سابقه در تولید و انتشار انواع کتاب های زبان به عنوان فروشنده دسته اول، محصولات خود را با تخفیف ویژه زیر قیمت روی جلد عرضه می کند.
هرچند که موفقیت در امر آموزش زبانهای خارجه یک مفهوم نسبی است اما یک زبانآموز موفق لازم است که از پارامترها و فاکتورهای مختلفی برخوردار باشد و بتواند با تکیه بر قدرت درونی خود از آنها استفاده کند. داشتن برنامه منظم و مستمر، داشتن انگیزه و اراده بالا، داشتن شجاعت و عدم ترس از اشتباه کردن، مسئولیتپذیری بالا و ... از مهمترین ویژگیهای افرادی است که توانستهاند به موفقیت برسند و به زبان مورد نظر خودشان مسلط شوند.