کد VIN یک کد منحصر به فرد است که در حکم اثر انگشت خودرو است. این کد به هیچ وجه برای هیچ دو خودرویی مشابه نیست. دقیقا مثل اثر انگشت هر فرد که در نوع خود متمایز و منحصر به فرد است. کد VIN ماشین یا vehicle identification Numberبا نام شماره شاسی نیز معروف است. این کد هفده کاراکتر دارد که متشکل از اعداد و حروف است. هر یک از این اعداد و حروف مبین یک نوع اطلاعات اختصاصی در مورد خودرو هستند که برای شناسایی ماشین یا تعمیر ماشین کاربرد دارند. یک بار دیگر یادآوری می کنیم که این کد برای هر خودرو منحصر به فرد است و امکان اینکه دو خودرو کد شناسایی یا VIN یکسان داشته باشند، وجود ندارد. از جمله اطلاعاتی که از طریق رمزگشایی کد VIN می توان به دست آورد باید به امکانات خودرو، مشخصات خودرو، مشخصات کمپانی سازنده، کشور سازنده خودرو، محل تولید خودرو، سال ساخت، مدل ماشین، مشخصات موتور و غیره اشاره کرد.
ترجمه کد VIN یا شماره شاسی ماشین
هر کد VIN متشکل از سه قسمت است. هر قسمت تعدادی کاراکتر را در خود جای داده است. هر یک از این کاراکتر ها اطلاعات جداگانه ای را در مورد خودرو ارائه می دهند. برای اینکه بتوانید این اطلاعات را به راحتی به دست آورید، لازم است که توانایی ترجمه کد VIN را داشته باشید. در تمام کد های VIN رشته خاصی از حروف نشانگر اطلاعات یکسانی هستند، همانند کارخانه ساخت. اما با توجه به شرکت تولید کننده هر خودرو، برای رمزگشایی از اطلاعات داخل این رشته، به عنوان مثال اسم کارخانه تولید کننده خودرو، باید بر اساس الگوی خودروساز عمل کرد. مثلا خودروهای تویوتا با حرف T یا خودرو های سوبارو با حرف F مشخص می شوند. در هر صورت دانش کلی از دنیای خودرو و مباحث مربوط به آن در ترجمه کد VIN کمک می کند.
بخش اول کد VIN با عنوان تخصصی WMI شناخته می شود؛ این بخش متشکل از سه کاراکتر است؛ نوع و مدل خودرو / شرکت سازنده / محل ساخت خودرو
بخش دوم کد VIN با عنوان تخصصی VDS شناخته می شود؛ این بخش متشکل از شش کاراکتر است؛ کاراکتر های ۴ تا ۸ گویای مشخصاتی چون مدل خودرو، وزن، قدرت پیشرانه، تعداد سیلندرها و… است. کاراکتر نهم در کد VIN، کد امنیتی خودرو یا «رقم چک» نام دارد. این رقم تنها قسمتی از VIN است که به خود خودرو ربطی ندارد. به کمک کاراکتر ۹ میتوان کل شماره شناسایی خودرو را کنترل کرد.
بخش سوم کد VIN با عنوان تخصصی VIS شناخته می شود؛ این بخش متشکل از هشت کاراکتر است؛ جزئیات مربوط به خودرو در این بخش قرار گرفته است. همانند کارخانهای که خودرو در آن تولید شده یا ویژگی های اضافهای که در خودرو تعبیه شده است و عددی که آن را به یک مدل خاص از خودرو های شرکت مورد نظر مرتبط می کند. کاراکتر های 10 تا 17 در این قسمت از کد VIN قرار گرفته اند. جزئیات مربوط به خودرو در این بخش قرار گرفته است. همانند کارخانهای که خودرو در آن تولید شده یا ویژگی های اضافهای که در خودرو تعبیه شده است و عددی که آن را به یک مدل خاص از خودرو های شرکت مورد نظر مرتبط می کند. کاراکتر 10، سالِ تولید خودرو را نشان می دهد. جایگاه یازدهم نشان دهنده محل کارخانه تولید خودرو یا مونتاژ خودرو است. شش رقم دیگر (12 تا 17) در کد VIN ویژگی های اختصاصی و منحصر به فرد یک خودرو را نشان می دهند. از ویژگی های فنی اختصاصی گرفته تا فرمت شاسی، شماره تنه، توالی تولید و ... . به عبارت دیگر شش رقم آخر نشان دهنده یک خودروی خاص است.
کاربرد شماره شناسایی خودرو یا کد VIN چیست؟
همان طور که از اثر انگشت در موارد خاص و برای شناسایی هویت فرد استفاده می شود، از کد VIN نیز برای بررسی هویتی خودرو استفاده می شود. اساسا شماره شناسایی یا کد VIN کاربرد های بسیاری دارد. دریافت شناسه قبض جریمه رانندگی یا خلافی، ردیابی خودرو، پیگیری گارانتی خودرو، پیگیری مسائل مربوط به بیمه ماشین از جمله این موارد است. بد نیست بدانید که کد VIN هنگام خرید یک خودروی دست دوم کمک می کند تا خریدار از سوابق خودرو مطلع شود و یا هنگام سرقت خودرو پلیس با استفاده از این کد خودرو را شناسایی می کند. گرچه برخی از این سرویس ها در ایران فعال نیستند، اما در هر صورت کارایی و کاربرد کد VIN در این موارد ثابت شده است.
جالب است بدانید که در زمان خرید یک خودروی صفر می توان از طریق بررسی کد VIN مطلع شد که آیا همه امکانات و آپشن هایی که فروشنده وعده داده است یا ادعا کرده است، در خودرو وجود دارد یا نه؟ یا به عبارت دیگر چه امکاناتی به طور کارخانه ای روی خودروی مورد نظر قرار دارد ؟ و آیا تقلبی صورت گرفته است یا نه؟
کد VIN ماشین را از کجا پیدا کنیم؟
بد نیست بدانید که کد VIN توسط سازمان بینالمللی استانداردسازی تعریف می شود. این کد برای شناسایی موتور وسایل نقلیه سبک و سنگین، موتورسیکلتها و موتورهای گازی، استفاده می شود. باید کد VIN را زیر لبه شیشه جلو سمت راننده یا بر روی پلاک پیشرانه خودرو پیدا کنید. البته این کد در کارت ماشین نیز درج شده است. جالب است بدانید که ممکن است در درج کد VIN در کارت ماشین غلط تایپی صورت بگیرد که لازم است به کمک پلیس راهور این غلط اصلاح شود.
استفاده از کد VIN برای استعلام خلافی
یکی از اسنادی که برای استعلام خلافی خودرو از میان کد تخلفات رانندگی مورد استفاده قرار می گیرد، کد VIN ماشین است. ارسال کد VIN به سرشماره ۱۱۰۱۲۰۲۰۲۰ یا تماس با شماره ۸۸۲۸۸۸۸۸ و وارد کردن کد VIN و یا استفاده از کد دستوری #110* و وارد کردن کد VIN از جمله روش های مفید برای استعلام خلافی خودرو به کمک این کد است.